ΑΝΑΛΥΣΗ – ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ ΕΙΚΟΝΩΝ
Α. Οι εικόνες ως ιστορικές πηγές
Μια εικόνα (φωτογραφία, ζωγραφικός πίνακας, λιθογραφία, γκραβούρα, γελοιογραφία, αφίσα,
χάρτης κ.α.) μπορεί να αποτελεί ιστορική πηγή όσο και ένα κείμενο.
Β. Βήματα για το σχολιασμό εικόνας σε συνδυασμό με τις ιστορικές μας γνώσεις
1. Διαβάζουμε προσεκτικά την ερώτηση, για να εντοπίσουμε τα ζητούμενα.
2. Ανακαλούμε τις ιστορικές μας γνώσεις, δηλαδή επισημαίνουμε το απόσπασμα ή τα αποσπάσματα του σχολικού βιβλίου που σχετίζονται με τα ζητούμενα της ερώτησης.
3. Μελετούμε προσεκτικά την εικόνα, ακολουθώντας την εξής πορεία:
α) Προσδιορίζουμε το γεγονός ή τη χρονική περίοδο στην οποία αναφέρεται, για να τη συσχετίσουμε με τις ιστορικές μας γνώσεις. (Συχνά η εικόνα συνοδεύεται από λεζάντα, η οποία μας βοηθάει στο χρονικό και θεματικό εντοπισμό).
β) Εντοπίζουμε τα ιστορικά πρόσωπα που τυχόν απεικονίζονται (π.χ. πολιτικά πρόσωπα).
γ) Εντοπίζουμε τους συμβολισμούς που τυχόν υπάρχουν (π.χ. το συμβολισμό της Ελλάδας, που συχνά στις λαϊκές εικόνες απεικονίζεται με τη μορφή γυναίκας με αρχαιοπρεπή ενδυμασία).
δ) Προσπαθούμε να εξετάσουμε τη γενική λειτουργία της εικόνας, καθώς και το στόχο και τις προθέσεις του δημιουργού της, όσο είναι αυτό δυνατόν. Για παράδειγμα: ο δημιουργός μιας λαϊκής λιθογραφίας έχει στόχο να αποτυπώσει το λαϊκό αίσθημα για ένα γεγονός (βλ. παραπάνω, τη λιθογραφία που απεικονίζει την προσωρινή κυβέρνηση μετά την εκδίωξη του Όθωνα)· οι πολιτικές αφίσες συνήθως έχουν προπαγανδιστικό χαρακτήρα (π.χ. προπαγανδίζουν τις θέσεις ενός κόμματος)· μια γελοιογραφία από εφημερίδα της εποχής μπορεί να έχει ως στόχο να στηλιτεύσει μέσω της σάτιρας την πολιτική κατάσταση, αλλά και να γελοιοποιήσει έναν πολιτικό της αντίπαλης παράταξης από αυτήν που υποστηρίζει η εφημερίδα (βλ. τη γελοιογραφία με τον Τρικούπη στη σελ. 85 του σχολικού βιβλίου).
4. Συγγραφή της απάντησης:
α) Πρόλογος: Εισαγωγή – Γενική αναφορά στο εικονιζόμενο γεγονός ή στην εποχή στην οποία αναφέρεται η εικόνα.
β) Περιγραφή της εικόνας – αναφορά στα πρόσωπα που απεικονίζονται – ανάλυση συμβολισμών, λειτουργίας εικόνας. (*)
γ) Ερμηνεία των προθέσεων του δημιουργού της εικόνας (εφόσον η εικόνα προσφέρεται για κάτι τέτοιο), π.χ. αν η εικόνα εκφράζει το λαϊκό αίσθημα, αν είναι προπαγανδιστική, κ.λπ. (*)
δ) Συσχετισμός του περιεχομένου της εικόνας με τα σχετικά αποσπάσματα του βιβλίου. (*)
ε) Επίλογος: Γενικά συμπεράσματα από το συσχετισμό ιστορικών γνώσεων-εικόνας ή αναφορά στα ιστορικά δεδομένα/γεγονότα που ακολουθούν αυτά της κυρίως απάντησης.
(*) Η σειρά των β), γ), δ), μπορεί να είναι διαφορετική ανάλογα με την εικόνα, δηλαδή μπορεί να είναι πιο πρόσφορο να παραθέσουμε πρώτα τα αποσπάσματα του βιβλίου και στη συνέχεια να αναλύσουμε την εικόνα. Μπορούμε επίσης να κάνουμε σύνθεση (όπως και στις κειμενικές πηγές).
Προσοχή
Χρησιμοποιούμε κι εδώ, όπως και στην ανάλυση παραθεμάτων, μεταβατικές φράσεις όπου χρειάζεται.
Σημείωση Αν η ερώτηση, εκτός από την εικόνα περιλαμβάνει και παράθεμα, αναπτύσσουμε πρώτα το παράθεμα σε συνδυασμό με τις ιστορικές μας γνώσεις και στη συνέχεια σχολιάζουμε την εικόνα.
Α. Οι εικόνες ως ιστορικές πηγές
Μια εικόνα (φωτογραφία, ζωγραφικός πίνακας, λιθογραφία, γκραβούρα, γελοιογραφία, αφίσα,
χάρτης κ.α.) μπορεί να αποτελεί ιστορική πηγή όσο και ένα κείμενο.
Β. Βήματα για το σχολιασμό εικόνας σε συνδυασμό με τις ιστορικές μας γνώσεις
1. Διαβάζουμε προσεκτικά την ερώτηση, για να εντοπίσουμε τα ζητούμενα.
2. Ανακαλούμε τις ιστορικές μας γνώσεις, δηλαδή επισημαίνουμε το απόσπασμα ή τα αποσπάσματα του σχολικού βιβλίου που σχετίζονται με τα ζητούμενα της ερώτησης.
3. Μελετούμε προσεκτικά την εικόνα, ακολουθώντας την εξής πορεία:
α) Προσδιορίζουμε το γεγονός ή τη χρονική περίοδο στην οποία αναφέρεται, για να τη συσχετίσουμε με τις ιστορικές μας γνώσεις. (Συχνά η εικόνα συνοδεύεται από λεζάντα, η οποία μας βοηθάει στο χρονικό και θεματικό εντοπισμό).
β) Εντοπίζουμε τα ιστορικά πρόσωπα που τυχόν απεικονίζονται (π.χ. πολιτικά πρόσωπα).
γ) Εντοπίζουμε τους συμβολισμούς που τυχόν υπάρχουν (π.χ. το συμβολισμό της Ελλάδας, που συχνά στις λαϊκές εικόνες απεικονίζεται με τη μορφή γυναίκας με αρχαιοπρεπή ενδυμασία).
δ) Προσπαθούμε να εξετάσουμε τη γενική λειτουργία της εικόνας, καθώς και το στόχο και τις προθέσεις του δημιουργού της, όσο είναι αυτό δυνατόν. Για παράδειγμα: ο δημιουργός μιας λαϊκής λιθογραφίας έχει στόχο να αποτυπώσει το λαϊκό αίσθημα για ένα γεγονός (βλ. παραπάνω, τη λιθογραφία που απεικονίζει την προσωρινή κυβέρνηση μετά την εκδίωξη του Όθωνα)· οι πολιτικές αφίσες συνήθως έχουν προπαγανδιστικό χαρακτήρα (π.χ. προπαγανδίζουν τις θέσεις ενός κόμματος)· μια γελοιογραφία από εφημερίδα της εποχής μπορεί να έχει ως στόχο να στηλιτεύσει μέσω της σάτιρας την πολιτική κατάσταση, αλλά και να γελοιοποιήσει έναν πολιτικό της αντίπαλης παράταξης από αυτήν που υποστηρίζει η εφημερίδα (βλ. τη γελοιογραφία με τον Τρικούπη στη σελ. 85 του σχολικού βιβλίου).
4. Συγγραφή της απάντησης:
α) Πρόλογος: Εισαγωγή – Γενική αναφορά στο εικονιζόμενο γεγονός ή στην εποχή στην οποία αναφέρεται η εικόνα.
β) Περιγραφή της εικόνας – αναφορά στα πρόσωπα που απεικονίζονται – ανάλυση συμβολισμών, λειτουργίας εικόνας. (*)
γ) Ερμηνεία των προθέσεων του δημιουργού της εικόνας (εφόσον η εικόνα προσφέρεται για κάτι τέτοιο), π.χ. αν η εικόνα εκφράζει το λαϊκό αίσθημα, αν είναι προπαγανδιστική, κ.λπ. (*)
δ) Συσχετισμός του περιεχομένου της εικόνας με τα σχετικά αποσπάσματα του βιβλίου. (*)
ε) Επίλογος: Γενικά συμπεράσματα από το συσχετισμό ιστορικών γνώσεων-εικόνας ή αναφορά στα ιστορικά δεδομένα/γεγονότα που ακολουθούν αυτά της κυρίως απάντησης.
(*) Η σειρά των β), γ), δ), μπορεί να είναι διαφορετική ανάλογα με την εικόνα, δηλαδή μπορεί να είναι πιο πρόσφορο να παραθέσουμε πρώτα τα αποσπάσματα του βιβλίου και στη συνέχεια να αναλύσουμε την εικόνα. Μπορούμε επίσης να κάνουμε σύνθεση (όπως και στις κειμενικές πηγές).
Προσοχή
Χρησιμοποιούμε κι εδώ, όπως και στην ανάλυση παραθεμάτων, μεταβατικές φράσεις όπου χρειάζεται.
Σημείωση Αν η ερώτηση, εκτός από την εικόνα περιλαμβάνει και παράθεμα, αναπτύσσουμε πρώτα το παράθεμα σε συνδυασμό με τις ιστορικές μας γνώσεις και στη συνέχεια σχολιάζουμε την εικόνα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου