Παρασκευή 30 Οκτωβρίου 2015

ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ ΓΕΝΝΗΘΗΚΕ Ο ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΡΥΩΤΑΚΗΣ

http://www.snhell.gr/anthology/content.asp?id=412&author_id=17

ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ ΠΕΘΑΝΕ Ο ΠΟΙΗΤΗΣ ΤΑΣΟΣ ΛΕΙΒΑΔΙΤΗΣ

http://info-war.gr/%CF%84%CE%AC%CF%83%CE%BF%CF%82-%CE%BB%CE%B5%CE%B9%CE%B2%CE%B1%CE%B4%CE%AF%CF%84%CE%B7%CF%82-%CE%BF-%CF%80%CE%BF%CE%B9%CE%B7%CF%84%CE%AE%CF%82-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CE%AD%CF%81%CF%89%CF%84%CE%B1-%CE%BA/

Οι 14 διασημότεροι αντιπολεμικοί πίνακες ζωγραφικής

https://www.alfavita.gr/arthron/oi-14-diasimoteroi-antipolemikoi-pinakes-zografikis-0

Πέμπτη 29 Οκτωβρίου 2015

ΟΙ ΚΥΡΙΑΚΕΣ ΣΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ, Β' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

https://www.youtube.com/watch?v=MO3LDfn5s3g

http://veronikikapetanou.blogspot.gr/2011/06/blog-post_16.html 

ΤΑ ΨΑΘΙΝΑ ΚΑΠΕΛΑ (ΑΠΟΣΠ. ΟΙ ΚΥΡΙΑΚΕΣ ΣΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ), Β' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ, ΔΙΕΞΟΔΙΚΕΣ ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ

http://www.pi.ac.cy/pi/files/yap/anakoinoseis/logotexnia/G_C1_PSATHINA_KAPELA.pdf

Η ΤΗΛΕΟΠΤΙΚΗ ΣΕΙΡΑ
http://www.livemovies.gr/series/ta-psa8ina-kapela

Οι Κυριακές στη θάλασσα



Οι Κυριακές στη θάλασσα



Ενδεικτικές πληροφορίες για τη συγγραφέα
-      Η Μαργαρίτα Λυμπεράκη (Αθήνα 1919-2001) σπούδασε νομικά, αλλά σύντομα στράφηκε στη λογοτεχνία και στη ζωγραφική.  Ως συγγραφέας οφείλει την καθιέρωση και την ευρύτερη αναγνώριση της στο μυθιστόρημα Τα ψάθινα καπέλα (1946), που είναι ένα χρονικό της γυναικείας εφηβείας, ένας ύμνος αγάπης στη ζωή και στη φύση.
-      Έργα. Μυθιστορήματα. Τα δέντρα (1945) - Τα ψάθινα καπέλα (1946) - Ο άλλος Αλέξανδρος'(1950). Θεατρικά. Η γυναίκα του Κανδαύλη (1955) - Οι Δαναίδες (1963) Ο άγιος πρίγκιψ (1964) — Το μυστικό κρεβάτι (1967) κ,ά. Σενάρια για τα κινηματογραφικά έργα Μαγική πόλη (του Κούνδουρου) και Φαίδρα (του Ντασέν).

Στόχος Να έρθουμε σε επαφή µε την ξένοιαστη ατµόσφαιρα των εκδροµών µιας άλλης εποχής, έτσι όπως τις ανακαλεί στη µνήµη της και τις αφηγείται µια ενήλικη πια γυναίκα, που νοσταλγεί το ευτυχισµένο εκείνο οικογενειακό παρελθόν.

ΘΕΜΑΤΙΚΑ   ΚΕΝΤΡΑ
Η χαρά και η γλυκιά ανάµνηση της ξένοιαστης εφηβικής ζωής
Οικογενειακές σχέσεις και προβλήµατα

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ   ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΗ   ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ
Οι τρεις αδερφές που περιγράφει στο µυθιστόρηµα της η Λυµπεράκη βρίσκονται στο μεταβατικό στάδιο ανάµεσα στην εφηβεία και την ενηλικίωση. ∆ιανύουν µάλιστα το δύσκολο στάδιο της εφηβείας βιώνοντας το σοβαρό οικογενειακό πρόβληµα του χωρισµού των γονιών τους. Ωστόσο οι καλοκαιρινές διακοπές τους και, συγκεκριµένα στο απόσπασµα, οι εκδροµές µε τον πατέρα και το θείο τους τις Κυριακές στη θάλασσα αποτελούν ανέµελες, ξένοιαστες στιγµές, µακριά από τα προβλήµατα της καθηµερινότητας. Ο ευρύτερος οικογενειακός χώρος, ο θείος και τα ξαδέρφια, συµµετέχει άµεσα στη ζωή των τριών αδερφών, έτσι όπως συνέβαινε γενικότερα στις οικογένειες των µεταπολεµικών χρόνων. Το κύριο ενδιαφέρον στο µυθιστόρηµα της Λυµπεράκη έγκειται στο γεγονός ότι η σκοπιά της αφήγησης κινείται ανάµεσα στην ξένοιαστη έφηβη που ζει και την ώριµη γυναίκα που θυµάται και νοσταλγεί. Επικρατεί η ημερολογιακού[1] τύπου αφήγηση των αναμνήσεων μιας αυτής της ενήλικης γυναίκας από ξένοιαστες οικογενειακές στιγμές του παρελθόντος.

Η σχέση των κοριτσιών με τον πατέρα τους
Η Κατερίνα (η αφηγήτρια), μιλώντας για τις αιτίες που οδήγησαν τους γονείς της στο χωρισμό, κάνει λόγο για τις απιστίες του πατέρα. Όταν ήταν μικρή, αναρωτιόταν πώς ένας άνθρωπος αγνός σαν τον πατέρα μπορούσε να κάνει απιστία, ενώ στα δεκαέξι της αντιμετωπίζει το θέμα αυτό με κατανόηση. Από τον προβληματισμό της καταλαβαίνουμε ότι το διαζύγιο δεν τραυμάτισε την εικόνα του πατέρα και τα κορίτσια δεν απομακρύνθηκαν συναισθηματικά από αυτόν. Αυτό φαίνεται και από το γεγονός ότι οι Κυριακές που περνούσαν στη θάλασσα με τον πατέρα τους ήταν από τις πιο ευχάριστες αναμνήσεις τους: Εκείνες οι Κυριακές θα μείνουν μέσα μου ατόφιες, έτσι όπως τις έζησα. Καμιά τους λεπτομέρεια δε θα λησμονηθεί.
-           Εξάλλου, πίσω από την περιγραφή (ο πατέρας ήταν λίγο σαν παιδί που παίζει με τα βότσαλα και αγνοούσε κι αυτός την κακία του κόσμου) κρύβεται η διάθεση του παιδιού (της ηρωίδας) να βάλει σε σωστές διαστάσεις το γονιό του, χωρίς αυτό να μειώνει την αγάπη και την τρυφερότητα που αισθάνεται γι’ αυτόν. Την ίδια διάθεση δείχνουν και τα πειράγματα της Ινφάντας στον πατέρα (πείραζε τον πατέρα).

Γλώσσα
Η γλώσσα του αποσπάσματος είναι απλή και σε πολλά σημεία εμπλουτισμένη με γραμματικούς τύπους της καθομιλουμένης της υπαίθρου, κυρίως ουσιαστικά (της σκόλης, μορτόπαιδο, τάμα, μερμήγκια), ρήματα (ζούσανε, λέγανε, γίνουνται, συμβαίναν, μοιάζανε, αντικρίζανε, περνούσανε, κρεμούσανε, λέγαν, δε λέγαν, παίρναν, λευτερωθείς), επίθετα (άγγιχτα, γιομάτη, παιδιάτικο), αντωνυμίες (μεις), μετοχές (μελλούμενα) τύποι που εξυπηρετούν απόλυτα την πρόθεση της συγγραφέως να τονίσει την άμεση σχέση του καλοκαιρινού τοπίου με τις ενδείξεις ωρίμανσης των εφήβων.
Η συγγραφέας δεν επιθυμεί να κάνει λεπτομερειακή ψυχανάλυση των χαρακτήρων της, αλλά να εκφράσει τον ψυχισμό τους με τη σύντομη μα περιεκτικότατη διατύπωση σε συνδυασμό με τις πλούσιες εικόνες που την αξιοποιούν.
Ακολουθεί το σχετικό με το απόσπασμα που περιέχεται στο βιβλίο της Λογοτεχνίας Β΄ Γυμνασίου, κομμάτι της τηλεοπτικής μεταφοράς του βιβλίου της Μ. Λυμπεράκη.

Μπήκα στον πειρασμό να παραθέσω και το υπέροχο τραγούδι με το οποίο ξεκινά η ταινία Μαγική πόλη , η οποία βασίστηκε στο σενάριο της Μαργαρίτας Λυμπεράκη.
Μουσική Μάνος Χατζιδάκις . Ερμηνευτής Βασιλης Λέκκας. Μια πόλη Μαγική

[1] Με τον όρο «ημερολόγιο» εννοούμε ένα κείμενο με προσωπικό χαρακτήρα. Σ’ αυτό γίνεται συστηματική καταγραφή από ένα άτομο των πιο σημαντικών γεγονότων της προσωπικής του ζωής και ενδεχομένως και της δημόσιας ζωής της εποχής του.

ΕΛΙΣΑΒΕΤ ΜΟΥΤΖΑΝ-ΜΑΡΤΙΝΕΓΚΟΥ, Η ΠΡΩΤΗ ΕΛΛΗΝΙΔΑ ΛΟΓΙΑ, Γ' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ, ΑΥΤΟΒΙΟΓΡΑΦΙΑ

https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%95%CE%BB%CE%B9%CF%83%CE%AC%CE%B2%CE%B5%CF%84_%CE%9C%CE%BF%CF%85%CF%84%CE%B6%CE%AC%CE%BD-%CE%9C%CE%B1%CF%81%CF%84%CE%B9%CE%BD%CE%AD%CE%B3%CE%BA%CE%BF%CF%85

http://taenoikwkaiendimw.blogspot.gr/2012/07/blog-post_2574.html

http://www.slideshare.net/mmavridi/ss-10701564

http://www.slideshare.net/georgiadimitropoulou75/ss-13803296


ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ- ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ, ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ - ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ
κεφάλαιο 1 ενότητα 1
Ποια είναι τα βασικά χαρακτηριστικά των φιλοσοφικων προβλημάτων;  Γιατι χαρακτηρίζονται οριακά θεμελιώδη και έσχατα;
     Τα φιλοσοφικά ερωτήματα και τα προβλήματα που αυτά θέτουν φαίνεται να ασκούν πάνω μας μια παράξενη γοητεία, να μας προξενούν δέος και αμηχανία ή μπορεί και να μας εκνευρίζουν όταν οδηγούμαστε σε αδιέξοδο. Η γενικότητα, αλλά και ο παράδοξος χαρακτήρας τους μας κάνουν να νιώθουμε ότι θα υποστούμε ένα είδος “νοητικής κράμπας”, εάν ασχοληθούμε μαζί τους.  Η ενασχόληση με αυτά τα ερωτήματα μας βοηθά να διερευνήσουμε τα όρια της ανθρώπινης σκέψης, δηλαδή να καταλάβουμε μέχρι πού μπορούν να φτάσουν τα λογικά και τα εννοιολογικά μας εργαλεία. Γι’ αυτό και μπορούμε να αποκαλέσουμε τα ερωτήματα αυτού του είδους οριακά, θεμελιώδη ή έσχατα.
κεφαλαιο 1 ενότητα 2
      Ποιοι είναι οι βασικοί στόχοι της φιλοσοφικής δραστηριότητας;
     1. Διασάφηση γενικών εννοιών
2. Aιτιολόγηση βασικών πεποιθήσεων
3. Διαμόρφωση μιας συνολικής θεώρησης του κόσμου και της θέσης του ανθρώπου μέσα σ’αυτόν
4. Καθοδήγηση της πράξης και οργάνωση του τρόπου ζωής μας
κεφαλαιο 1 ενότητα 3
     Ποιοι οι κλάδοι της φιλοσοφίας και τι εξετάζει ο καθένας;
μεταφυσική ή οντολογία.=  αντικείμενό της είναι η βαθύτερη υφή της πραγματικότητας, προσπαθεί δηλαδή να καταλήξει σε μια γενική θεώρηση του τι υπάρχει
γνωσιολογία. = αντικείμενό της είναι η γνώση -οι δυνατότητες, οι πηγές, τα είδη, οι μέθοδοι απόκτησής της
 πρακτική φιλοσοφία = αντικείμενό της είναι οι αρχές που πρέπει να ρυθμίζουν τις πράξεις μας και να μας καθοδηγούν στην οργάνωση της ζωής μας
περιλαμβάνει την ηθική, την πολιτική φιλοσοφία, αλλά και την αισθητική
Επειδή στην πρακτική φιλοσοφία μιλάμε συνήθως για αξίες που μας κατευθύνουν και που θέλουμε να πραγματώσουμε, πολλοί ονομάζουν αυτόν τον βασικό κλάδο φιλοσοφικής αναζήτησης και αξιολογία.
Λογική = αντικείμενό της είναι το πώς πρέπει να σκεφτόμαστε, για να σκεφτόμαστε σωστά, H λογική θα μπορούσε να θεωρηθεί ξεχωριστός κλάδος της φιλοσοφίας, για τους περισσότερους όμως φιλοσόφους αποτελεί κυρίως το όργανο της ορθής νόησης, που είναι απαραίτητο όχι μόνο για κάθε μορφή φιλοσοφικής δραστηριότητας, αλλά και για όλες τις επιστήμες.
   Τι είναι το επιχείρημα; Πότε ένα επιχείρημα είναι έγκυρο και πότε όχι;
επιχείρημα είναι: μία ή περισσότερες λογικές προτάσεις (προκείμενες)  που  καταλήγουν σε μία τελευταία, η οποία προκύπτει ως λογικό συμπέρασμα από τις προηγούμενες 
      επιδιώκει: την απόδειξη ή αναίρεση μιας θέσης
• η διαδικασία οργάνωσης των προκείμενων, ώστε να καταλήγουν στο συμπέρασμα λέγεται συλλογισμός
 Για να είναι ένα επιχείρημα έγκυρο, πρέπει οι προκείμενες να είναι αληθείς,  και το αληθές συμπέρασμα  να προκύπτει αναγκαία από αυτές.
Παράδειγμα
όλοι οι άνθρωποι είναι θνητοί,
 ο Σωκράτης είναι άνθρωπος,
άρα ο Σωκράτης είναι θνητός
ένα επιχείρημα δεν είναι έγκυρο, όταν, οι προκείμενες είναι αληθείς, αλλά το συμπέρασμα είναι ψευδές,
Παράδειγμα
μερικοί άνθρωποι είναι φιλόσοφοι,
ο Θεμιστοκλής είναι άνθρωπος,
άρα ο Θεμιστοκλής είναι φιλόσοφος.
ένα επιχείρημα δεν είναι έγκυρο, όταν, παρ’ όλο που οι προκείμενες είναι αληθείς και το συμπέρασμα συμβαίνει να είναι αληθές, ωστόσο το συμπέρασμα δε συνάγεται αναγκαία από τις προκείμενες.
Παράδειγμα
μερικοί άνθρωποι είναι φιλόσοφοι,
ο Σωκράτης είναι άνθρωπος,
άρα ο Σωκράτης είναι φιλόσοφος
κεφαλαιο 1 ενότητα 4
      Για ποιούς λόγους αμφισβητείται η αξία της φιλοσοφίας; Να αναφέρετε πραδείγματα φιλοσόφων που διώχτηκαν.
Ø      τα φιλοσοφικά ερωτήματα μας φαίνονται στην αρχή παράξενα και μας προκαλούν μια ιδιάζουσα αμηχανία ή και διανοητική δυσφορία.
Ø      ο απλός άνθρωπος  κουράζεται ή  ενοχλείται, όταν τον καλούμε να σκεφτεί σε βάθος για ζητήματα αφηρημένα, που δε φαίνεται να έχουν άμεση σχέση με τη ζωή του.
Ø      η φιλοσοφική αναζήτηση μοιάζει άσκοπη, εφόσον κατά κανόνα δεν καταλήγει σε απτό αποτέλεσμα και τα ερωτήματα παραμένουν αναπάντητα. 
Ø      η φιλοσοφική σκέψη  φαίνεται απρόσιτη
Ø      η φιλοσοφία θεωρείται χάσιμο χρόνου και  οι σχολαστικές συζητήσεις περί φιλοσοφικών προβλημάτων θεωρείται ότι είναι άχρηστες και καθυστερούν ή και εμποδίζουν την πράξη.
 χαρακτηριστικά παραδείγματα δίωξης ή και καταδίκης φιλοσόφων
v     του Αναξαγόρα (για αθεΐα),
v     του Σωκράτη (για εισαγωγή στην κοινωνία “καινών δαιμονίων” και για “διαφθορά των νέων”),
v     του Πλάτωνα (αιχμαλωσία στη Σικελία, όπου είχε προσπαθήσει να διδάξει φιλοσοφία στον τύραννο των Συρακουσών Διονύσιο Β΄),
v     του Τζορντάνο Μπρούνο (καύση στην πυρά λόγω αιρετικής διδασκαλίας),
v     του Σπινόζα (αφορισμός από την εβραϊκή κοινότητα του Άμστερνταμ),
v     του Καντ (απαγόρευση του βιβλίου του για τη θρησκεία από την πρωσική λογοκρισία),
v     του Μπέρτραντ Ράσελ (φυλάκιση λόγω της εναντίωσής του στη συμμετοχή της Βρετανίας στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο)
   Πως περιγράφει ο Πλάτωνας τη μοίρα του φιλοσόφου;
     Ο Πλάτων -έχοντας ίσως στον νου του την καταδίκη του δασκάλου του και τη δική του πικρή εμπειρία στη Σικελία- περιγράφει με γλαφυρό τρόπο τη μοίρα του φιλοσόφου που προσπαθεί να στρέψει και τους συνανθρώπους του, οι οποίοι, ζουν μέσα στην άγνοια, στη μελέτη της φιλοσοφίας. Τον παρομοιάζει με δεσμώτη στο βάθος ενός σπηλαίου, ο οποίος κατορθώνει να απελευθερωθεί από τα δεσμά του, να βγει από το σπήλαιο και να δει το φως του ήλιου. Όταν επιστρέφει στο σπήλαιο, για να διδάξει την αλήθεια σε όσους βρίσκονται ακόμα δεμένοι και έχουν μπροστά τους μόνο είδωλα της πραγματικότητας, εκείνοι δε θα τον πιστέψουν, θα προτιμήσουν να μείνουν στην πλάνη τους και θα τον προπηλακίσουν, ίσως μάλιστα απειλήσουν να τον σκοτώσουν (όπως συνέβη και με τον Σωκράτη).
 κεφαλαιο 2 ενότητα 1
   Τι δηλώνουμε με τη λέξη γλώσσα; 
Χρησιμοποιούμε τη λέξη “γλώσσα” όχι μόνο για να δηλώσουμε τις φυσικές γλώσσες επικοινωνίας των ανθρώπων (Ελληνικά, Αγγλικά κτλ.), αλλά και για τους κώδικες επικοινωνίας των ζώων (π.χ. η γλώσσα των δελφινιών) ή ακόμη για τα τεχνητά συστήματα σημείων, όπως είναι “η γλώσσα του υπολογιστή” κτλ. Επίσης, όταν μιλάμε για τη “γλώσσα” ενός συγγραφέα, μπορεί να εννοούμε τον ιδιαίτερο τρόπο γραφής ή ομιλίας του ή, όταν αναφερόμαστε στη “γλώσσα των γηπέδων”, μπορεί να εννοούμε τις ιδιαίτερες εκφράσεις που χρησιμοποιούν ορισμένες κοινωνικές ομάδες στην ομιλία τους
  Τι είναι οι φυσικές γλώσσες;
Είναι κώδικες επικοινωνίας που χρησιμοποιούν λέξεις μέσω των οποίων μπορούμε να μεταδίδουμε και να επεξεργαζόμαστε πληροφορίες - χωρίς όμως αυτές να είναι και οι μόνες λειτουργίες των φυσικών γλωσσών. 
Τι είναι ο λόγος;
Ο λόγος  δεν είναι ένα απλό άθροισμα λέξεων, αλλά αποτελείται από λέξεις δομημένες βάσει κανόνων, ώστε από τον συνδυασμό τους να προκύπτει κάποιο νόημα. 
κεφαλαιο 2 ενότητα 2
 Τι είναι η λέξη;
Η λέξη είναι το μικρότερο τμήμα της γλώσσας που έχει νόημα.
 Υπάρχει σχέση λέξεων και εννοιών; Τι είναι οι έννοιες;
 Οι λέξεις σχετίζονται με τις έννοιες (ή είναι ονόματα για τις έννοιες), ενώ οι έννοιες αναφέρονται σε σύνολα πραγμάτων.
Εκτός από τις έννοιες που δηλώνουν ένα σύνολο ίδιων πραγμάτων (π.χ. “βιβλίο”), έχουμε και έννοιες που δηλώνουν χαρακτηριστικά πραγμάτων.
 Να ορίσετε τις ιδέες σύμφωνα με τον Πλάτωνα
Οι ιδέες είναι πράγματα υπαρκτά, ανεξάρτητα από τον αισθητό κόσμο, αιώνια και αμετάβλητα, που μπορούμε να τα προσεγγίσουμε και να τα γνωρίσουμε μόνο με τον νου και όχι με τις αισθήσεις. 
 Σε ποια επίπεδα χωρίζει ο Πλάτων την πραγματικότητα;
Θεωρεί ότι υπάρχουν δύο κόσμοι, ο αισθητός κόσμος της εμπειρίας μας και ο κόσμος των ιδεών, που είναι νοητός και υπεραισθητός.  (δυϊσμός)
κεφαλαιο 3 ενότητα 1
 Τι υποστηρίζει ο Σκεπτικισμός;
Υποστηρίζει ότι δε διαθέτουμε ασφαλή κριτήρια για να αποφασίσουμε αν και πότε γνωρίζουμε κάτι στ’ αλήθεια, δεν μπορούμε, με άλλα λόγια, να κρίνουμε ποιες εντυπώσεις και ποιες κρίσεις μας θα έπρεπε τελικά να εμπιστευόμαστε.
Ποιες οι βασικές μορφές του αρχαίου Σκεπτικισμού και τι υποστηρίζει η κάθε μια;
Στην αρχαιότητα σκεπτικιστικές αμφιβολίες για τη γνώση είχαν αντιμετωπιστεί ήδη από την εποχή των προσωκρατικών, των σοφιστών και του ίδιου του Σωκράτη. Ωστόσο ο σκεπτικισμός, ως συστηματική φιλοσοφική στάση, εκφράστηκε κυρίως από τους “πυρρώνειους” σκεπτικούς -δηλαδή από τους οπαδούς του Πύρρωνα από την Ηλεία (3ος αιώνας και είχε πρακτικό χαρακτήρα. Απέβλεπε στην επίτευξη της αταραξίας, της ψυχικής γαλήνης που θα μπορούσε να νιώσει κανείς, εφόσον δεχτεί ότι η γνώση την οποία αναζητούν οι επιστημονικές και φιλοσοφικές θεωρίες είναι ανέφικτη. Ο σκεπτικός επιχειρεί να δείξει ότι για κάθε θέμα υπάρχουν δύο αντίθετες αλλά ισοδύναμες (ισοσθενείς) απόψεις και ότι, σε τελευταία ανάλυση, δεν μπορούμε να αποφασίσουμε ποια να προτιμήσουμε. Γι’ αυτόν τον λόγο οφείλουμε να “επέχουμε” απέναντι σε κάθε θεωρητική πεποίθηση που υποτίθεται ότι μας μιλάει για τη φύση της πραγματικότητας πέρα από τα φαινόμενα που παρουσιάζονται στις αισθήσεις μας· οφείλουμε δηλαδή να μην παίρνουμε θέση, να τηρούμε στάση ουδετερότητας απέναντι σε τέτοιες πεποιθήσεις. Τα επιχειρήματα τα οποία χρησιμοποιούν οι αρχαίοι σκεπτικοί και τα οποία αποκαλούν “τρόπους”,συνοψίζουν μια σειρά από τέτοιες ισοδύναμες απόψεις, ανάμεσα στις οποίες φαίνεται να μην μπορούμε να επιλέξουμε.
Ορισμένοι από τους αρχαίους σκεπτικούς, όπως ο Καρνεάδης, τους οποίους αποκαλούμε ακαδημαϊκούς, γιατί δίδαξαν στην Ακαδημία που είχε ιδρύσει ο Πλάτων, υποστήριξαν τη μετριοπαθέστερη άποψη ότι μπορούμε να δεχτούμε μόνο πως οι πεποιθήσεις μας έχουν κάποιον βαθμό πιθανότητας να είναι αληθείς και δε μας παρέχουν καμιά βεβαιότητα.
 Που αποβλέπει ο Πυρρωνισμός και γιατί ονομάστηκε έτσι;
Αποβλέπει στην επίτευξη της αταραξίας, της ψυχικής γαλήνης που θα μπορούσε να νιώσει κανείς, εφόσον δεχτεί ότι η γνώση την οποία αναζητούν οι επιστημονικές και φιλοσοφικές θεωρίες είναι ανέφικτη.
Ονομάστηκε έτσι γιατί ως συστηματική φιλοσοφική στάση, εκφράστηκε κυρίως από τους “πυρρώνειους” σκεπτικούς -δηλαδή από τους οπαδούς του Πύρρωνα από την Ηλεία (3ος αιώνας π.Χ.)
Βασικοί εκπρόσωποι: Αινησίδημος, Αγρίππας,(1ος αιώνας μ.Χ.),  Σέξτος Εμπειρικός (1ος-2ος αιώνας μ.Χ.), 
 Τι είναι η ισοσθένεια λόγων;
Ο σκεπτικός επιχειρεί να δείξει ότι για κάθε θέμα υπάρχουν δύο αντίθετες αλλά ισοδύναμες (ισοσθενείς) απόψεις και ότι, σε τελευταία ανάλυση, δεν μπορούμε να αποφασίσουμε ποια να προτιμήσουμε. 
 Τι είναι η στάση "εποχής"
 Η άποψη των σκεπτικών ότι οφείλουμε να μην παίρνουμε θέση αλλά να τηρούμε στάση ουδετερότητας απέναντι σε θεωρητικές πεποιθήσεις  που υποτίθεται ότι μας μιλούν για τη φύση της πραγματικότητας πέρα από τα φαινόμενα που παρουσιάζονται στις αισθήσεις μας·
 Τι υποστηρίζουν οι Ακαδημαϊκοί και ο Καρνεάδης;
Ορισμένοι από τους αρχαίους σκεπτικούς, όπως ο Καρνεάδης, τους οποίους αποκαλούμε ακαδημαϊκούς, γιατί δίδαξαν στην Ακαδημία που είχε ιδρύσει ο Πλάτων, υποστήριξαν τη μετριοπαθέστερη άποψη ότι μπορούμε να δεχτούμε μόνο πως οι πεποιθήσεις μας έχουν κάποιον βαθμό πιθανότητας να είναι αληθείς και δε μας παρέχουν καμιά βεβαιότητα.
κεφαλαιο 3 ενότητα 3
20. Ποιες οι βασικές θεωρίες για την πηγή της γνώσης;Τι υποστηρίζει η κάθε μια και ποιοι οι βασικότεροι εκπρόσωποί τους;
1. Ορθολογισμός (ρασιοναλισμός)
Σύμφωνα με τους ορθολογιστές φιλοσόφους, η γνώση μας για τον κόσμο προέρχεται κυρίως από τον ίδιο τον ορθό λόγο και τα βασικά της στοιχεία μπορούν να αναζητηθούν στον νου μας. Η γνώση αυτή μπορεί να αποκληθεί a priori ή προ-εμπειρική, αφού φαίνεται να είναι δυνατή πριν ή ανεξάρτητα από οποιαδήποτε εμπειρία. 
Στην αρχαιότητα σημαντικός εκπρόσωπος της ορθολογιστικής προσέγγισης μπορεί να θεωρηθεί ο Πλάτων. Για τον Πλάτωνα η ανθρώπινη γνώση βασίζεται κατ’ αρχάς στην ανάμνηση των ιδεών που έχει αντικρίσει η αθάνατη ψυχή προτού ενσαρκωθεί στο σώμα. Με την κατάλληλη νοητική άσκηση και μέσα από τη μελέτη των μαθηματικών, η ψυχή μπορεί να γνωρίσει τη βαθύτερη πνευματική πραγματικότητα των ιδεών, οι οποίες υπάρχουν αιώνια, ενώ ο υλικός κόσμος αποτελεί ατελή αντανάκλασή τους. 
Πρώτος μεγάλος ορθολογιστής των νεότερων χρόνων είναι  ο Ντεκάρτ. Άλλοι ορθολογιστές, που προσπάθησαν να βελτιώσουν τη θεώρηση του Ντεκάρτ είναι ο Ολλανδός Μπαρούχ Σπινόζα (17ος αιώνας) και ο Γερμανός Γκότφριντ Λάιμπνιτς (17ος-18ος αιώνας). Ο σημαντικότερος ίσως ορθολογιστής των νεότερων χρόνων είναι ο Χέγκελ
2. Εμπειρισμός
Κατά τους εμπειριστές η γνώση μας για τον κόσμο προέρχεται κυρίως ή και αποκλειστικά από τις αισθήσεις. Η αφετηρία της συνίσταται στην καταχώριση, την αποτύπωση στον νου, μέσα από την αισθητηριακή αντίληψη, των “στοιχειωδών δεδομένων” του κόσμου που μας περιβάλλει.
Εμπειριστικές απόψεις έχουν υποστηρίξει διάφοροι αρχαίοι φιλόσοφοι, όπως ο Αριστοτέλης και ο Επίκουρος. 
Η συστηματική ανάπτυξη του εμπειρισμού παρατηρείται κατά τους νεότερους χρόνους. Οι νεότεροι (κυρίως Βρετανοί) εμπειριστές είναι ο Φράνσις Μπέϊκον (16ο-17ο αιώνας) ο Τζον Λοκ (17ος αιώνας), ο Ιρλανδός επίσκοπος Τζορτζ Μπέρκλεϋ (17ος-18ος αιώνας), Ο Χιουμ (18ος αιώνας)
κεφαλαιο 4 ενότητα 4
Ποια η διάκριση ανάμεσα στο τεχνητό και το φυσικό;
Κάθε τεχνητό αντικείμενο αποτελεί ανθρώπινη κατασκευή, ενώ το φυσικό υπάρχει, ανεξάρτητα από εμάς, στη φύση. Έτσι, το κατασκεύασμα είναι μια δημιουργία, αποτέλεσμα της υλοποίησης ενός σχεδίου. Επομένως πίσω από καθετί το τεχνητό υπάρχει μια βούληση και ένας σκοπός. Το τεχνητό αντικείμενο είναι πάντα ένα μέσο για την επίτευξη κάποιου σκοπού ή για την κάλυψη κάποιας ανθρώπινης ανάγκης.
Ποιο είναι το κριτήριο στην τεχνολογία και ποιο στις φυσικές επιστήμες;
Στην τεχνολογία ξεκινάμε από έναν σκοπό (π.χ. την εκπλήρωση κάποιας ανάγκης) και στη συνέχεια αναζητούμε τα μέσα για την εκπλήρωσή του. Το τεχνητό αντικείμενο είναι κατ’ αρχάς μια ιδέα, ένα σχεδίασμα, μια περιγραφή του επιθυμητού πράγματος, η οποία βρίσκεται μόνο στο ανθρώπινο μυαλό. Αργότερα, με την κατασκευή, η ιδέα αυτή παίρνει σάρκα και οστά, γίνεται μια πραγματικότητα. Στην τεχνολογία λοιπόν η γνώση του αντικειμένου προηγείται της ύπαρξής του. Η πορεία ενός τεχνητού αντικειμένου είναι: περιγραφή, σχεδιασμός, υλοποίηση. Στην τεχνολογία δεν μπορούμε να μιλάμε για αλήθεια. Ένα τεχνητό αντικείμενο είναι καλά ή άσχημα φτιαγμένο ή, αλλιώς, εξυπηρετεί ή δεν εξυπηρετεί σωστά (ως μέσο) τον σκοπό για τον οποίο φτιάχτηκε. Το κριτήριο επομένως στην τεχνολογία δεν είναι η αλήθεια, αλλά η αποτελεσματικότητα (το κατά πόσο το τεχνητό μέσο εξυπηρετεί πράγματι με τον καλύτερο κατά το δυνατόν τρόπο τον σκοπό) και η εγκυρότητα (το κατά πόσο η περιγραφή ή το σχεδίασμα ταιριάζει με το αντικείμενο που κατασκευάσαμε).
Στις φυσικές επιστήμες, αντίθετα, η πραγματικότητα του κόσμου των φυσικών αντικειμένων προηγείται, ενώ η περιγραφή και η γνώση μας γι’ αυτήν έπονται. Το κριτήριο εδώ είναι η αλήθεια. Αν η περιγραφή μας ταιριάζει με την πραγματικότητα, τότε η περιγραφή θεωρείται αληθής. Στην επιστήμη λοιπόν ξεκινάμε από την πραγματικότητα και συνεχίζουμε στην περιγραφή και τη γνώση της πραγματικότητας. Έτσι, στη φυσική επιστήμη η εύρεση της αλήθειας επιτυγχάνεται μέσω μιας διαδικασίας ανακάλυψης, ενώ στην τεχνολογία η δημιουργία νέων αντικειμένων γίνεται μέσω εφευρέσεων. 
Είναι η τεχνολογία ηθικά ουδέτερη;
Πίσω από καθετί το τεχνητό υπάρχει μια βούληση και ένας σκοπός. Το τεχνητό αντικείμενο είναι πάντα ένα μέσο για την επίτευξη κάποιου σκοπού ή για την κάλυψη κάποιας ανθρώπινης ανάγκης.
Αφού, λοιπόν,  η τεχνολογία καθορίζεται, από ανθρώπινους σκοπούς, τότε δε θα πρέπει να μιλάμε γι’ αυτή σαν κάτι ουδέτερο ή ανεξάρτητο από αξίες, ηθικά κριτήρια ή συμφέροντα.  Ας μην ξεχνάμε άλλωστε ότι η χρηματοδότηση της τεχνολογικής έρευνας γίνεται από οργανωμένα οικονομικά, πολιτικά και άλλα συμφέροντα, που προκαθορίζουν τον προσανατολισμό της έρευνας. Για να αποτιμήσουμε λοιπόν σωστά την τεχνολογία και για να την οδηγήσουμε προς επιθυμητές κατευθύνσεις, είναι ανάγκη να την εντάξουμε σε ένα πολύ ευρύτερο κοινωνικό πλαίσιο, προσπαθώντας να προβλέψουμε όλα τα πιθανά αποτελέσματά της. Από αυτή την άποψη είναι σημαντική η ευθύνη όχι μόνο των τεχνολόγων και αυτών που χρηματοδοτούν την τεχνολογική έρευνα, αλλά και όλων των ανθρώπων, και ιδιαίτερα των επιστημόνων των κοινωνικών και ανθρωπιστικών επιστημών, που είναι αποδεδειγμένα οι πιο κατάλληλοι για μια αποτίμηση της τεχνολογίας.
κεφαλαιο 5 ενότητα 2
Ποιες οι βασικές θεωρίες για την ανθρώπινη υπόσταση ;
Δυϊσμός - θεωρία αλληλεπίδρασης: Μεγάλοι φιλόσοφοι, από την αρχαιότητα μέχρι και τους νεότερους χρόνους, όπως ο Πλάτων και ο Ντεκάρτ, επεξεργάστηκαν τα κυριότερα επιχειρήματα για την ύπαρξη της ανθρώπινης ψυχής και για την ανεξαρτησία της από το σώμα. Ο Ντεκάρτ μάλιστα, απέδωσε ιδιαίτερη σημασία στη βεβαιότητα που (πίστευε ότι) του παρείχε το επιχείρημα “σκέπτομαι, άρα υπάρχω”  Σύμφωνα με τη θεωρία του, που περιγράφεται ως δυϊσμός και ως θεωρία αλληλεπίδρασης, κάθε άνθρωπος απαρτίζεται από δύο οντότητες, από το πνεύμα, του οποίου η ουσία είναι η σκέψη (όλες οι νοητικές λειτουργίες), και από το υλικό σώμα, του οποίου η ουσία είναι η έκταση. Το πνεύμα αλληλεπιδρά με το σώμα μέσω της επίφυσης (κωναρίου), ενός αδένα στο κέντρο του εγκεφάλου. Μέσω αυτού του αδένα διαβιβάζονται προς το πνεύμα τα ερεθίσματα που δέχεται το σώμα μας από το εξωτερικό περιβάλλον και, αντιστρόφως, μέσω αυτού του αδένα διαβιβάζονται προς το σώμα οι εντολές που δίνουν ο νους και η βούλησή μας, για να κινηθούν τα μέλη μας. Δυστυχώς, δεν είναι εύκολο να εξηγηθεί πώς δύο τελείως διαφορετικές ουσίες, η μία υλική και η άλλη πνευματική, μπορούν να επιδράσουν η μία στην άλλη - η αναφορά στην επίφυση, που έτσι κι αλλιώς δεν έχει καμιά επιστημονική βάση, δε λύνει το πρόβλημα. 
Μονισμός: Οι θεωρίες που υποστηρίζουν ότι δεν υπάρχουν δύο διαφορετικά είδη οντοτήτων και ουσιών, αλλά ένα.
Είδη μονισμού:
Ιδεαλισμός: Θεωρεί ότι η ίδια η έννοια της ύλης είναι δύσκολα κατανοητή χωρίς την αναφορά σε κάποιο πνεύμα  άρα οτιδήποτε υπάρχει είναι στην ουσία πνευματικό.
Yλισμός: Θεωρεί ότι οτιδήποτε υπάρχει είναι υλικό
Είδη υλισμού:
φυσικαλισμός ή θεωρία ταυτότητας, υποστηρίζει ότι κάθε νοητικό συμβάν ταυτίζεται απόλυτα με ένα φυσικό συμβάν, το οποίο οι φυσικές επιστήμες - και ειδικότερα η νευροφυσιολογία- μπορούν να εντοπίσουν στον εγκέφαλό μας. Για παράδειγμα, όταν σκέφτομαι πως “η Αθήνα είναι η πρωτεύουσα της Ελλάδας”, όταν νιώθω πόνο, αγάπη ή θυμό, ή όταν φοβάμαι, γιατί πιστεύω ότι κάτι με απειλεί, δε συμβαίνει τίποτα περισσότερο από τον ερεθισμό κάποιων “νευρώνων” του εγκεφάλου μου. Ορισμένοι μάλιστα υποστηρίζουν ότι οι ίδιες οι έννοιες που χρησιμοποιούμε όσον αφορά το πνεύμα θα εξαλειφθούν σιγά σιγά ως υποκειμενικές και χωρίς κανένα πραγματικό περιεχόμενο. Αντί να λέμε, λόγου χάριν, σκέφτομαι κάτι ή πονάω σε κάποιο σημείο, θα μπορούμε να χρησιμοποιούμε εκφράσεις όπως: “οι νευρώνες μου α, β ή γ βρίσκονται στην κατάσταση π, ρ ή σ”.
συμπεριφορισμός (ή μπιχεβιορισμός). Υποστηρίζει πως, όταν ισχυριζόμαστε ότι έχουμε ψυχή, νου ή πνεύμα ή  ότι πιστεύουμε κάτι ή θέλουμε κάτι, δεν εννοούμε τίποτα άλλο από το ότι τείνουμε να πράξουμε κατά έναν συγκεκριμένο τρόπο.  Η θεωρία αυτή ανάγει το πνευματικό στοιχείο στην εξωτερική συμπεριφορά ή, καλύτερα, στην τάση μας προς μια συμπεριφορική αντίδραση. 
θεωρία διπλής όψης (ή δύο όψεων). Η θεωρία αυτή δέχεται τελικά μόνο ένα είδος φυσικών οντοτήτων, των οποίων όμως η ουσία έχει δύο διαφορετικά, αναπόσπαστα συνδεδεμένα είδη ιδιοτήτων, τις πνευματικές και τις υλικές. Κανένα από αυτά τα δύο είδη ιδιοτήτων δεν έχει οντολογική προτεραιότητα, αλλά αποτελούν τις δύο όψεις ενός ενιαίου πράγματος, του οποίου η μία όψη αντιστοιχεί απόλυτα στην άλλη και δεν μπορεί να υπάρξει από μόνη της. Εκείνο πάντως που έχει σημασία εδώ είναι ότι η νοητική διάσταση του ανθρώπου δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς τη σωματική.
λειτουργισμός. Προτείνει ένα μοντέλο της συνείδησης που την παρομοιάζει με το λογισμικό (software) ενός υπολογιστή, ενώ το σώμα παρομοιάζεται με το υλικό από το οποίο είναι φτιαγμένος ο υπολογιστής (hardware). Σύμφωνα με αυτό το μοντέλο, εκείνο που ονομάζουμε ψυχή, πνεύμα ή νου δεν είναι τίποτα περισσότερο από το σύνολο των λειτουργιών επεξεργασίας “εισερχόμενων δεδομένων” (εισροών: input) -δηλαδή των αισθητηριακών ερεθισμάτων- και “παραγωγής αντιδράσεων” (εκροών: output) του οργανισμού - δηλαδή των συμπεριφορικών εκδηλώσεων και πράξεων. Ακριβέστερα μάλιστα,  αναφερόμαστε στο σύνολο των ικανοτήτων για την επιτέλεση τέτοιων λειτουργιών γι’ αυτόν τον λόγο και η συγκεκριμένη θεωρία για την υφή του πνευματικού στοιχείου ονομάζεται λειτουργισμός. Σύμφωνα με τον λειτουργισμό, συνείδηση μπορούν να “παραγάγουν- ” όχι μόνο τα ανθρώπινα κύτταρα και η οργανική ύλη, αλλά και τα ηλεκτρονικά κυκλώματα ενός ρομπότ 

κεφαλαιο 6 ενότητα 1
Τι υποστηρίζει ο Ωφελιμισμός και ποιοι οι Ιδρυτές του;
Σύμφωνα με τον ωφελιμισμό, ιδρυτές του οποίου θεωρούνται ο Τζέρεμυ Μπένθαμ και ο Τζον Στιούαρτ Μιλ (19ος αιώνας), σκοπός των πράξεών μας πρέπει να είναι η μεγαλύτερη κατά το δυνατόν ωφέλεια για τον μεγαλύτερο κατά το δυνατόν αριθμό ατόμων. Και λέγοντας “ωφέλεια” οι περισσότεροι από αυτούς τους φιλοσόφους έχουν στο μυαλό τους την ευτυχία ή έστω την ικανοποίηση αυτών που θα καρπωθούν τα αποτελέσματα των πράξεών μας. Εδώ πρέπει να προσέξουμε ότι η σημασία της λέξης “ωφελιμισμός” είναι αρκετά διαφορετική από εκείνη που έχει αποκτήσει η λέξη στην καθημερινή μας ζωή, όπου η σημασία της φαίνεται να περιορίζεται στην εγωιστική επιδίωξη του προσωπικού συμφέροντος του καθενός και όχι της ωφέλειας του μεγαλύτερου κατά το δυνατόν αριθμού ανθρώπων.
Τι είναι η κατηγορική προσταγή ποιος τη διατύπωσε και γιατί ονομάζεται έτσι;
Σύμφωνα με την κατηγορική προσταγή, πρέπει το υποκείμενο της πράξης να θέλει ο γνώμονας (κανόνας) της πράξης του να ισχύει ως καθολικός νόμος. Ο ηθικός νόμος πρέπει να μπορεί να ισχύει σε κάθε περίπτωση και να μη συνδέεται με συγκεκριμένους στόχους του ενός ή του άλλου υποκειμένου. Την διατύπωσε ο Καντ  και την αποκαλεί κατηγορική προσταγή, επειδή έχει κατηγορικό -δηλαδή απόλυτο και όχι υποθετικό- χαρακτήρα.
Σύμφωνα με  δεύτερη διατύπωση της κατηγορικής προσταγής ο Καντ προσδιορίζει καλύτερα το αίτημα του ισότιμου σεβασμού όλων των ανθρώπων. Πρέπει, αναφέρει,  κάθε υποκείμενο να πράττει έτσι, ώστε να μεταχειρίζεται πάντοτε όλους τους άλλους ανθρώπους -όπως και τον εαυτό του ως σκοπούς και όχι μόνο ως μέσα των πράξεών του.
Τι είναι αρετή σύμφωνα με τον Αριστοτέλη και ποιος την ενσαρκώνει;
Η έννοια της αρετής κατέχει κεντρική θέση σε μια μακρά φιλοσοφική παράδοση που ανάγεται στην αρχαιοελληνική σκέψη. Κατά τον Αριστοτέλη, η ηθική αρετή, η οποία αξιοποιεί φυσικές μας προδιαθέσεις και καλλιεργείται με την κατάλληλη εκπαίδευση, μας επιτρέπει σε κάθε περίπτωση να πετύχουμε τη σωστή μεσότητα, τον μέσο όρο ανάμεσα σε υπερβολές και ελλείψεις. Την ενσαρκώνει εκείνος που έχει αναπτύξει επιπλέον την απαραίτητη διανοητική αρετή της φρόνησης, την ικανότητα να αναγνωρίζει το καλό για τον ίδιο και τους συνανθρώπους του και να σταθμίζει το πώς θα πράξει ελέγχοντας τα συναισθήματά του. Για παράδειγμα, όταν κάποιος διαθέτει θάρρος, αποφεύγει και τη δειλία -την υστέρηση απέναντι σ’ αυτό που απαιτείται- αλλά και τη ριψοκινδύνευση, δηλαδή την υπερβολή της παράτολμης στάσης απέναντι στον κίνδυνο· όταν κάποιος είναι γενναιόδωρος, δεν είναι ούτε τσιγκούνης ούτε σπάταλος· εφόσον διακρίνεται από σωφροσύνη στις απολαύσεις, δεν είναι ούτε αναίσθητος, όσον αφορά την επιδίωξη των ηδονών, αλλά ούτε και ακόλαστος· 
Τι είναι η ευδαιμονία κατά τον Αριστοτέλη; Ποια η σχέση της αρετής με την ευδαιμονία;
Για τον Αριστοτέλη οι αρετές αποτελούν συστατικά ενός βίου που επιτυγχάνει την ευδαιμονία. Και λέγοντας “ευδαιμονία” ο συγγραφέας των Ηθικών Νικομαχείων εννοούσε την πλήρη άνθηση της ανθρώπινης προσωπικότητας, την ολόπλευρη ενεργοποίηση των κυριότερων ανθρώπινων δυνατοτήτων - όχι απλώς αυτό που σήμερα αποκαλούμε ευτυχία, δηλαδή κάποια, λιγότερο ή περισσότερο, παροδική και υποκειμενική ψυχική κατάσταση ευφορίας.
κεφαλαιο 6 ενότητα 2
Τι υποστηρίζει ο ηθικός σχετικισμός;
 Ο ηθικός σχετικισμός υποστηρίζει ότι δεν μπορούν να υπάρξουν αξίες και αρχές που να ισχύουν καθολικά, ανεξάρτητα από την εποχή και τον τόπο εφαρμογής τους.
Yπάρχουν  κοινά ηθικά κριτήρια για όλους τους ανθρώπους και σε όλες τις εποχές;
Είναι φανερό ότι πολλές από τις βασικές ηθικές πεποιθήσεις διαφέρουν ανά τους αιώνες, όπως διαφέρουν και ανάλογα με την κοινωνία ή την πολιτισμική και θρησκευτική κοινότητα στην οποία ανήκει κανείς.
Παρατηρώντας λοιπόν αυτή τη μεγάλη ποικιλία ηθικών θεωρήσεων, θα μπορούσαμε ίσως να συμπεράνουμε ότι πρέπει να δεχτούμε την αλήθεια του ηθικού σχετικισμού, της θέσης δηλαδή ότι δεν μπορούν να υπάρξουν αξίες και αρχές που να ισχύουν καθολικά, ανεξάρτητα από την εποχή και τον τόπο εφαρμογής τους.
Είναι, όμως, θεμιτό να υποστηρίξουμε πως, πέρα από την περιγραφική προσέγγιση του τι συμβαίνει έως τώρα, η ηθική ενδιαφέρεται κυρίως για το τι θα έπρεπε -και τι θα μπορούσε- να συμβεί μακροπρόθεσμα. Έτσι, είναι ίσως εύλογο να ισχυριστούμε ότι τα κριτήρια ηθικής ορθότητας, για τα οποία μιλήσαμε παραπάνω, είναι δυνατόν να γίνουν δεκτά από επαρκώς πληροφορημένα ορθολογικά άτομα που θα συνειδητοποιήσουν τη σημασία της υιοθέτησης μιας ηθικής στάσης ζωής.
Τι υποστηρίζει ο ντετερμινισμός και τι ο ιντετερμινισμός;
Ο ντετερμινισμός ή, αλλιώς, αιτιοκρατία υποστηρίζει ότι όλα τα συμβάντα στον κόσμο μας καθορίζονται αυστηρά από προηγούμενα συμβάντα, σύμφωνα με κάποιους (φυσικούς, βιολογικούς, ψυχολογικούς, κοινωνικούς, ιστορικούς ή άλλους) αιτιακούς νόμους, και ότι οι πράξεις μας δεν αποτελούν εξαίρεση. 
 Ο ιντετερμινισμός, υποστηρίζει την πλήρη  απουσία αιτιακού καθορισμού της βούλησης
Είμαστε πραγματικά ελεύθεροι και ηθικά υπεύθυνοι για τις πράξεις μας;
Προϋπόθεση για να αναλάβουμε την ευθύνη των πράξεών μας είναι το να ενεργούμε ελεύθερα.
Ο ντετερμινισμός ή, αλλιώς, αιτιοκρατία υποστηρίζει ότι όλα τα συμβάντα στον κόσμο μας καθορίζονται αυστηρά από προηγούμενα συμβάντα, σύμφωνα με κάποιους (φυσικούς, βιολογικούς, ψυχολογικούς, κοινωνικούς, ιστορικούς ή άλλους) αιτιακούς νόμους, και ότι οι πράξεις μας δεν αποτελούν εξαίρεση. Τα άτομα που απαρτίζουν τα κύτταρά μας, οι νευρώνες, τα γονίδια, τα ένστικτα και το υποσυνείδητό μας, η κοινωνική μας θέση και η ιδεολογία μας είναι μερικοί από αυτούς τους παράγοντες που επικαλούνται οι οπαδοί της θέσης του ντετερμινισμού
Η αντίθετη θέση, ο ιντετερμινισμός, η πλήρης δηλαδή απουσία αιτιακού καθορισμού της βούλησης, δε θα μας επέτρεπε να θεωρήσουμε υπεύθυνο κάποιο άτομο, το οποίο έτσι θα αποδεικνυόταν έρμαιο τυχαίων συμβάντων
Σε τελική ανάλυση δεν αναιρείται η δυνατότητα που έχουμε να κρίνουμε την ηθική ποιότητα των αποφάσεων και των πράξεών μας. Το μόνο ίσως που έχει σημασία για τον καταλογισμό ευθύνης σε κάποιο άτομο είναι αν υπάρχουν ή όχι εξωτερικά εμπόδια ή άλλοι παράγοντες που επηρεάζουν σαφώς τη γνώση και τη βούλησή του και που είναι φανερό ότι δεν μπορεί να ελέγξει (βία, εξαπάτηση, πλύση εγκεφάλου κτλ.).
κεφάλαιο 7 ενότητα 1
Τι είναι το δίκαιο;
Δίκαιο είναι το σύνολο των κανόνων οι οποίοι ρυθμίζουν με τρόπο υποχρεωτικό τις σχέσεις των μελών μιας οργανωμένης κοινωνίας.
Τι διερευνά η πολιτική φιλοσοφία;
Η πολιτική φιλοσοφία, όπως και η ηθική, προβάλλει συχνά ιδανικά πρότυπα και μας καλεί να προσπαθήσουμε να τα πραγματώσουμε. Σε αντίθεση με την πολιτική επιστήμη, δεν ενδιαφέρεται απλώς να περιγράψει το ποιες είναι οι υπάρχουσες μορφές πολιτικής οργάνωσης των ανθρώπινων κοινωνιών, αλλά και να υποδείξει το ποιες θα έπρεπε να είναι αυτές οι μορφές πολιτικής οργάνωσης.
Τι είναι οι ουτοπίες;
Οι ουτοπίες είναι ιδανικά  μοντέλα πολιτικής οργάνωσης , που δε βρίσκονται πουθενά μέσα στον κόσμο μας και τα οποία πολλοί πιστεύουν πως είναι μάταιο να επιχειρήσουμε να εφαρμόσουμε στην πραγματικότητα.
Η λέξη “ουτοπία” χρησιμοποιείται από τον Τόμας Μορ ως τίτλος του βιβλίου του που εκδόθηκε το 1516 και περιγράφει ένα φανταστικό νησί στο οποίο έχει επιτευχθεί η ανθρώπινη ευτυχία. Ωστόσο, η έννοια υπάρχει από την εποχή του Πλάτωνα, η Πολιτεία του οποίου περιγράφει με λεπτομέρειες ένα μεγαλειώδες όραμα αρμονικής και δίκαιης συνύπαρξης των πολιτών μέσα σε μια κοινωνία όπου “οι φιλόσοφοι κυβερνούν” ή “οι κυβερνήτες φιλοσοφούν”. Δυστυχώς, η απόπειρα του συγγραφέα της Πολιτείας να βάλει σε εφαρμογή τις ιδέες του, εκπαιδεύοντας κατάλληλα τον Διονύσιο τον Νεότερο, ηγεμόνα των Συρακουσών, κατέληξε σε παταγώδη αποτυχία και έθεσε σε άμεσο κίνδυνο τη ζωή και την ελευθερία του. 
κεφάλαιο 7 ενότητα 2
Τι είναι το κοινωνικό συμβόλαιο;
Κοινωνικό συμβόλαιο είναι ένα υποθετικό συμβόλαιο μεταξύ των μελών μιας κοινωνίας. Με αυτό οι άνθρωποι   συμφωνούν να ζουν μαζί ακολουθώντας αρχές τις οποίες κανένα ορθολογικό άτομο δε θα απέρριπτε, υπό τον όρο να συμμορφώνονται με αυτές τις αρχές και όλοι οι άλλοι. 
Μιλάμε για υποθετική ή νοερή συμφωνία και συγκατάθεση, εφόσον τα μέλη μιας κοινωνίας δεν υπογράφουν πραγματικά κάποιο συγκεκριμένο συμβόλαιο, αλλά αποφασίζουν να πράττουν σαν να το είχαν υπογράψει.
Κατά τους νεότερους χρόνους θεωρητικοί του κοινωνικού συμβολαίου, όπως ο Ζαν Ζακ Ρουσό, οδηγούνται στο συμπέρασμα πως σε τελευταία ανάλυση κυρίαρχη είναι η γενική βούληση, που εκφράζεται μέσα από τη συμφωνία για τη μορφή διακυβέρνησης. Η επιβολή αυτής της γενικής βούλησης, κατά τον Ρουσό, υπερβαίνει τις ατομικές βουλήσεις των μελών της κοινωνίας. Η αναφορά στη συναίνεση της πλειονότητας των πολιτών υποδεικνύει την προοδευτική επικράτηση  δημοκρατικών αντιλήψεων. 
Τι υποστηρίζει ο Τόμας Χομπς;
Κατά τον Άγγλο φιλόσοφο Τόμας Χομπς, ο μόνος τρόπος να προστατευτούμε από την ανεξέλεγκτη επιδίωξη της ικανοποίησης εγωιστικών συμφερόντων σε βάρος των άλλων -επιδίωξη που χαρακτηρίζει όλους τους ανθρώπους- είναι να εκχωρήσουμε την εξουσία της διακυβέρνησης σε μια κεντρική αρχή η οποία θα επιβάλλει την τάξη και θα ρυθμίζει τις σχέσεις μας έτσι, ώστε να αποφεύγονται οι συγκρούσεις και να ικανοποιούνται οι βασικές μας ανάγκες.
Ποιες είναι οι βασικές αρχές της δημοκρατίας;
  Η αρχή της πλειοψηφίας, αλλά και ο ισότιμος σεβασμός των βασικών ατομικών δικαιωμάτων όλων των πολιτών.
Η διάκριση των εξουσιών, η οποία συνεπάγεται την πλήρη ανεξαρτησία της δικαιοσύνης από την εκτελεστική και τη νομοθετική εξουσία. 
Η ισοπολιτεία και ισονομία, η ισότιμη δηλαδή μεταχείριση όλων των ανθρώπων, ανεξάρτητα από τη φυλή, το φύλο και την κοινωνική τάξη τους,  η οποία επιβάλλει και την ανοχή μιας μεγάλης ποικιλίας θρησκευτικών και φιλοσοφικών απόψεων για το πώς θα έπρεπε να ζει κανείς. Σημασία όμως έχει το ότι σε μια δημοκρατική κοινωνία τα άτομα που ενστερνίζονται διαφορετικές απόψεις για τη ρύθμιση της προσωπικής τους ζωής δεν προσπαθούν να τις επιβάλουν με τη βία, δεν παρενοχλούν και δεν προσβάλλουν τους συμπολίτες τους. 
Ο σεβασμός όλων των πολιτών στο Σύνταγμα, τον βασικό καταστατικό χάρτη οργάνωσης του δημοκρατικού κράτους
Ο σεβασμός στις δημοκρατικές διαδικασίες διακυβέρνησης και τους νόμους, στη θέσπιση των οποίων μπορούν και οι ίδιοι οι πολίτες να συμβάλουν με την ψήφο τους ή με την εκλογή τους ως μελών του νομοθετικού σώματος.
Στη φιλελεύθερη δημοκρατία οι εκλεγμένοι άρχοντες δε δεσμεύονται μόνο από την εντολή που έλαβαν από τους ψηφοφόρους τους, αλλά και από τις διατάξεις του υπάρχοντος Συντάγματος. Αυτό σημαίνει, μεταξύ άλλων, ότι οφείλουν να σέβονται τον χάρτη δικαιωμάτων που είναι ενσωματωμένος σε κάθε σύγχρονο Σύνταγμα και να μεριμνούν για τη σωστή εφαρμογή του
Με ποιον τρόπο η φιλελεύθερη δημοκρατία συνδυάζει την αρχή της πλειοψηφίας με το σεβασμό των ατομικών δικαιωμάτων;
 Δημοκρατία σημαίνει κατ’ αρχήν λαϊκή κυριαρχία.  Λαϊκή κυριαρχία σημαίνει όχι μόνο την ισχύ της αρχής της πλειοψηφίας, αλλά και τον ισότιμο σεβασμό των βασικών ατομικών δικαιωμάτων όλων των πολιτών. Για τη διασφάλιση αυτών των δικαιωμάτων εγκαθιδρύεται η διάκριση των εξουσιών, η οποία συνεπάγεται την πλήρη ανεξαρτησία της δικαιοσύνης από την εκτελεστική και τη νομοθετική εξουσία. Στα σύγχρονα δημοκρατικά κράτη η ισοπολιτεία και ισονομία, η ισότιμη δηλαδή μεταχείριση όλων των ανθρώπων, ανεξάρτητα από τη φυλή, το φύλο και την κοινωνική τάξη τους, επιβάλλει και την ανοχή μιας μεγάλης ποικιλίας θρησκευτικών και φιλοσοφικών απόψεων για το πώς θα έπρεπε να ζει κανείς. Σημασία όμως έχει το ότι σε μια δημοκρατική κοινωνία τα άτομα που ενστερνίζονται διαφορετικές απόψεις για τη ρύθμιση της προσωπικής τους ζωής δεν προσπαθούν να τις επιβάλουν με τη βία, δεν παρενοχλούν και δεν προσβάλλουν τους συμπολίτες τους. 
Στη φιλελεύθερη δημοκρατία οι εκλεγμένοι άρχοντες δε δεσμεύονται μόνο από την εντολή που έλαβαν από τους ψηφοφόρους τους, αλλά και από τις διατάξεις του υπάρχοντος Συντάγματος. Αυτό σημαίνει, μεταξύ άλλων, ότι οφείλουν να σέβονται τον χάρτη δικαιωμάτων που είναι ενσωματωμένος σε κάθε σύγχρονο Σύνταγμα και να μεριμνούν για τη σωστή εφαρμογή του. Για παράδειγμα, εάν στο Σύνταγμα μιας πολιτείας δηλώνεται ότι κανένας πολίτης δεν επιτρέπεται να εξοριστεί για πολιτικούς λόγους, η κυβέρνηση δεν μπορεί να εξορίσει έναν αντίπαλό της, ακόμα κι αν έχει την έγκριση της πλειοψηφίας του εκλογικού σώματος. Το Σύνταγμα θέτει ένα πλαίσιο, εντός του οποίου η πλειονότητα των πολιτών μπορεί να λαμβάνει αποφάσεις άμεσα ή δια των αντιπροσώπων της, χωρίς ωστόσο να μπορεί να το υπερβεί. Με αυτόν τον τρόπο η φιλελεύθερη δημοκρατία συνδυάζει την αρχή της πλειοψηφίας με τον σεβασμό των δικαιωμάτων που παραδοσιακά προστατεύουν κάθε πολίτη από την αυθαιρεσία των αρχών.
Ποιες είναι οι εναλλακτικές πολιτικές ιδεολογίες, οι οποίες αμφισβητούν τη φιλελεύθερη δημοκρατία και ποια τα πολιτικά συστήματα τα οποία στηρίζουν;
α) Οι κοσμοθεωρίες θρησκευτικής προέλευσης, που επιβιώνουν σε θεοκρατικά καθεστώτα, όπως οι διάφορες ισλαμικές δημοκρατίες. Οι φιλελεύθερες δημοκρατίες, όπως και όλες οι μορφές πολιτεύματος των δυτικών κρατών, καταδικάζονται από τους οπαδούς αυτών των καθεστώτων ως άθεες και -στον βαθμό που οι ορθές ηθικές αξίες και αρχές υποτίθεται πως υπαγορεύονται από τη θρησκεία- ως ανήθικες. Τα τελευταία χρόνια τέτοιου είδους καθεστώτα έχουν αποκτήσει αρκετή ισχύ λόγω της απήχησης φονταμενταλιστικών θρησκευτικών αντιλήψεων σε διάφορες χώρες κυρίως της Ασίας και της Αφρικής.
β)  Οι διάφορες μορφές φασιστικής ιδεολογίας, όπως ο φασισμός και ο εθνικοσοσιαλισμός. Η φασιστική ιδεολογία κυριαρχείται από ρατσιστικές και εθνικιστικές αντιλήψεις. Το κράτος,   οργανισμός με ιδιαίτερα φυλετικά ή εθνοπολιτισμικά γνωρίσματα, αναδεικνύεται σε αξία  πολύ σημαντικότερη από τα  ανθρώπινα δικαιώματα. Η φιλελεύθερη δημοκρατία απορρίπτεται από τη φασιστική ιδεολογία ως υπερβολικά ατομιστική.Το δημοκρατικό ιδεώδες της λαϊκής κυριαρχίας και της ισότιμης συμμετοχής των πολιτών στη διακυβέρνηση του κράτους θεωρείται έκφραση πολιτιστικής παρακμής.
γ) Η επαναστατική ιδεολογία που επιδιώκει τον ριζικό σοσιαλιστικό μετασχηματισμό της κοινωνίας.  Επαγγέλλεται την περαιτέρω διεύρυνση και εμβάθυνση της δημοκρατίας με την πραγμάτωση της ουσιαστικής οικονομικής ισότητας των πολιτών. Το κομμουνιστικό πρότυπο, που στηρίζεται στη φιλοσοφία του Καρλ Μαρξ και στην πολιτική σκέψη του ηγέτη της ρωσικής επανάστασης Βλαντιμίρ Ίλιτς Λένιν, υποδεικνύει την υπέρβαση ορισμένων από τις θεμελιώδεις αρχές της  “αστικής”, φιλελεύθερης δημοκρατίας, όπως είναι ο σεβασμός των ατομικών δικαιωμάτων (ιδιαίτερα του δικαιώματος της ιδιοκτησίας). Έτσι, προβάλλεται η ανάγκη της εξουσίας της εργατικής τάξης (της “δικτατορίας του προλεταριάτου”) και της κρατικής ιδιοκτησίας των μέσων παραγωγής, με σκοπό την επίτευξη της ισότητας των πολιτών, και αμφισβητείται η σημασία των  ελευθεριών της αστικής δημοκρατίας. Τελικός στόχος η αταξική κοινωνία. Σύμφωνα με το όραμα του Μαρξ, στην κομμουνιστική κοινωνία του μέλλοντος τα αγαθά θα παράγονται “από τον καθένα ανάλογα με τις ικανότητές του” και θα διανέμονται “στον καθένα ανάλογα με τις ανάγκες του”.

ΕΚΠ. ΠΗΓΗ