Τετάρτη 14 Οκτωβρίου 2015

'ΑΠΟΜΝΗΜΟΝΕΥΜΑΤΑ' ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗ, ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ,ΑΝΑΛΥΣΗ

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ :  «ΑΠΟΜΝΗΜΟΝΕΥΜΑΤΑ»                 
Γιάννης Μακρυγιάννης


·   Τα Απομνημονεύματα ως αφηγηματικό είδος μοιάζουν με τις αυτοβιογραφίες, καθώς μέσα από αυτά ακούμε τον ίδιο το συγγραφέα να αφηγείται περιστατικά στα οποία ο ίδιος διακρίθηκε και συμμετείχε στο παρελθόν.
·    Η αφήγηση  έχει έντονα προσωπικό τόνο.
·   Εκφράζει  την πρόθεση του συγγραφέα να φωτίσει τα ιστορικά γεγονότα  και να υπογραμμίσει την προσωπική του συμβολή.
·   Ο Γιώργος Σεφέρης γράφει για τα απομνημονεύματα του Μακρυγιάννη:
Το χειρόγραφο αυτό, τυπωμένο, πιάνει πάνω από 460 πυκνές σελίδες μεγάλου σχήματος. Ο Μακρυγιάννης το αρχίζει στις 26 Φεβρουαρίου 1829, τριανταδύο περίπου χρονών, στο Άργος, όπου τον βρίσκουμε “Αρχηγό της Εκτελεστικής δύναμης της Πελοπόννησος και Σπάρτης”, είτε καταγράφοντας παλαιότερα γεγονότα, είτε σημειώνοντας γεγονότα παρόντα σαν ένα ημερολόγιο. Περισσότερο από το μισό είναι γραμμένο, ως φαίνεται, στο Άργος, ως τα 1832. Το συνεχίζει στο Ναύπλιο και στην Αθήνα, ως τα 1840, οπότε και το κλείνει βιαστικά για να το κρύψει. Η εξουσία έχει υποψίες εναντίον του. “Είχαν μεγάλην υποψίαν από μένα” σημειώνει “και γύρευαν να μου ψάξουν το σπίτι μου να μου βρούνε γράμματα”. Το εμπιστεύεται λοιπόν σ’ ένα κουμπάρο, που το παίρνει στην Τήνο. Στα 1844, ύστερα δηλαδή από τη συνωμοσία για το Σύνταγμα, όπου παίζει μεγάλο ρόλο, και τα Σεπτεμβριανά, πηγαίνει και τα παίρνει· αντιγράφει τις σημειώσεις που κρατούσε στο αναμεταξύ με πολλές προφυλάξεις· “σημείωνα” μας λέει “και είχα έναν τενεκέ και τα ‘βανα μέσα και τα ‘χωνα” – γράφει ως τον Απρίλη του 1850, και μετά ένα χρόνο περίπου το συμπληρώνει μ’ έναν πρόλογο και μ’ έναν αρκετά μακρύ επίλογο. Η έξοχα μελετημένη έκδοση του Γιάννη Βλαχογιάννη, η μοναδική που έχουμε ως τα σήμερα, δημοσιεύτηκε στα 1907, αφού πέρασε δηλαδή μισός αιώνας που το πολύτιμο αυτό κείμενο έμεινε χαμένο μέσα στ’ απόλυτο σκοτάδι.
ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΕΦΕΡΗΣ “ΕΝΑΣ ΕΛΛΗΝΑΣ – Ο ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗΣ” από τις “ΔΟΚΙΜΕΣ” Α’ Εκδόσεις ΙΚΑΡΟΣ
Nοηματικές ενότητες - Πλαγιότιτλοι
1η ενότητα: «1829 ... όπου κάθομαι άνεργος»: Ο χρόνος της σύνθεσης του έργου, και η προβολή της αμάθειάς του συγγραφέα.
2η ενότητα: «Αφού λοιπόν ... όθεν διατάχτηκα»: Η πρόθεσή του να καταγράψει τα ιστορικά γεγονότα της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 και να υπηρετήσει την αλήθεια .
(προβολή της τιμιότητας του χαρακτήρα του και το χρέος των αναγνωστών να αξιολογήσουν το έργο του μέσα από αυτήν.)
3η ενότητα: «Η πατρίδα του κάθε ανθρώπου ... ότι βάναμε όλοι τις πλάτες, όχι ένας»:Οι έννοιες της πατρίδας, της θρησκείας και της εθνικής ενότητας και συλλογικής συνείδησης και η σημασία που αποκτούν
για το συγγραφέα.
4η ενότητα: «Οι άρχοντές μας, οι αρχηγοί μας ... η παραλυσία του κόσμου»: Οι υλιστικές διαθέσεις και οι ανταγωνισμοί μεταξύ των συμπολεμιστών κατά τη διάρκεια του αγώνα.
5η ενότητα: «Όλα αυτά ... εγώ και τα παιδιά μου»: Η απόσταση του συγγραφέα από το κλίμα της διαφθοράς και η αρχική του επιδίωξη να αποκαλύψει την αλήθεια αναδεικνύουν την ατμόσφαιρα της εποχή.
Γλώσσα/ Ύφος / Mορφή /Σχήματα Λόγου
·         Η γλώσσα του συγγραφέα Μακρυγιάννη είναι η απλή γλώσσα της εποχής που όμως χάρη στη συχνή χρήση λαϊκών λέξεων και εκφράσεων (π.χ. αγροικιώμαι, αιστήματα, παλιόψαθες των εθνών, αυτήνη, κρικέλα,φερτικοί, γες, αργαστήρια, μιλιούνια κ.λ.π.) αποκτά μια οικειότητα που βρίσκει κατευθείαν ανταπόκριση στη λαϊκή ψυχή και κατορθώνει να συγκινήσει μέσα από την απλότητά της. Ο λόγος είναι συνεχόμενος, ο συγγραφέας χρησιμοποιεί το α΄ ενικό πρόσωπο για να προσδώσει στο κείμενό του τον τόνο της προσωπικής μαρτυρίας και της προσωπικής κατάθεσης .
·         Ο Μακρυγιάννης συχνά δημιουργεί λέξεις δικές του , που συγκροτούν το προσωπικό του ιδίωμα, και γι’αυτό θεωρήθηκε «γλωσσοπλάστης».
·         Η ειρωνική διάθεση που είναι διακριτή στην τελευταία παράγραφο του αποσπάσματος προσθέτει κοντά σ’ όλα τα προηγούμενα έναν επικριτικό τόνο, αποκαλύπτοντας έτσι και τη θέση του συγγραφέα απέναντι στην αλήθεια.
·         Η  επίκληση προς τους αναγνώστες μέσα από την οποία τους υπενθυμίζει το χρέος τους προσδίδει στο ύφος του ζωντάνια και αμεσότητα.
·         Στο κείμενο κυριαρχεί το εκφραστικό μέσο της αντίθεσης, διάσπαρτο σε διάφορα σημεία του(αγράμματος – μεγάλους και σοφούς άντρες / τιμίως – ατίμως / βάλετε βάση – μην πιστεύετε / έθνη – παλιόψαθες των εθνών / προκομμένος – απλός / δυνατός – αδύνατος / εγώ – ημείς / όλοι – ένας /
 φτωχοί – πλούσιοι / Τούρκοι σε αντιπαράθεση με τον Κολοκοτρώνη και τους άλλους Έλληνες αγωνιστές / κατοικήσαμε – ρημώσαμε). Μέσα από τις αντιθέσεις αυτές, επιδιώκει όχι μόνο να δείξει τις διαφορές που εντοπίζονται ανάμεσα στα συγκρινόμενα μέρη, αλλά κυρίως να δηλώσει τη δική του διαφοροποίηση και ξεχωριστή θέση, ώστε οι αναγνώστες να πειστούν για την εγκυρότητα του έργου του.
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
1.      Ποιοι είναι οι λόγοι για τους οποίους ο Μακρυγιάννης έγραψε τα Απομνημονεύματα;  Σε ποια σημεία του κειμένου εντοπίζονται;
2.      Να χαρακτηρίσετε το Μακρυγιάννη.
3.      Μελετήσετε τα παρακάτω αποσπάσματα από τα Απομνημονεύματα . Ποια ιδανικά περιέχονται σ’ αυτά; Έχουν κατά τη γνώμη σας αξία και στην εποχή μας ;
·         Τούτη την πατρίδα την έχομεν όλοι μαζί, και σοφοί κι αμαθείς, και πλούσιοι και φτωχοί, και πολιτικοί και στρατιωτικοί, και οι πλέον μικρότεροι άνθρωποι. Όσοι αγωνιστήκαμεν, αναλόγως ο καθείς, έχομεν να ζήσομεν εδώ. Το λοιπόν δουλέψαμεν όλοι μαζί να τη φυλάμε κι όλοι μαζί, και να μη λέγει ούτε ο δυνατός “εγώ”, ούτε ο αδύνατος. Ξέρετε πότε να λέγει ο καθείς “εγώ”; όταν αγωνιστεί μόνος του και φκιάσει ή χαλάσει, να λέγει “εγώ”. Όταν όμως αγωνίζονται πολλοί και φκιάνουν, τότε να λέμε “εμείς”. Είμαστε στο “εμείς” κι όχι στο “εγώ”.
·         Είχα δυο αγάλματα περίφημα, μια γυναίκα κι’ ένα βασιλόπουλο ατόφια – φαίνονταν οι φλέβες· τόση εντέλειαν είχαν. Όταν χάλασαν τον Πόρον, τα ’χαν πάρη κάτι στρατιώτες και εις τ’ Άργος θα τα πουλούσαν κάτι Ευρωπαίων· χίλια τάλλαρα γύρευαν. Άντεσε κ’ εγώ εκεί, πέρναγα· πήρα τους στρατιώτες, τους μίλησα· «Αυτά και δέκα χιλιάδες τάλλαρα να σας δώσουνε, να μην το καταδεχτήτε να βγουν από την πατρίδα μας. Δι’ αυτά πολεμήσαμεν». (Βγάζω και τους δίνω τρακόσια πενήντα τάλλαρα.)· κι’ όταν φιλιωθούμεν με τον Κυβερνήτη, (ότι τρωγόμαστε), τα δίνω και σας δίνει ό,τι του ζητήσετε διά να μείνουν εις την πατρίδα απάνου». Και τα ’χα κρυμμένα. Τότε με την αναφορά μου τα πρόσφερα του Βασιλέως να χρησιμέψουν διά την πατρίδα.
ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗΣ “ΑΠΟΜΝΗΜΟΝΕΥΜΑΤΑ”  (από το ΣΠΟΥΔΑΣΤΗΡΙΟ ΝΕΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ)

4.      Πιστεύετε ότι υπάρχει κοινό ιδεολογικό υπόβαθρο ανάμεσα στα Απομνημονεύματα και το Θούριο του Ρήγα ; Ποιες συγκεκριμένες κοινές ιδέες εντοπίζετε;
5.      Για τη διαθεματική εργασία  του βιβλίου δείτε στην παρακάτω διεύθυνση : ή εναλλακτικά μέσω της μηχανής αναζήτησης Google  αναζητήστε : Μακρυγιάννης πίνακες και από την 1η σελίδα επιλέξτε τον παρακάτω δικτυακό τόπο.


  6. Παρακολουθήστε το οπτικοποιημένο τραγούδι για το Μακρυγιάννη σε στίχους Νίκου Γκάτσου http://www.youtube.com/watch?v=3N-Y5usSApA&feature=related.

 7. Πλούσιο υλικό και δραστηριότητες θα βρείτε : http://www.ekebi.gr/Fakeloi/makrygiannis/biografia.htm

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου