ΠΡΟΛΟΓΟΙ-ΕΠΙΛΟΓΟΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΧΡΗΣΗΣ, ΛΥΚΕΙΟ

ΠΡΟΛΟΓΟΙ 

 

1.

Με μια όχι ιδιαίτερα βασανιστική ματιά στη σύγχρονη πραγματικότητα, εύκολα θα επεσήμανε κανείς μία ακόμη –μέσα στις τόσες- αντίφαση. Από τη μια την επικράτηση του ορθολογισμού και την άνοδο του μορφωτικού επιπέδου και από την άλλη, την έξαρση του φανατισμού. Ο φανατισμός, η άκριτη δηλαδή προσκόλληση ατόμων ή ομάδων σε δόγματα, ιδέες, πρόσωπα και κόμματα, σίγουρα δεν είναι φαινόμενο συγχρονικό, αλλά οι απαρχές του βρίσκονται αρκετά βαθιά στην έδαφος της ανθρώπινης ιστορίας. Η αναβίωση, ή τουλάχιστον, η επίταση του φαινομένου απαιτεί μία βαθύτερη ανάλυση για την αιτιώδη προσέγγισή  του, αν δεν θέλουμε να μείνουμε σε μία φω­τογραφική θέαση της πραγματικότητας, όπου κυριαρχεί το τυ­χαίο και το επεισοδιακό.

 

Με μια όχι ιδιαίτερα βασανιστική ματιά στη σύγχρονη πραγματικότητα, εύκολα θα επεσήμανε κανείς μία ακόμη –μέσα στις τόσες- αντίφαση. Από τη μια την ενίσχυση του παγκοσμιοποίησης και την αύξηση της οικονομικής αλληλεξάρτησης των κρατών  και,  από την άλλη, την έξαρση του εθνικισμού. Ο εθνικισμός, η θεωρία δηλαδή που, όχι μόνο υποστηρίζει τη φανατική προσκόλληση στο έθνος, νομιμοποιώντας ακραίες απόψεις και συμπεριφορές, αλλά και στρέφεται ενάντια σε κάθε ξένο στοιχείο ως διαβρωτικό της εθνικής γνησιότητας, σίγουρα δεν είναι φαινόμενο συγχρονικό, αλλά οι απαρχές του βρίσκονται αρκετά βαθιά στην έδαφος της ανθρώπινης ιστορίας. Η αναβίωση, ή τουλάχιστον, η επίταση του φαινομένου απαιτεί μία βαθύτερη ανάλυση για την αιτιώδη προσέγγισή  του, αν δεν θέλουμε να μείνουμε σε μία φω­τογραφική θέαση της πραγματικότητας, όπου κυριαρχεί το τυ­χαίο και το επεισοδιακό.

 

 

2.

 

Η σύγχρονη πραγματικότητα, παρά τα όποια θετικά στοιχεία έχει να επιδείξει, διαγράφεται ζοφερή. Τα τρία πέμπτα του πλανήτη ζουν σε συνθήκες εξαθλίωσης, οι πόλεμοι μαίνονται αδιάκοπα. Η τρομοκρατία, η εγκληματικότητα και ο ρατσισμός και η ανεργία μαστίζουν τις κοινωνίες. Και ακόμη η εμπορευματοποίηση των πάντων και η γενικότερη κρίση αξιών δεν αφήνουν περιθώρια για αισιοδοξία, Το παζλ της ζοφερής αυτής εικόνας συμπληρώνει η οικολογική καταστροφή, η οποία παίρνει πλέον ανησυχητικές διαστάσεις και καθιστά επισφαλές το μέλλον του πλανήτη.  Η οξύτητα του φαινομένου απαιτεί μία βαθύτερη ανάλυση για την αιτιώδη προσέγγισή  του, αν δεν θέλουμε να μείνουμε σε μία φω­τογραφική θέαση της πραγματικότητας, όπου κυριαρχεί το τυ­χαίο και το επεισοδιακό.

 

 

 

3.

 

Ο άνθρωπος για αιώνες πάλεψε να βελτιώσει τους όρους της ζωής του, ατομικής και συλλογικής, με άμεσο στόχο την αποφυγή του άγχους και με απώτερο σκοπό την εξασφάλιση της ευτυχίας. Εύκολα όμως διαπιστώνει κανείς ότι στις σύγχρονες οικονομικά ανεπτυγμένες κοινωνίες μία σειρά από νοσηρές καταστάσεις και φαινόμενα τον συνοδεύουν.  Ο καταναλωτισμός και ο υλικός ευδαιμονισμός, η ταύτιση δηλαδή της ευτυχίας με την απόκτηση και κατοχή υλικών αγαθών,  αποτελεί μία από τις χαρακτηριστικότερες «ασθένειες» της εποχής μας. 

 

4. Οι νέοι καλούνται να επιλέξουν την επαγγελματική τους αποκατάσταση, και κατ’ επέκταση τη γενικότερη οργάνωση της ζωής τους μέσα σε μια συγκεχυμένη ατμόσφαιρα, όπου τα όρια και οι λεπτές διαφοροποιήσεις των δρόμων που διανοίγονται δύσκολα διακρίνονται. Ο αυστηρός προγραμματισμός της παραγωγής σε συνδυασμό με τα ιδιαίτερα οξυμμένα προβλήματα των κοινωνιών καθιστούν ακόμη πιο δύσκολη την επιλογή αυτή. Όμως ακόμη κι αν η επιλογή είναι ορθή, τότε το πρόβλημα που προκύπτει είναι το ποσοστό του συγκεκριμένου επαγγέλματος.

 

ΠΑΙΔΕΙΑ

 

            Σε κάθε εποχή, σε κάθε κοινωνικό σύστημα, ο χώρος που αντιμετωπίζεται με ιδιαίτερη ευαισθησία και προσοχή από την πολιτεία είναι ο τομέας της παιδείας. Όταν μιλάμε για παιδεία, στην προκειμένη περίπτωση αναφερόμαστε στο εκπαιδευτικό σύστημα, στην κοινωνική λειτουργία που παρέχει γνώση και αξίες στον άνθρωπο, στοχεύοντας στην ηθικοπνευματική και κοινωνική του ολοκλήρωση.           

            Η εκπαίδευση έχει δύο σκοπούς· από τη μια να αναπτύξει το πνεύμα, και από την άλλη να διαμορφώσει πολίτες. Στον τόπο μας, ειδικά, το θέμα της παιδείας έχει ιδιαίτερη σημασία και δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι κάθε κοινωνικοπολιτικός σχηματισμός τον πρώτο χώρο που αγγίζει και επεμβαίνει επιδιώκοντας την αναμόρφωση, είναι τον τομέα της εκπαίδευσης.

 

 

ΣΥΓΧΡΟΝΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ

 

Ζούμε σε μία εποχή μεταβατική, σημαντικών ανακατατάξεων, ραγδαίων εξελίξεων και κοσμογονικών αλλαγών σε επιστημονικό, οικονομικό, πολιτικό και κοινωνικό επίπεδο. Τα τεχνικά επιτεύγματα και η γενικότερη πρόοδος που σημειώθηκε μας κάνουν να αισθανόμαστε αισιοδοξία για το μέλλον και να βελτιώνουμε συνεχώς τους υλικούς όρους της ζωής μας. Από την άλλη πλευρά διαπιστώνουμε και σωρεία προβλημάτων, όπως πολέμους, αυξανόμενη εγκληματικότητα, οικολογική καταστροφή, αύξηση της ανεργίας. Στο πλαίσιο αυτών των αντινομιών καλούμαστε να εξετάσουμε και το πρόβλημα της ….

 

 

Κάθε εποχή έχει τα δικά της γνωρίσματα και χαρακτηριστικά, που συνθέτουν την ιδιοπροσωπία της. Κύριο γνώρισμα της εποχής μας είναι το πλήθος των σύνθετων και δυσεπίλυτων κοινωνικών προβλημάτων, τα οποία μάλιστα ανακύπτουν μέσα σε ένα κλίμα υλικού ευδαιμονισμού και αλματώδους τεχνικής προόδου. Ανάμεσα σε αυτά σημαντική θέση έχει το φαινόμενο/πρόβλημα……, δηλαδή……(ορισμός)

 

Η εποχή μας μαστίζεται από μια πολύπλευρη και πολυεπίπεδη κρίση. Κρίση πολιτική, κοινωνική, ηθική, κρίση οικονομική. Ένα χαρακτηριστικό σύμπτωμα της οικονομικής κρίσης είναι και η κατακόρυφη αύξηση του ποσοστού της ανεργίας.

 

 

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ

 

Αποτελεί κοινό τόπο ότι σήμερα η επιστήμη και η τεχνολογία με την αλματώδη πρόοδο και την ταχύτατη πορεία ανάπτυξης που γνωρίζουν έχουν επιλύσει πλήθος προβλημάτων που αντιμετώπιζε η ανθρωπότητα και έχουν βοηθήσει σε κάθε πτυχή σχεδόν της καθημερινής ζωής τον άνθρωπο.  Βέβαια, η αρνητική εφαρμογή των τεχνολογικών επιτευγμάτων σε πάρα πολλές περιπτώσεις, αντί να βοηθήσει, κατέστρεψε και δημιούργησε περισσότερα προβλήματα από αυτά που έλυσε.

 

Είναι γεγονός ότι η τεχνολογία/επιστήμη σήμερα έχει μεταβάλει τις συνθήκες ζωής σε κάθε επίπεδο, υλικό, πνευματικό, ηθικό, και έχει βελτιώσει τους όρους διαβίωσης. Ωστόσο, ενώ θα περίμενε κανείς ο σύγχρονος άνθρωπος των προηγμένων κοινωνιών να είναι ευτυχισμένος, να αισθάνεται πληρότητα και ικανοποίηση, εντούτοις θέτει καθημερινά σχεδόν, με κάθε τρόπο, ήπια ή δυναμικά, άμεσα ή έμμεσα, ατομικά ή συλλογικά το αίτημα για ποιότητα ζωής.

 

ΠΟΛΕΜΟΣ

 

Κατά κοινή ομολογία, μέρα με τη μέρα οι πολεμικές συγκρούσεις μεταξύ των κρατών αντί να μειώνονται, συνεχώς αυξάνονται. Έτσι νέες εστίες έντασης δημιουργούνται, νέες εστίες πολέμου αναφύονται και ο κίνδυνος μιας γενικευμένης σύρραξης , η απειλή ενός τρίτου παγκοσμίου πολέμου είναι πλέον ορατή. Βέβαια, το πιο ανησυχητικό σε αυτήν την κατάσταση είναι ότι ένας νέος παγκόσμιος πόλεμος θα σήμαινε ίσως και το τέλος του σύγχρονου πολιτισμού' θα σήμαινε ίσως την επιστροφή του ανθρώπου στην εποχή του λίθου.

 

ΘΑΝΑΤΙΚΗ ΠΟΙΝΗ

 

Η συζήτηση για την επανίσχυση και την αναγκαιότητα της θανατικής ποινής ή την αναποτελεσματικότητά της είναι τον τελευταίο καιρό επίκαιρη και ζωηρή. Καθημερινά σχεδόν δημοσιεύονται άρθρα σε εφημερίδες και περιοδικά, προβάλλονται τηλεοπτικές εκπομπές σχετικές με το θέμα, οργανώνονται επιστημονικές συναντήσεις.  Εν ολίγοις, το πρόβλημα απασχολεί το νομικό και πολιτικό κόσμο της χώρας με τον προβληματισμό που εκφράζεται, γεγονός που δηλώνει ότι δεν προσφέρεται για αβασάνιστες αποφάσεις και προτάσεις.

 

ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ

 

Είναι γνωστό ότι η ανθρώπινη ιστορία περιέχει πλήθος μελανών σελίδων που αφορούν την καταρράκωση της ανθρώπινης  αξιοπρέπειας από το συνάνθρωπο, αναφέρονται σε εξευτελισμούς και απάνθρωπη συμπεριφορά, σχετίζονται με κατάφωρη περιφρόνηση κάθε έννοιας ανθρωπιάς. Κι ενώ αναμενόμενο θα ήταν σήμερα, ύστερα από τέτοιες πικρές εμπειρίες του παρελθόντος, να έχουν εξαλειφθεί ανάλογα αντιανθρώπινα φαινόμενα και να μην παρατηρείται έλλειμμα σεβασμού προς τον άνθρωπο, εντούτοις διαπιστώνεται ότι βαθμιαία συγκεκριμένες εκδηλώσεις και πράξεις παραβίασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αντί να μειώνονται, αυξάνονται. Αναμφίβολα το γεγονός αυτό δε συνιστά πρόοδο' αντίθετα αποτελεί οπισθοδρόμηση.

 

ΚΡΙΣΗ ΑΞΙΩΝ – ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΑΘΟΓΕΝΕΙΑΣ (ΒΙΑ, ΕΠΙΘΕΤΙΚΟΤΗΤΑ, ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ, ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΔΟΓΜΑΤΙΣΜΟΣ, ΦΑΝΑΤΙΣΜΟΣ, ΕΘΝΙΚΙΣΜΟΣ)

 

Διανύουμε τις τελευταίες δεκαετίες την μεταβιομηχανική εποχή, η οποία χρωματίστηκε από την αλματώδη εξέλιξη της τεχνολογίας και την πληθωριστική παραγωγή αγαθών, γεγονός που απλοποίησε τη ζωή του ανθρώπου και βελτίωσε τις βιοτικές συνθήκες. Ενώ όμως θα έπρεπε ο υλικός αυτός ευδαιμονισμός να ανεβάσει την ποιότητα ζωής, παρατηρείται μία τεταμένη κρίση στις  ανθρώπινες σχέσεις. Ένα στοιχείο ενδεικτικό αυτής της έντασης που διέρχεται ο ανθρώπινος παράγοντας είναι και η επιθετικότητα που διακρίνει τις σημερινές κοινωνίες και μετουσιώνεται σε βία, εγκληματικότητα και ανομία.

 

 

Ο εικοστός αιώνας δικαίως χαρακτηρίζεται ως αιώνας των μεγαλύτερων και σημαντικότερων κοινωνικο-οικονομικών αλλαγών. Με τη ραγδαία εξέλιξη της τεχνολογίας, ο μέσος " Δυτικός άνθρωπος" ζει στο κατώφλι του 21^ΟΥ  αιώνα μία πολύ διαφορετική καθημερινή ζωή από τον αντίστοιχο άνθρωπο των αρχών του 20oυ αιώνα. 'Ένα σημαντικό ποσοστό ευθύνης γι' αυτές τις δραματικές αλλαγές στην καθημερινή ζωή φέρει και η πρόοδος στις λεγόμενες βιοϊατρικές επιστήμες. Η ανακάλυψη της δομής του DNA, πριν από 45 περίπου χρόνια, και η επακόλουθη "έκρηξη γνώσης" στους τομείς της Μοριακής Βιολογίας και της Γενετικής φέρνουν την ανθρωπότητα αντιμέτωπη με μια νέα τάξη πραγμάτων  (ΒΩΡΟΣ)

 

 

 

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

 

           Η συνείδηση του κινδύνου μπορεί να τον προλάβει, αν βεβαίως δεν καθυστερήσει. Στην κρίση μπορούν να αναφανούν και να ενεργοποιηθούν οι γενεσιουργές και αναζωογονητικές δυνάμεις που βρίσκονται σε καταστολή, κοιμισμένες μέσα σε κάθε ανθρώπινο ον, σε κάθε κοινωνία και σε όλη την ανθρωπότητα.

ΕΥΓΕΝΙΚΗ ΠΑΡΟΧΗ ΓΙΑΝΝΗ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ.