ΠΥΡΑΜΙΔΑ ΕΙΔΗΣΗΣ- ΣΧΟΛΙΟ-ΕΙΔΗΣΗ, ΟΠΤΙΚΗ ΓΩΝΙΑ, ΤΙΤΛΟΣ ΕΙΔΗΣΗΣ Κ.Α., Β' ΛΥΚΕΙΟΥ

«Η οργάνωση της είδησης»

Η ειδησεογραφία είναι ένας ευρύτατος δημοσιογραφικός κλάδος που απασχολεί ένα μεγάλο αριθμό εργαζομένων. Αυτό σημαίνει πως απαιτείται μια ιδιαίτερη και πολυεπίπεδη εργασία, προτού φθάσουμε στην τελική μετάδοση των ειδήσεων, καθώς κάθε λεπτομέρεια έχει σημασία για τη διαμόρφωση του αποτελέσματος.

Ανάπτυξη της είδησης

Αφού γίνει η επιλογή της είδησης, ο δημοσιογράφος την αναπτύσσει, υιοθετώντας την τεχνική της «ανεστραμμένης πυραμίδας», όπως ονομάζεται, σε τρεις βαθμίδες:

·         Στην 1^η ΓΕΝΙΚΗ βαθμίδα συνθέτει τον τίτλο της είδησης, ο οποίος πολύ συνοπτικά αναφέρει τα βασικά γεγονότα και η έκτασή του μπορεί να είναι από μια λέξη έως μια περίοδος λόγου.

·         Στη 2^η ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΗ βαθμίδα εκθέτει τα γεγονότα περιληπτικά στις δύο πρώτες παραγράφους του κειμένου.

·         Στην 3^η ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ βαθμίδα διηγείται τα γεγονότα αναλυτικά στο κύριο σώμα του κειμένου.

Είναι εμφανές ότι η αρχή του κειμένου αποτελεί ειδησεογραφική περίληψη, η ανάλυση της οποίας γίνεται στη συνέχεια. Η πορεία της ανάπτυξης, δηλαδή, εκκινεί από το σημαντικότερο και καταλήγει σε ότι είναι ήσσονος σημασίας.

 

Η ανεστραμμένη πυραμίδα της είδησης:

Ο ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ

1^η ΓΕΝΙΚΗ βαθμίδα: στον τίτλο της είδησης

Συνοψίζει τα γεγονότα σε μία περίοδο λόγου

2^η ΕΙΔΙΚΗ βαθμίδα: στην δημοσιογραφική περίληψη

Παρουσιάζει περιληπτικά τα κύρια στοιχεία της είδησης στις δύο πρώτες παραγράφους.

3^η ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ βαθμίδα: στην ανάπτυξη της είδησης

Εκθέτει αναλυτικά τα γεγονότα στις υπόλοιπες παραγράφους

«Η οπτική γωνία του δημοσιογράφου στην είδηση»

Ο δημοσιογράφος δεν καταγράφει τα γεγονότα ως ουδέτερος παρατηρητής, αλλά προβαίνει σε αξιολογήσεις, δίνει έμφαση σε στοιχεία που θεωρεί σημαντικά και τα ερμηνεύει, με βάση μια ορισμένη οπτική γωνία.

 

«Ο τίτλος της είδησης»

Ο τίτλος της είδησης ίσως είναι το σημαντικότερο στοιχείο της, καθώς αυτός είναι που πρέπει να περιέχει συνοπτικά όλα τα βασικά της σημεία, αλλά και να διαμορφώνεται με τέτοιο τρόπο, ώστε να προκαλεί το ενδιαφέρον του αναγνώστη / ακροατή / τηλεθεατή.

Λειτουργίες της γλώσσας:

Προκειμένου να γίνουν αντιληπτοί οι μηχανισμοί διαμόρφωσης ενός τίτλου, οφείλουμε να τονίσουμε και να υπενθυμίσουμε τις δύο λειτουργίες της γλώσσας ως κώδικα επικοινωνίας. Οι γλωσσολόγοι έχουν προβεί στην εξής διάκριση ανάλογα με το που απευθύνεται το μήνυμα.

·         Αναφορική / Λογική / Δηλωτική λειτουργία της γλώσσας έχουμε, όταν γίνεται αναφορά σε κάτι πραγματικό το οποίο απευθύνεται στη λογική του δέκτη.

 

Παράδειγμα

Τα πετρώδη υλικά είναι σκληρά και ανθεκτικά στον χρόνο.

·         Ποιητική / Συγκινησιακή / Συνυποδηλωτική λειτουργία της γλώσσας έχουμε, όταν εκφράζονται συναισθήματα με στόχο να προκληθεί συγκίνηση στον δέκτη.

Παράδειγμα

Η σκληρή του καρδιά παρέμεινε ανθεκτική και αλύγιστη ακόμη και στα πιο σπαραχτικά.

Συντακτικά στοιχεία στην είδηση

Μελετώντας τη γλώσσας της είδησης, πρέπει να υπογραμμίσουμε την ιδιόμορφη χρήση κάποιων συντακτικών στοιχείων, όπως τη θέση των λεκτικών συνόλων, την ενεργητική και παθητική σύνταξη, τους ονοματικούς και επιθετικούς προσδιορισμούς καθώς και τον προσδιορισμό του χρόνου. Όλα τα παραπάνω με τον δικό τους τρόπο στη διαμόρφωση, προβολή και διαφοροποίηση της είδησης.

Η σειρά των λεκτικών συνόλων στην είδηση

Η σειρά των λέξεων στην είδηση  δεν ακολουθεί, συνήθως, κατά γράμμα τους κανόνες του συντακτικού, αλλά παρουσιάζει ποικιλία και ευελιξία σε συνάρτηση πάντα με αυτό που επιδιώκει να τονίσει ο δημοσιογράφος. Προτού ασχοληθούμε με τη σειρά των λέξεων, ας θυμηθούμε τι είναι τα λεκτικά σύνολα και ποια είναι τα είδη τους:

·         Σύνολα λέξεων: Είναι οι λέξεις της ίδιας πρότασης που συνδέονται μεταξύ τους, ώστε να αποτελούν ομάδες με το ίδιο νόημα και να μπορούν να αποδοθούν μερικές φορές και με μία μόνο λέξη.

Π.χ. Μικρά πράγματα – μικροπράγματα, είναι προσεκτικός – προσέχει

·         Ονοματικό σύνολο: Ονομάζεται το σύνολο που συντακτικά αντιστοιχεί σε όνομα. Αποτελείται από ένα όνομα μπροστά στο οποίο βρίσκεται άρθρο ή επίθετο ή αντωνυμία.

Π.χ. Η μαθήτρια, εξαιρετικός γιατρός, εκείνο το καλοκαίρι.

·         Ρηματικό σύνολο: Είναι το σύνολο λέξεων που αντιστοιχεί συντακτικά σε ρήμα. Αποτελείται από έναν περιφραστικό τύπο του ρήματος ή από ένα ρήμα μονολεκτικό ή περιφραστικό με το συμπλήρωμά του (όνομα, επίρρημα, προθετικό σύνολο).

Π.χ. Έγινε σκοτεινός = σκοτείνιασε, τον είχαν.

·         Συνταγματικός άξονας: Ονομάζεται η ανάπτυξη της πρότασης με βάση τη σημασία των λέξεων και τους γραμματικούς και συντακτικούς κανόνες (επίπεδο φωνητικό, μορφολογικό, γραμματικό και συντακτικό). Η κανονική σειρά των όρων σε μία ανεξάρτητη πρόταση κρίσης δίδεται από τα εξής πρότυπα:

Υ + Ρ +Κ

Υ + Ρ + Α

Υ + Ρ + Α + Α

Υ + Ρ + Α + Κ

Ωστόσο, η κανονική σειρά αλλάζει, όταν οι όροι εκφέρονται με έμφαση. Ένας όρος που τονίζεται ιδιαιτέρως παίρνει συνήθως θέση στην αρχή της πρότασης. Αυτό συμβαίνει και σε μία περίοδο. Προηγούνται οι προτάσεις στις οποίες θέλουμε να δώσουμε έμφαση.

Το ίδιο μπορεί να συμβαίνει και στην ειδησεογραφία. Έτσι μία είδηση μπορεί να αρχίζει, ανάλογα με την περίπτωση, με το ΟΣ – Υποκείμενο, το ΟΣ – Αντικείμενο, το ΟΣ – Κατηγορούμενο, το ΡΣ, το ΕΣ κ.τ.λ.

 

ΠΗΓΗ