ΓΛΩΣΣΑ, ΠΟΙΚΙΛΙΑ ΘΕΜΑΤΩΝ, Γ' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ- Β' ΛΥΚΕΙΟΥ

ΓΛΩΣΣΑ-ΔΙΑΛΟΓΟΣ

Γ' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ-Β'ΛΥΚΕΙΟΥ

ΘΕΜΑΤΑ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗ ΓΛΩΣΣΑ

ΑΠΟ ΠΟΛΛΕΣ ΟΠΤΙΚΕΣ ΓΩΝΙΕΣ

 ΓΛΩΣΣΑ

“Ο λόγος μπορεί να παρομοιασθεί με ένα φύλλο χαρτιού·

 η σκέψη αποτελεί τη μία όψη του

και η οι ήχοι (η γλώσσα) την άλλη.

Δεν μπορεί κανείς να κόψει την μία όψη,

 χωρίς να κόψει συγχρόνως και την άλλη.

Το ίδιο και στη γλώσσα.

Δεν μπορεί κανείς να απομονώσει ούτε τους φθόγγους

από τη σκέψη ούτε τη σκέψη από τους φθόγγους  ”

Saussure

“Ο λόγος είναι  ικανότητα συμβολισμού

που συνδέεται με την σκέψη με τρόπο αδιαίρετο.

Δεν μπορεί να υπάρξει σκέψη χωρίς γλώσσα,

αλλά επίσης δεν υπάρχει σκέψη

που να μην έχει γλωσσική σκέψη ”.

Εμίλ Μπενβενίστ

Ορισμός

        Γλώσσα είναι μια καθαρά ανθρώπινη, όχι εν­στικτώδης, μέθοδος για τη μετάδοση ιδεών, συναισθημάτων και επιθυμιών με τη χρήση ενός συστήματος εκουσίως δημιουργούμενων συμβόλων (Edward Sapίr).

          Ο τελευταίος αυτός ορισμός δίνει έμφαση στα εξής:

1. Θεωρεί τη γλώσσα ως καθαρά ανθρώπινη δραστηριότητα, παρόλο που και κάποια ζώα έχουν υποτυπώδη συστήματα επικοινωνίας.

2. Τονίζει ότι όλοι οι άνθρωποι χρησιμοποιούν τη γλώσσα στις καθημε­ρινές επαφές τους με τα άλλα μέλη της ίδιας γλωσσικής κοινότητας.

3. Αναφέρει ότι η γλώσσα δε χρησιμοποιείται μόνο ως όργανο επικοινω­νίας, αλλά και ως μέσο έκφρασης των ανθρώπων.

4. Υπογραμμίζει ότι η γλώσσα δεν είναι ενστικτώδης. Οι άνθρωποι πρέ­πει να μάθουν τη γλώσσα, η οποία είναι σύστημα αυθαίρετων συμβα­τικών συμβόλων.

Μπορούμε τώρα να πούμε ότι η γλώσσα είναι το ισχυρότερο σύμβολο της ατομικότητας μιας κοινότητας και ο ισχυρότερος συνδετικός κρίκος των μελών της. Έχει καταστεί συνείδηση σ' όλους τους λαούς ότι η γλώσσα απο­τελεί σημαντικό παράγοντα για την εθνική τους ενότητα. Για τούτο, η πρώτη ενέργεια που έκαναν οι αρχηγοί του νεοσύστατου κράτους του Ισραήλ ήταν η αναβίωση της εβραϊκής γλώσσας, του φορέα ιερών αξιών για όλα τα μέλη του κράτους αυτού. Γενικά, παρατηρείται ότι κάθε λαός, μετά την απόκτηση της ανεξαρτησίας του, προσπαθεί να επιβάλει την καθιέρωση της εθνικής του γλώσσας ως πρώτο στοιχείο της εθνικής του οντότητας και ύπαρξης.

Αξίζει να λεχθεί ότι η γλώσσα, που χαρακτηρίζεται ως κοινωνικό φαινόμε­νο, δεν είναι μόνο αξία αυτή καθαυτή, αλλά και φορέας αξιών. Οι ανθρωπολό­γοι θεωρούν τη γλώσσα ως μόριο πολιτισμικής συμπεριφοράς, οι κοινωνιολό­γοι ως αλληλεπίδραση μεταξύ των μελών μιας κοινότητας, οι φιλόσοφοι ως μέ­σο ερμηνείας της ανθρώπινης εμπειρίας, οι λογοτέχνες ως καλλιτεχνικό μέσο και οι δάσκαλοι της γλώσσας ως σύνολο δεξιοτήτων.

Επίπεδα γλώσσας

ΓΛΩΣΣΑ

Ο Saussure  παρομοιάζει το λόγο με μουσική συμφωνία. Κάθε μουσική συμφωνία αποτελεί μία ιδιαίτερη σύνθεση, που διαφέρει από όλες τις άλλες. Αντίθετα, η ομιλία ισοδυναμεί με τις εκτελέσεις της συγκεκριμένης συμφωνίας από διάφορες ορχήστρες. Επομένως η ομιλία είναι μία σειρά παραλλαγών ή «εκτελέσεων», διαφορετικών κατά άτομο, ενός κοινού συστήματος, που είναι ο λόγος.

Σημασία – Λειτουργίες  της γλώσσας

1. Αποτελεί όργανο επικοινωνίας, με το οποίο ο άνθρωπος ανταλλάσσει πληροφορίες, ενημερώνει και ενημερώνεται και επιλύει τα προβλήματά του. Επίσης μεταδίδει εμπειρίες
2. Συμβάλλει στην κοινωνικοποίηση του ατόμου. Η γλώσσα αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την κοινωνική οργάνωση και τη δημιουργία πολιτισμού (ιδρύσαμε πόλεις και θεσπίσαμε νόμους και εφηύραμε τέχνες και σχεδόν σε όλα, όσα επινοήσαμε, ο λόγος είναι που μας βοήθησε να τα δημιουργήσουμε, Ισοκράτης)
3. Αποτελεί μέσο έκφρασης συναισθημάτων. Με τη γλώσσα δεν επικοινωνούμε μόνο, αλλά και εξωτερικεύουμε τα συναισθήματά  μας. Ανακαλύπτουμε και αποκαλύπτουμε τον εσωτερικό μας κόσμο, επιτυγχάνουμε την εσωτερική μας ισορροπία και υγεία.
4. Συντελεί στην πνευματική ανάπτυξη, αφού δίνει τη δυνατότητα στο άτομο να ικανοποιήσει τη φιλομάθειά του, να προβληματιστεί, να διευρύνει του γνωστικούς του ορίζοντες, να αναπτύξει την κρίση του.
5. Είναι φορέας αξιών και πολιτισμού. Η γλώσσα αποτελεί το κυριότερο στοιχείο της ιδιαιτερότητας  και ιδιοσυγκρασίας ενός λαού. Διασώζει τα επιτεύγματα των παλιότερων γενιών και προωθεί την επιστήμη. Αποτελεί το σημαντικότερο γνώρισμα της εθνικής του ταυτότητας.

ΑΞΙΑ ΚΑΙ ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ (από το σχολικό)

Ø  Η γλώσσα μου είναι ο κόσμος μου.

Ø  Η γλώσσα είναι πολυσήμαντη, πολυκύμαντη, πολύμορφη, απέραντη, πρωτεϊκή, παντοδύναμη.

Ø  Η γλώσσα δεν είναι μόνον ένα σύνολο γραμματικών και συντακτικών κανόνων αλλά και «έκφραση ψυχικού κόσμου, ανταλλαγή συναισθημάτων και σκέψεων…»

Ø  Η γλώσσα προσλαμβάνει άπειρες μορφές. Είναι πολύπλοκη, γιατί «γεννιέται» από την ίδια τη ζωή που είναι και αυτή πολύπλοκη.

Ø  Η γλώσσα, γι’ αυτόν που ξέρει να τη χρησιμοποιεί σωστά, είναι δύναμη ((πνευματική καλλιέργεια, πλούσιος λεκτικός εξοπλισμός, πειθώ, επιτυχημένη επικοινωνία, κοινωνικό κύρος και καταξίωση κ.α.)

Ø  Η γλώσσα είμαστε εμείς.  Αποκαλύπτει τα συναισθήματα, τις σκέψεις, τα προσωπικά βιώματα και τα αξιολογικά κριτήριά μας.

Ø  Η γλώσσα φωτίζει τις διαφορετικές οπτικές γωνίες που έχουν οι άνθρωποι στο ίδιο θέμα

Ø  Η γλώσσα είναι γεμάτη ενέργεια. Είναι ένα αληθινό εργαστήριο. Υφαίνει το λόγο σε πολλά επίπεδα  (συντακτικό, σημασιολογικό, φωνολογικό, μορφολογικό).

Ø  Η γλώσσα έχει λειτουργίες> αναφορική και ποιητική.

H ΓΛΩΣΣΑ ΤΩΝ ΝΕΩΝ

Η ΓΛΩΣΣΑ ΤΩΝ ΝΕΩΝ (+):

q  Πρωτοπορεί και πρωτοτυπεί. Επιζητεί τη διαφοροποίηση.

q  Παρέχει στους χρήστες της αίσθηση ελευθερίας, ατομικής έκφρασης και χειραφέτησης.

q  Επιδιώκει να προκαλέσει τα καθιερωμένα.

q  Είναι χυμώδης, παιγνιώδης, γεμάτη ζωντάνια και χιούμορ.

q  Είναι, συχνά, ευφάνταστη. Βρίθει από νέους τύπους, ορισμένοι εκ των οποίων καθιερώνονται.

q  Είναι “ανοικτή” σε πειραματισμούς και σε “δάνεια” από άλλες γλώσσες.

q  Φέρει το “στίγμα” της γενιάς που την ανέδειξε, τη χαρακτηρίζει. Αποτυπώνει και χαρακτηριστικά γνωρίσματα της εποχής της και αναδεικνύεται με αυτόν τον τρόπο σε πολύτιμο εργαλείο ιστορικοκοινωνικής έρευνας.

q  Συσφίγγει τις σχέσεις των νέων που τη χρησιμοποιούν (αίσθημα του “ανήκειν”).

q  Συχνά επηρεάζει μορφές έκφρασης και τέχνης (λογοτεχνία, μουσική- στιχουργία κ.ά.).

Η ΓΛΩΣΣΑ ΤΩΝ ΝΕΩΝ (-):

q  Απισχναίνεται, γίνεται λεξιλογικά φτωχότερη (λεξιπενία). Δεν είναι θέμα κατάστασης μιας γλώσσας- π.χ. ελληνικής- αλλά χρήσης της.

q  Αποικίζεται πιο εύκολα από πληθώρα ξενόφερτων γλωσσικών τύπων, οι οποίοι πολύ συχνά εξοβελίζουν ισοδύναμους της μητρικής γλώσσας (μιμητισμός)

q  Γίνεται ,αρκετές φορές, συνθηματολογική, στερεοτυπική και χάνει σε εκφραστικό πλούτο και δύναμη (γλωσσική ένδεια, έως και αγλωσσία).

q  Παραβιάζει, όχι πάντα όμως δημιουργικά, καθιερωμένους κανόνες γραμματικής και σύνταξης ► προκύπτουν έτσι ακαλαίσθητα εκτρώματα, βαρβαρισμοί και σολοικισμοί

q  Στερεί το χρήστη της από τη μύηση στους αδαπάνητους εθνικούς και παγκόσμιους θησαυρούς της Λογοτεχνίας, των Επιστημών, της Τέχνης, της Παράδοσης κ.ά.

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗ ΓΛΩΣΣΑ ΤΩΝ ΝΕΩΝ

q  Το οικογενειακό και φιλικό περιβάλλον (μικρόκοσμος)

q  Το εκπαιδευτικό σύστημα

q  Το ατομικό μορφωτικό επίπεδο

q  Το μορφωτικό επίπεδο μιας κοινωνίας (μεγάκοσμος)

q  Η εκάστοτε μόδα, τα είδωλα- πρότυπα των νέων

q  Τα Μ.Μ.Ε.

q  Η παρουσία ή μη εναλλακτικών γλωσσικών μορφών (ευθύνη πνευματικών ανθρώπων)

q  Η παγκοσμιοποίηση

q  Η οικονομική και κοινωνική κατάσταση του νέου.

Προβλήματα γλώσσας νέων

Εκδηλώνονται μέσω: λεξιλογικής (λεξιπενία) και γενικά εκφραστικής φτώχειας και δυσκολιών (άγνοια συνωνύμων- αντωνύμων, προφορικότητα, απλοϊκότητα, γραμματικοσυντακτικά λάθη, αδυναμία ανάπτυξης σκέψεων κ.ά.).

Βασικά αίτια

ü  Έλλειμμα πνευματικών ερεθισμάτων, όπως η ώθηση στη φιλαναγνωσία (ευθύνη οικογένειας- σχολείου)

ü  Ενοχοποίηση της βαθιάς μάθησης της γλώσσας ως ανιαρής και μη επωφελούς στην εποχή της ταχύτητας και της τεχνοκρατίας

ü  Συντόμευση λόγου –τεχνοκρατία-, γλώσσα τεχνοκρατούμενης επικοινωνίας (chat, sms)

ü  Χρησιμοθηρικός και εξετασιοκεντρικός χαρακτήρας σχολείου, ατονία ανθρωπιστικών επιστημών, αδιαφορία για τα γλωσσικά μαθήματα

ü  Η φιλαναγνωσία παρακωλύεται από την απουσία ελεύθερου χρόνου και από τη λαθεμένη μονόδρομη «αξιοποίησή» του με καταναλωτικές, ξενόφερτες, αντιπνευματικές και επιδερμικές μορφές «ψυχαγωγίας»- νόθη ψυχαγωγία

ü  Ο πολιτισμικός εισβολισμός μέσω ξενόφερτων προϊόντων «υποκουλτούρας» (Μ.Μ.Ε.- Διασκέδαση)= κυριαρχία κωδικοποιημένων ξενόφερτων λέξεων και εκφράσεων

ü  Γενικά: ο υλοκεντρικός και αντιπνευματικός χαρακτήρας της σύγχρονης εποχής

Βασικές συνέπειες

ü  Χαμηλό μορφωτικό επίπεδο

ü  Αδυναμία συγκρότησης σκέψης και λόγου- έως και αγλωσσία

ü  Αδυναμία παρακολούθησης των σύνθετων ζητημάτων της σύγχρονης εποχής

ü  Αφυδάτωση κριτικής σκέψης

ü  Ελλιπής συμμετοχή στα κοινά- κρίση Δημοκρατίας

ü  Ευκολότερη χειραγώγηση- Μ.Μ.Ε. και πολιτικοί

ü  Μη πρόσβαση σε πολύτιμα και υψηλά αγαθά του πολιτισμού: Γράμματα, Τέχνες, Επιστήμες

Τόνωση γλώσσας νέων

Ø  Προτροπή σε φιλαναγνωσία- Εντρύφηση στο βιβλίο κάθε μορφής

Ø  Ενίσχυση γλωσσικών μαθημάτων

Ø  Παρακολούθηση κατάλληλων εκπομπών και ιστότοπων με πλούσια γλωσσικά περιεχόμενα

Ø  Καθοδήγηση από πνευματικούς ανθρώπους και ΜΜΕ

+ ΚΑΙ – ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΟΜΑΘΕΙΑΣ

συν

üΣύγχρονο ανταγωνιστικό εργασιακό περιβάλλον: η γλωσσομάθεια αναδεικνύεται σε ανεκτίμητο προσόν (πρόσληψη και ανέλιξη). Εργασία σε ξένες χώρες. Τουριστικά επαγγέλματα .

üΆτομο : άντληση ικανοποίησης, διεύρυνση γνώσεων, επικοινωνία.

üΚοινωνία : η γλωσσομάθεια ως πηγή αναγνώρισης και κοινωνικού κύρους.

üΠαγκοσμιοποίηση : στο νέο οικουμενικό περιβάλλον (επικοινωνία με ξένους πολιτισμούς,  ελεύθερη μετακίνηση και  εργασία, πολιτιστικές ανταλλαγές κ.ά.) οι «πολίτες του κόσμου» οφείλουν να  είναι γλωσσομαθείς. Αλληλοκατανόηση, προώθηση ειρήνης και συνεννόησης,  κατανόηση ιδιαιτεροτήτων κάθε λαού, αποφυγή μισαλλοδοξίας, φανατισμού, εθνικισμού  και  ρατσισμού (πολυπολιτισμική  επικοινωνία και κατανόηση).

ü   Παιδεία- γνώση : επαφή με Επιστήμες, αρτιότερη επιστημονική έρευνα,

ευρυμάθεια- ευρυγνωσία,  γνωριμία με Τέχνες και Γράμματα άλλων λαών, καταπολέμηση προκαταλήψεων= συνεννόηση λαών> υγιής παγκοσμιοποίηση.

ü   Οικονομία : παροχή υπηρεσιών υψηλότερου επιπέδου στον τομέα του

τουρισμού, ανταγωνιστικότητα όσον αφορά στα προσόντα των εργαζομένων και διευκόλυνση στις διεθνείς συναλλαγές.

πλην

ü       Κατά πόσον η γλωσσομάθεια είναι βαθιά και συστηματική και όχι μόνο

          χρηστική ως τυπικό επαγγελματικό προσόν και παράγων προβολής;

ü    Μιμητισμός –ξενομανία- υποτίμηση εθνικής γλώσσας και πολιτισμού.

ü   Μόδα –συρμός ≠ ουσιαστική εκμάθηση

ü   Λέγεται ότι (καταναγκαστική) εκμάθηση ξένων γλωσσών σε ακατάλληλη αναπτυξιακή βαθμίδα- ηλικία,  μπορεί να οδηγήσει σε σύγχυση και ατελή κατανόηση και χρήση της  μητρικής γλώσσας.

Η γλώσσα των chat, email, sms

1.      Πύκνωση λόγου- συντομία.

2.    Κωδικοποίηση- νεανική γλώσσα- εκφράζει ανάγκη διαφοροποίησης.

3.    Περιέχει συντομογραφίες και ακρωνύμια.

4.    Συχνά είναι ευρηματική και χιουμοριστική.

5.     Σπάνια περιέχει επιθετικούς ή επιρρηματικούς προσδιορισμούς- ξηρή.

6.    Συχνά ενσωματώνει λέξεις ξενικής προέλευσης, ατόφιες ή ελληνοποιημένες.

7.     «Ψαλιδίζει» το νοηματικό πλούτο.

8.    Εκφράζει σχηματοποιημένα και στερεοτυπικά- επαναλαμβανόμενα τις ιδέες  και τα συναισθήματα του πομπού.

9.    Είναι μαζική, κατανοητή σε όλους, ανεξαρτήτως μορφωτικού επιπέδου. Αυτό λειτουργεί δημοκρατικά αλλά και μαζοποιητικά.

10.                        Περισσότερο κρύβει παρά αποκαλύπτει τα νοήματα (πιθανή παραπλάνηση-παραπληροφόρηση).

Η ΓΛΩΣΣΑ ΤΩΝ Μ.Μ.Ε.

ü  Συντόμευση λόγου : γλώσσα κωδικοποιημένη- συνθηματολογική : πίεση –τηλεοπτικού- χρόνου και επειδή απευθύνεται στη μάζα την οποία χειραγωγεί ιδεολογικά. Aπόκρυψη νοημάτων- συσκότιση αλήθειας.

ü  Απευθύνεται σε όλους, στο «μέσο πολίτη» με «μέσο μορφωτικό επίπεδο» («αλφαβητάρι των αγράμματων»)- Λαϊκισμός.

ü  Στερεοτυπική γλώσσα= επανάληψη «λέξεων –κλειδιά» και τυποποιημένων εκφράσεων. Μονοτονία. Περιορισμός πρόσσβασης στο νόημα.

ü  Συχνά εμφανίζει βαρβαρισμούς και σολοικισμούς (γραμματικά και συντακτικά λάθη).

ü  Συχνά στοχεύει στον εντυπωσιασμό (βερμπαλισμός, αρχαϊσμοί, λόγιες λέξεις)

ü  « « στο φθηνό συναισθηματισμό-«εκβιάζει το δάκρυ»- Επίκληση στο συναίσθημα.

ü  Αποκαλύπτει και αποκρύπτει ταυτόχρονα: φωτίζει και συσκοτίζει επιλεκτικά= προπαγάνδα.

ü  Χρήση σχημάτων και τεχνικών λόγου= υπερβολή, ρητορικά ερωτήματα, ασύνδετο, επιτονισμός, συνεκδοχή, ταυτολογία κ.ά.

ü  Γλωσσοπλασία και νεολογισμοί, όχι πάντα εύστοχοι και καλαίσθητοι.

ü  ΓΛΩΣΣΑ ΕΞΟΥΣΙΑΣ.

Ειδικότερα, η γλώσσα της διαφήμισης :

Ø  Είναι συνθηματολογική, βραχεία και περιεκτική (λεζάντα, σλόγκαν)

Ø  Περιέχει τεχνάσματα και ευρήματα (π.χ. λογοπαίγνια)

Ø  Κάνει επίκληση κυρίως στο συναίσθημα

Ø  Εμφανίζει λέξεις- τέρατα αλλά και ευρηματικούς νεολογισμούς

Ø  Συχνά ομοιάζει με τη γλώσσα της προπαγάνδας

Ø  Περιέχει συχνά ξενικές λέξεις ή υβρίδια ελληνικών και ξένων

Ø  Δε σπανίζουν και εδώ οι βαρβαρισμοί και οι σολοικισμοί

Ø  Χρησιμοποιούνται ομοιοκαταληξίες, παρηχήσεις κ.ά.

ΔΙΑΛΟΓΟΣ

<< Αν η επικοινωνία είναι λειτουργία θεμελιακή και αναγκαία στη ζωή των ανθρώπων (για λόγους συμβίωσης , συνεννόησης, και συνεργασίας) , ο διάλογος είναι το τελειότερο μέσο που ικανοποιεί αυτή την ανάγκη>> 

Κ. Τσάτσος

Προσδιορισμός του όρου: είναι η ανταλλαγή απόψεων πάνω σε ένα θέμα με στόχο την προσέγγιση της αλήθειας. Είναι ένας δημοκρατικός τρόπος προσέγγισης άλλων απόψεων και γι΄αυτό η αξία του έχει τονιστεί από την αρχαιότητα.

Προϋποθέσεις εποικοδομητικού διαλόγου: γνώση και κριτική ικανότητα, προκειμένου το άτομο να μην παρασύρεται από προκαταλήψεις και μισαλλοδοξίες και να αποποιείται το δογματισμό και το φανατισμό, που μαραίνουν το διάλογο.

Αυτοκυριαρχία, προκειμένου ένα άτομο να μην ξεπερνά κάποια όρια που εκμαυλίζουν το πνεύμα του διαλόγου.

Το δημοκρατικό κλίμα και η αποφυγή απειλών που θα οδηγούσαν τα άτομα στην διατύπωση στερεότυπων και όχι καινοτόμων ιδεών.

Απαιτείται καλοπροαίρετη διάθεση και αλληλοσεβασμός, που σημαίνει εκτίμηση της γνώμης του συνομιλητή.

Γνώση του ζητούμενου θέματος ,για να τροφοδοτείται ο διάλογος με νέα στοιχεία και να γίνεται χρήση διαφωτιστικής επιχειρηματολογίας.

Ανασταλτικοί παράγοντες: Ο δογματισμός, ο φανατισμός, ο εγωκεντρισμός, η «αυθεντία»  και η απολυτότητα απομακρύνουν από την αντικειμενική και ορθολογιστική θεώρηση των δεδομένων. Οδηγούν σε έριδες, φιλονικίες, διαπληκτισμούς και εντάσεις. Επιβάλλεται η άποψη του ισχυρότερου και καταλύεται έτσι ο δημοκρατικός διάλογος. Επίσης, η άγνοια, η ημιμάθεια, το καταναλωτικό μοντέλο ζωής, η ταχύτητα του σύγχρονου τρόπου ζωής, η μη υγιής παγκοσμιοποίηση και τα αρνητικά πρότυπα πολιτικών και ΜΜΕ συνδυάζονται με την κρίση της Δημοκρατίας και δυναμιτίζουν το διάλογο.

Τι ενισχύει το διάλογο σήμερα:  το ευρύτατα πλέον εφαρμοσμένο δημοκρατικό πολίτευμα, η πολυφωνία των ΜΜΕ, η ελεύθερη διακίνηση ιδεών , η ορθή χρήση του Διαδικτύου, η γλωσσομάθεια, η υγιής παγκοσμιοποίηση, η διευρυμένη παροχή παιδείας κ.ά.

Θετικά αποτελέσματα: O διάλογος συμβάλλει στην εμβάθυνση της σκέψης. Κάθε μέτοχος του διαλόγου προσεγγίζει την αλήθεια και γι΄αυτό σκέφτεται και επιχειρηματολογεί. Ολοκλήρωση προσωπικότητας. Επίλυση προβλημάτων.

                   

Ο διάλογος είναι ένα έρεισμα (στήριγμα) αυτογνωσίας, αφού μέσω αυτού το άτομο δέχεται κρίσεις για τον  εαυτό του από τους συνομιλούντες και ανακαλύπτει τα θετικά και αρνητικά στοιχεία της προσωπικότητας του, τις γνώσεις και τις ελλείψεις του.

Έρχεται σε επαφή με το συνάνθρωπο του, αναγνωρίζει την αξία και την προσφορά του.

Καλλιεργείται το δημοκρατικό ήθος, ο σεβασμός στην άποψη του άλλου , αφού χωρίς αυτόν διάλογος δεν υφίσταται.

Παρατηρείται πρόοδος στην επιστήμη, αφού νέα δεδομένα ανακαλύπτονται.

Καλλιεργείται πνεύμα ομόνοιας και συνεργασίας, επιτυγχάνεται η ισχυροποίηση της ομάδας και πολλαπλασιάζονται οι πιθανότητες επιτυχούς αντιμετώπισης κοινών προβλημάτων και πραγμάτωσης κοινών στόχων. Άρα, παγιώνεται η κοινωνική πρόοδος και ομαλότητα.

ΜΗΤΡΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

ΟΦΕΛΗ ΟΡΘΗΣ-ΠΛΗΡΕΣΤΕΡΗΣ ΔΥΝΑΤΗΣ ΚΑΤΟΧΗΣ ΤΗΣ ΜΗΤΡΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

1.       Πρόσβαση στα αγαθά του εθνικού πολιτισμού- λογοτεχνία, παράδοση

2.      Εθνική αυτογνωσία- ενίσχυση εθνικής υπερηφάνειας- τόνωση εθνικής ταυτότητας

3.      Εθνική + κοινωνική συνοχή ως μέλος μιας γλωσσικής κοινότητας, π.χ. μέσω διαλόγου

4.      Βελτίωση επικοινωνιακών δεξιοτήτων

ΤΙ  ΑΠΕΙΛΕΙ ΠΟΛΛΕΣ ΕΘΝΙΚΕΣ ΓΛΩΣΣΕΣ ΣΗΜΕΡΑ

1.       Η μη υγιής παγκοσμιοποίηση, ο πολιτιστικός ιμπεριαλισμός των ισχυρών, ο πολιτιστικός εισβολισμός, η πολιτιστική χειραγώγηση

2.      Η ξενομανία- ο μιμητισμός

3.      Η μαζοποίηση

4.      Η ξύλινη στερεοτυπική γλώσσα των ΜΜΕ

5.      Η αδιαφορία για τα πνευματικά αγαθά- λ.χ. γλώσσα- και η προσκόλληση στα υλικά αγαθά- καταναλωτισμός-υλοκεντρισμός.

6.      Η κρίση του διαλόγου, η συρρίκνωση της ουσιώδους επικοινωνίας.

ΠΩΣ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΕΝΙΣΧΥΣΟΥΜΕ ΤΙΣ ΕΘΝΙΚΕΣ ΓΛΩΣΣΕΣ

1.       Με ενίσχυση του γλωσσικού μαθήματος στα σχολεία

2.      Μέσω της φιλαναγνωσίας

3.      Μέσω της τόνωσης του ενδιαφέροντος για τον παραδοσιακό πολιτισμό (εκπαίδευση, πολιτεία, διανοούμενοι, ΜΜΕ)

4.      Mε σχετικές εκδηλώσεις λόγου- σεμινάρια, ημερίδες, συνέδρια, forum, πολιτιστικές δράσεις κ.ά.

Η ΑΞΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

Ορισμένα σημεία και πληροφορίες

1. Θεωρείται ότι είναι μια από τις 3 αρχαιότερες γλώσσες. Υπολογίζεται πως η ηλικία της κυμαίνεται από 5 έως και 7.000 έτη
2. Είναι η μόνη από τις αρχαίες γλώσσες που μιλιέται ακόμη σχεδόν ατόφια. Αν ο Όμηρος και εσείς κάνατε μια απλή συζήτηση, θα τον καταλαβαίνατε και θα σας καταλάβαινε κατά 70%!
3. Συμπεριλαμβάνει, λέγεται, προσεγγιστικά 70.000.000 λεκτικούς τύπους. Είναι πλούσια γλώσσα!
4. Μπορεί να αποτυπώσει κάθε αφηρημένη σκέψη, κάθε νόημα που συλλαμβάνει ο ανθρώπινος νους
5. Είναι η ‘μητέρα‘ σχεδόν όλων των ευρωπαϊκών γλωσσών
6. Διαθέτει καθαρή δομή, κρυστάλλινη σύνταξη
7. Ανανεώνεται και εμπλουτίζεται διαρκώς
8. Είναι χυμώδης αλλά και απέριττη, σχεδόν αφαιρετική
9. Είναι η γλώσσα των Επιστημών και της Φιλοσοφίας

      Κι όμως, παλαιότερες έρευνες έδειξαν ότι ο μέσος       Έλληνας έφηβος χρησιμοποιεί 800 με 1000 λέξεις…

‘Δεν έχω άλλο στον νου μου πάρεξ γλώσσα και ελευθερία‘ Δ. Σολωμός ‘Τα όρια της γλώσσας μου είναι τα όρια του κόσμου μου‘ Βιτγκενστάιν ‘Τη γλώσσα μου έδωσαν ελληνική...‘ Ο. Ελύτης ‘Δεν υπάρχει νόημα που να μπορεί να συλλάβει το ανθρώπινο μυαλό και να μην μπορεί να εκφραστεί στην ελληνική γλώσσα‘

° Τα σημεία 3,4,6,8,9 την καθιστούν ωφέλιμη και ιδιαίτερα αγαπητή στην επιστήμη της Πληροφορικής! Σε μελλοντικούς σχεδιασμούς προβλέπεται, όσον αφορά στην τεχνητή νοημοσύνη, η συστηματική χρήση της ελληνικής γλώσσας!

ΚΚ.

ΠΡΟΦΟΡΙΚΟΣ-ΓΡΑΠΤΟΣ ΛΟΓΟΣ

Ο άνθρωπος είναι από τη φύση του έλλογο ον, προικισμένος με λόγο, που ως δίσημη έννοια δεν υπονοεί μόνο την λογική του ικανότητα αλλά και τη δυνατότητα έκφρασης. Λόγω αυτής ακριβώς της ιδιότητάς του σκέφτεται και μορφοποιεί τη σκέψη του άλλοτε με τον προφορικό λόγο και άλλοτε με τον γραπτό.

ΠΡΟΦΟΡΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ

Πλεονεκτήματα = Είναι αυθόρμητος, πηγαίος, εκφράζει άμεσα τον συναισθηματικό κόσμο του ανθρώπου. Επιδέχεται επεξηγήσεις, διευκρινίσεις, αντίλογο, αντίθεση. Αντανακλά την όλη ψυχική κατάσταση του ανθρώπου και αποκαλύπτει τον εσωτερικό του κόσμο, γιατί σε συνδυασμό με τις κινήσεις και την όλη έκφραση εξωτερικεύει την κατάσταση της ψυχής. Επειδή είναι

απροσχεδίαστος είναι και ειλικρινής. Ευνοεί τον διάλογο.

Μειονεκτήματα = Είναι λιγότερο επιμελημένος, απροσχεδίαστος και μπορεί να οδηγήσει σε παρερμηνείες. Δεν ευνοεί τον απαίδευτο, μιας και μπορεί να τον ρίξει σε παγίδες που ο ίδιος ακούσια δημιούργησε. Τα λόγια λησμονούνται εύκολα, η μνήμη δύσκολα αποτυπώνει την ακρίβεια των λόγων, με αποτέλεσμα καθετί σημαντικό να χάνεται. Οι λέξεις έχουν πολυσημία και ειδικά ο προφορικός λόγος επιδέχεται πολυάριθμες προεκτάσεις, δεν είναι σαφής και δημιουργεί προβλήματα επικοινωνίας. Οι αρχαίοι Έλληνες έλεγαν «έπεα πτερόεντα» και οι Λατίνοι «verba  volant»

ΓΡΑΠΤΟΣ ΛΟΓΟΣ

Πλεονεκτήματα = Είναι σαφής γιατί προηγείται σκέψη, μελέτη, προσχεδιασμός. Δεν επιδέχεται εύκολα αοριστολογίες και δυσκολότερα δέχεται διορθώσεις. Έχει κύρος και δύσκολα παρερμηνεύεται. Οι τυχόν

αμφιβολίες μειώνονται με τη βοήθεια των συμφραζομένων και με την προσεκτική μελέτη και εμβάθυνση. Έχει χαρακτήρα επίσημο και μακροβιότητα. Μπορεί να νικά τη φθορά του χρόνου και τις αδυναμίες της μνήμης. Οι Λατίνοι έλεγαν «scripta manent».

Μειονεκτήματα = Είναι περισσότερο ψυχρός, απρόσωπος, τυπικός. Είναι λιγότερο  όσον αφορά στα συναισθήματα του πομπού – γράφοντα γιατί χρησιμοποιεί έναν κώδικα πιο συγκεκριμένο, πιο αυτοματοποιημένο. Δεν έχει έντονη αμεσότητα, έστω και αν έπεται απάντηση. Δεν είναι πάντα προσιτός στο μέσο άνθρωπο. Ο χρόνος που μεσολαβεί φθείρει τα νοήματα, τα αποστεώνει από την επικαιρότητά τους. Δε δίνει τη δυνατότητα άμεσης απόκρισης.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ

Ο προφορικός και ο γραπτός λόγος είναι αναπόσπαστα συνδεδεμένοι, ανυπολόγιστα χρήσιμοι στη ζωή, σε όλα τα επίπεδα και τομείς, και την υπεροχή του ενός έναντι του άλλου την καθορίζουν οι περιστάσεις> Η αναγκαιότητα της στιγμής, του εκάστοτε συμβάντος και χώρου, επιλέγει το είδος του λόγου που πρέπει να χρησιμοποιηθεί.

Σελ. 14, εκπ. πηγή