Δευτέρα 9 Νοεμβρίου 2015

ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ

ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ

Ορισμός:Οικογένεια είναι μία ομάδα ατόμων που συνδέονται μεταξύ τους με δεσμούς αίματος, γάμου και /ή υιοθεσίας. Αποτελεί θεμελιακό στοιχείο της κοινωνικής οργάνωσης και καλύπτει βασικές ανάγκες της κοινωνικής ζωής. (Δ.Γ. Τσαούσης, 1991, Η Κοινωνία μας)

Ιστορική αναδρομή: σύμφωνα με την κοινωνιολογία ο θεσμός της οικογένειας υφίσταται από τα αρχικά στάδια εξέλιξης του ανθρώπου. Από την οικογένεια προήλθε η ανθρώπινη κοινωνία. Στην αρχαία Ελλάδα ο Έρκειος  Δίας και η Εστία ήταν οι προστάτες της οικογένειας. Θεωρούνταν η ευρέτρια της κατασκευής των οικιών και για την ευεργεσία αυτή εγκαθιδρύθηκε από όλους τους ανθρώπους  στο μέσο της οικίας η εστία προς τιμήν της θεάς.

ΜΟΡΦΕΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ
 



Εκτεταμένη
Πυρηνική
Μητριαρχική
Πατριαρχική
Μονογονεϊκή
Επανασυγκροτημένη
Η οικογένεια της προβιομηχανικής κοινωνίας . αποτελείται από τους γονείς, τα παιδιά τους και τους συγγενείς από προηγούμενες γενιές.
Η σύγχρονη οικογένεια, η οποία αποτελείται από τους γονείς και τα παιδιά.
Η μητέρα έχει τον κύριο έλεγχο και λαμβάνει τις αποφάσεις.
Ο πατέρας εξουσιάζει και ελέγχει τα υπόλοιπα μέλη.
Ένας γονιός και τα παιδιά (λόγω διαζυγίου ή χηρείας).
Σχηματίζεται από συζύγους οι οποίοι έχουν παιδιά από προηγούμενους γάμους.



Η αξία –προσφορά της οικογένειας
 Η οικογένεια, το πιο ζωντανό κοινωνικό κύτταρο, αποτελεί τον κεντρικό πυρήνα  των κοινωνιών. Σύμφωνα με τα πορίσματα της παιδαγωγικής και της ψυχολογίας, η ανθρώπινη προσωπικότητα διαμορφώνεται από τις κληρονομικές δυνατότητες και τις επιδράσεις του περιβάλλοντος. Και στις δύο λοιπόν περιπτώσεις η επίδραση της οικογένειας είναι καθοριστική, αφού προσδιορίζει και το γενετικό υλικό με το οποίο εφοδιάζεται ο άνθρωπος αλλά και τις συνθήκες μέσα στις οποίες θα ζήσει τα πρώτα χρόνια της ζωής του.
 Όταν λοιπόν το οικογενειακό περιβάλλον είναι υγιές, τα αγαθά που προσπορίζει στο νεαρό άτομο είναι τα ακόλουθα:
) η στοργή, η τρυφερότητα, το ενδιαφέρον και η φροντίδα των γονιών προς τα παιδιά δημιουργούν αίσθηση ασφάλειας και πληρότητας, απαραίτητη προϋπόθεση για την ομαλή βιολογική και ψυχοσωματική ανάπτυξη του παιδιού.
) η οικογένεια τροφοδοτεί τα νεαρά μέλη της με πρότυπα συμπεριφοράς και με τις νουθεσίες, τους επαίνους και τις επιπλήξεις ασκεί παιδαγωγικό ρόλο.
) Σφυρηλατεί σε μεγάλο ποσοστό το χαρακτήρα του νεαρού ατόμου, συμβάλλει στη διαμόρφωση ηθικής προσωπικότητας.
) Αποτελεί τον πρώτο και, ίσως, καθοριστικότερο φορέα κοινωνικοποίησης, αφού μεταδίδει πρότυπα υγιούς κοινωνικής συμπεριφοράς και βοηθά στην ομαλής ένταξη και ενσωμάτωση στον κοινωνικό ιστό.
) Παρέχει τις πρώτες γνώσεις και καλλιεργεί νοητικές λειτουργίες, όπως η κρίση, η αντίληψη, η παρατηρητικότητα.
) Αναπτύσσονται οι αρετές της συντροφικότητας, της αλληλεγγύης, της συνεργασίας, της πειθαρχίας, της δημοκρατικότητας, του διαλόγου, απαραίτητες για την κοινωνική πρόοδο και ευημερία.
Η κρίση του θεσμού της οικογένειας

Οι ραγδαίες αλλαγές στις σύγχρονες μεταβιομηχανικές κοινωνίες δεν θα μπορούσαν να αφήσουν ανεπηρέαστο το θεσμό της οικογένειας, αφού ανάμεσα στην κοινωνία και την οικογένεια αναπτύσσεται μία διαλεκτική σχέση. Πολλοί μιλάνε για κρίση του θεσμού, αφού έχει επέλθει μία χαλάρωση στις σχέσεις των μελών της , τα διαζύγια έχουν αυξηθεί και έχει χάσει πολλά από τα παραδοσιακά γνωρίσματα της. Δεν πρέπει όμως να λησμονούμε ότι η οικογένεια είναι ένας ζωντανός οργανισμός, ο οποίος συνεχώς εξελίσσεται , αλλάζει, προσαρμόζεται στις   νέες κοινωνικές, οικονομικές και πολιτικές εξελίξεις, στα νέα ήθη και ανάγκες. Πόσο υγιές θα ήταν να κυριαρχεί σήμερα το μοντέλο της πατριαρχικής οικογένειας, όταν αυτό διαμορφώθηκε την εποχή που ο πατέρας ήταν ο οικονομικός «στυλοβάτης»;



Τα αίτια της «κρίσης» είναι:
P Η σύγκρουση και σύγχυση των ρόλων που αναλαμβάνουν τα δύο φύλα. Η χειραφέτηση της γυναίκας την οδηγεί σε νέους ρόλους στους οποίους δεν έχει προσαρμοστεί.
P Ο υλικός ευδαιμονισμός και το κυνήγι του κέρδους δυσχεραίνει το ενδιαφέρον και τη διάθεση για προσφορά (ατομικισμός).
P Ο σύγχρονος τρόπος ζωής και εργασίας συρρικνώνει τον ελεύθερο χρόνο και κατά συνέπεια το διαθέσιμο χρόνο για επικοινωνία και διάπλαση των οικογενειακών  δεσμών. Συχνά, οι σύγχρονες οικογένειες μοιάζουν με μέλη που έχουν συμφωνήσει  την συμβίωση περισσότερο για την κάλυψη υλικών και ελάχιστα συναισθηματικών αναγκών.
P Το επικοινωνιακό έλλειμμα ανάμεσα σε γονείς και παιδιά οδηγεί σε επιδερμικές σχέσεις με αποτέλεσμα τα παιδιά με την πρώτη ευκαιρία να εγκαταλείπουν την οικογενειακή στέγη.
P Τα  πρότυπα που προβάλλονται από τα ΜΜΕ οδηγούν στην «απελευθέρωση» του σύγχρονου ανθρώπου από τις κοινωνικές «συμβατικότητες» και στην αμφισβήτηση του θεσμού της οικογένειας ως θεσμού αναχρονιστικού.

Η αντιμετώπιση της «κρίσης»

Ουσιαστικά ο θεσμός δεν περνάει κρίση αλλά βρίσκεται σε μεταβατικό στάδιο εν μέσω ριζικών αλλαγών. Εκείνο που πραγματικά χρειάζεται είναι η  συνειδητοποίηση των απαιτήσεων της εποχής μας  και η λειτουργία του θεσμού σύμφωνα με αυτές. Ο θεσμός της οικογένειας θα μπορούσε να ενισχυθεί ακολούθως:
Q Αλλαγή νοοτροπίας, ώστε όλα τα μέλη να είναι ισότιμα, με υποχρεώσεις και δικαιώματα. Το δημοκρατικό κλίμα και ο διάλογος αποτελούν θεμέλιο λίθο για την ομαλή και αποτελεσματική λειτουργία της οικογένειας.
Q Επίδειξη αμοιβαίας κατανόησης ανάμεσα στους γονείς, διάθεση υποχωρητικότητας και απουσία ανταγωνισμού.
Q Η κατάλληλη παιδεία συμβάλλει στη συνειδητοποιημένη επιλογή συζύγου και την ανάληψη των υποχρεώσεων και ευθυνών για τη δημιουργία οικογένειας.
Q Στήριξη της οικογένειας από την πολιτεία  με ενίσχυση και γενίκευση της Σχολής Γονέων, κοινωνικούς λειτουργούς, ψυχολόγους και ειδικούς επιστήμονες.
Q Ορθή λειτουργία και προβολή κατάλληλων προτύπων από τα ΜΜΕ.

 Η οικογένεια είναι βασικός και αναντικατάστατος κοινωνικός θεσμός, ο οποίος μετασχηματίζεται μαζί με την κοινωνία. Καλύπτει ανάγκες που είναι αδύνατον να καλυφθούν από κάποιον άλλο θεσμό ή φορέα. Εξελίσσεται, προσαρμόζεται, αλλάζει.
Σχετικό λεξιλόγιο

Ρήματα: αναπτύσσει, αποτελεί, ανταποκρίνεται, διατηρεί, διαιωνίζει, διαμορφώνει, διατρανώνει, εμπνέει, ενδυναμώνει, ενισχύει, εξασφαλίζει, επιδρά, επηρεάζει, επιτελεί, καθοδηγεί, καλλιεργεί,  κοινωνικοποιεί, νουθετεί, προετοιμάζει, παρέχει, προβάλλει, προσπορίζει, συμβάλλει, συντηρεί.
Ουσιαστικά:  αμφισβήτηση, ανασφάλεια, ανεξαρτητοποίηση, ανισότητα, αστικοποίηση, αυταρχισμός, διαζύγιο, διαβίωση, διαιώνιση, διαξιφισμός, δεσμός, ελευθεριότητα, επικοινωνία, επιβίωση, θεσμός, κρίση, μετασχηματισμός, μετάβαση, μηδενισμός, μητριαρχία, πατριαρχία, συγγένεια, συμβίωση, συνοχή, φύλο, χάσμα, χειραφέτηση.

Επίθετα:  αναλλοίωτος, διαχρονικός, δημοκρατικός, εκτεταμένος, μητριαρχικός, μονογονεϊκός, μητριαρχικός, ολιγομελής, πατριαρχικός, παραδοσιακός, πολυμελής,  πυρηνικός

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου