Πέμπτη 24 Νοεμβρίου 2016

ΞΑΝΑ, 'ΝΑ'ΣΑΙ ΚΑΛΑ, ΔΑΣΚΑΛΕ'. ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΠΟ ΕΚΠ. ΠΗΓΗ


ΝΑ ‘ΣΑΙ ΚΑΛΑ, ΔΑΣΚΑΛΕ    -    ΓΙΩΡΓΟΣ ΙΩΑΝΝΟΥ

http://photo.kathimerini.gr/kathnews/photos/A/A_Ioannoy_10384.jpg

 

ΘΕΜΑ: Το ενδιαφέρον και η αγάπη που καλλιεργεί ένας καθηγητής στους μαθητές μιας τάξης σχολείου της επαρχίας για το λαϊκό πολιτισμό και τη λαϊκή λογοτεχνική παράδοση.

ΘΕΜΑΤΙΚΑ   ΚΕΝΤΡΑ

Αξία-περιφρόνηση του λαϊκού πολιτισμού

Αποκοπή-γνωριµία των μαθητών µε το λαϊκό πολιτισµό

Μαθητική πονηριά

 

ΒΑΣΙΚΗ ΙΔΕΑ: Η σημασία του σχολικού περιβάλλοντος στην ανάδειξη της αξίας του λαϊκού πολιτισμού.

 

ΠΕΡΙΛΗΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ: Στο διήγηµα αυτό ο αφηγητής υιοθετεί το βλέµµα ενός έφηβου μαθητή, ο οποίος περιγράφει την εµπειρία του από τη διδασκαλία και τη γενικότερη παρουσία του φιλολόγου του. Επισημαίνουμε ότι το διήγηµα περιέχει πολλά αυτοβιογραφικά στοιχεία, αφού ο Ιωάννου θήτευσε στη Μέση Εκπαίδευση και ασχολήθηκε µε τη συγκέντρωση και µελέτη των δηµοτικών τραγουδιών. Τα παιδιά του χωριού στο οποίο ζει ο αφηγητής ενθουσιάζονται µε τον καθηγητή που τους εμπνέει σεβασµό για την παράδοση, αντίθετα ο αφηγητής νιώθει κάπως μειονεκτικά, γιατί ενώ οι συμμαθητές του «ξέρανε τη ρίζα τους», ο ίδιος δεν ήξερε «ούτε τον παππού του».

 

ΕΝΟΤΗΤΕΣ:

1η ΕΝΟΤΗΤΑ:

2η ΕΝΟΤΗΤΑ:

3η ΕΝΟΤΗΤΑ:

4η ΕΝΟΤΗΤΑ:

 

ΠΛΑΓΙΟΤΙΤΛΟΙ:

1η ΕΝΟΤΗΤΑ:

2η ΕΝΟΤΗΤΑ:

3η ΕΝΟΤΗΤΑ:

4η ΕΝΟΤΗΤΑ:

 

ΤΕΧΝΙΚΗ:

·                     α’ πρόσωπη αφήγηση

·                     Ο αφηγητής συμμετέχει ως ήρωας στην ιστορία.(αφηγητής έφηβος, ώριμος αφηγητής)

·                     Εστιάζει τα γεγονότα μέσα από την προοπτική του παρελθόντος.

·                     Απευθύνεται νοερά σε β’ πρόσωπο στον παλιό του καθηγητή και μιλάει με την προοπτική του παρόντος.

·                     Στοχαστική διάθεση, μοιάζει να απευθύνεται σε έναν υποθετικό συνομιλητή.

·                     Περιγραφή συναισθημάτων.

·                     Αναδρομική αφήγηση με γραμμική πορεία και αφηγηματικά κενά που επιταχύνουν την αφήγηση.

 

ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΟΙ ΤΡΟΠΟΙ: Μίμηση, περιγραφές, σχόλια του αφηγητή, διάλογοι.

ΓΛΩΣΣΑ: Απλή, καθαρή δημοτική με λέξεις της καθημερινότητας.

ΥΦΟΣ: Απλό, κουβεντιαστό, στοχαστικό.

ΤΟΝΟΣ: Ειρωνικός και με δόση μελαγχολίας.

ΕΚΦΡΑΣΤΙΚΑ ΜΕΣΑ: Παρομοιώσεις, Μεταφορές, Επαναλήψεις, Ασύνδετα Σχήματα(λιτότητα στα εκφραστικά μέσα).

 

ΙΔΕΕΣ – ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ:

·         Προβάλλεται ο σημαντικός ρόλος του εκπαιδευτικού στην ανάδειξη του λαϊκού πολιτισμού και κάθε αξίας που συντελεί στην κοινωνικοποίηση των παιδιών και στην αισθητική τους καλλιέργεια.

·         Ο αστικός τρόπος ζωής, η στροφή από τη συλλογική ζωή στην προβολή του ατομικού συμφέροντος και η εισβολή ξένων προτύπων ζωής οδήγησαν στην περιφρόνηση του λαϊκού πολιτισμού και στην ισοπέδωση ιδεών και αξιών.

 

ΛΟΓΟΙ ΥΠΟΤΙΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ-ΑΛΛΑΓΗ ΣΤΑΣΗΣ:

   Αν και το σύντοµο αυτό διήγηµα πρωτοδηµοσιεύτηκε το 1979, µπορούµε να θεωρήσουµε ότι καταγράφει µια πραγματικότητα που ισχύει και σήµερα: οι μαθητές αντιμετωπίζουν τη λαϊκή παράδοση µε επιφύλαξη ή και υποτίμηση. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι τα κυρίαρχα στο αστικό κοινωνικό περιβάλλον αισθητικά πρότυπα (τα οποία σήμερα καθορίζονται κυρίως από τα ΜΜΕ, τον κινηματογράφο και το διαδίκτυο) είναι εντελώς διαφορετικά απ’ ότι στο παρελθόν, από το οποίο προέρχεται η παράδοση και κυρίως ξενόφερτα. Μας εξιστορεί λοιπόν την προσπάθεια ενός νέου φιλολόγου που αγαπά το λαϊκό πολιτισµό να µμεταδώσει την αγάπη του αυτή στα παιδιά. Έτσι τα παιδιά ανακαλύπτουν ότι αυτό που µέχρι χτες αγνοούσαν και υποτιμούσαν µπορεί να γίνει πηγή όχι µόνο γνώσης και αισθητικής απόλαυσης, αλλά και να ανανεώσει και να εμπλουτίσει τη σχέση τους µε άτοµα µμεγαλύτερης ηλικίας.

 ΑΘΗΝΑ-ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΑΡΧΙΑ

    Το διήγηµα βασίζεται στην αντίθεση ανάµεσα στην Αθήνα και στην ελληνική επαρχία. Ενώ δηλαδή το µεγάλο αστικό κέντρο έχει αποκοπεί εντελώς από το λαϊκό πολιτισµό, στις µικρές πόλεις ή στην ύπαιθρο η επανασύνδεση µε το λαϊκό πολιτισµό ίσως είναι εφικτή, αν το σχολικό και το κοινωνικό περιβάλλον δώσει στα παιδιά τα σχετικά ερεθίσματα. Στο διήγηµα προβάλλεται η αντίληψη ότι, αν ο εκπαιδευτικός αγαπά τον πολιτισµό, µπορεί να µμεταδώσει την αγάπη αυτή και στους μαθητές του. Η τελευταία φράση του διηγήματος, µέσα σε εισαγωγικά, είναι μετέωρη, εκφέρεται από τον ώριµο αφηγητή, ο οποίος γνωρίζει τη μελλοντική έκβαση των πραγμάτων, ότι δηλαδή η μεγάλη πολιτεία αφομοιώνει οριστικά τα παιδιά της, κρατώντας τα μακριά από το λαϊκό πολιτισµό.

 

ΤΑ ΔΥΟ ΜΟΝΤΕΛΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ:

Στο κείμενο παρουσιάζονται δύο μοντέλα διδασκαλίας:

α. Το πρώτο έχει να κάνει με την εφαρμογή των αρχών του «σχολείου εργασίας», ενός σχολείου που δεν είναι απομονωμένο από τη ζωή και την κοινωνία, που δεν περιορίζει την απόκτηση γνώσεων στους τοίχους του σχολικού περιβάλλοντος, αλλά ενθαρρύνει τους μαθητές σε δραστηριότητες που ξεφεύγουν από τα όρια του τυπικού αναλυτικού προγράμματος και τους καλλιεργεί δημιουργικά ενδιαφέροντα, ώστε να εφαρμόζουν στην πράξη τη θεωρητική γνώση.

— Στο σχολείο αυτό, πέρα από τον τρόπο απόκτησης των γνώσεων και ως προς τη σχέση μαθητή-δασκάλου, οι μαθητές δε φοβούνται το δάσκαλο, τον βλέπουν ως συνεργάτη και σύμβουλο και εκδηλώνονται μπροστά του με αυθορμητισμό και ειλικρίνεια, ενώ ο δάσκαλος συμπεριφέρεται στους μαθητές με οικειότητα και κατανόηση, δεν είναι απόμακρος και αυστηρός, δεν παρουσιάζεται ως αυθεντία, αλλά σέβεται την προσωπικότητα του μαθητή και παράλληλα δημιουργεί ευχάριστη ατμόσφαιρα, χρησιμοποιώντας το διάλογο αντί για την αυταρχική επιβολή των απόψεων του.

Β. Το δεύτερο μοντέλο δίνεται συνοπτικά με τη φράση: Αλλά ήξεραν πολύ καλά από κατάλογο, άγριες ή φαρμακερές φωνές και τρεμούλες. Το σχολείο αυτό έχει δασκάλους σκυθρωπούς και αυστηρούς, με συμπεριφορά αντιπαιδαγωγική, δηλαδή σκληρή, προσβλητική και αυταρχική. Ο δάσκαλος καταπιέζει τους μαθητές και επιβάλλεται με την απειλή του βαθμού και την άσκηση βίας (ξυλοδαρμός) προβάλλοντας τον εαυτό του ως αυθεντία. Οι μαθητές από την πλευρά τους τον τρέμουν από το φόβο τους και αισθάνονται ασφυχτικά και αποπνιχτικά, σαν φυλακισμένοι, ενώ η μόνη δραστηριότητα που τους επιβάλλεται είναι η στείρα απομνημόνευση ξερών και άψυχων γνώσεων μέσα στο απομονωμένο από τη ζωή και την κοινωνία περιβάλλον του σχολείου.

 

Λαϊκή παράδοση

Ονομάζεται το σύνολο των πολιτισμικών στοιχείων που κληροδοτήθηκαν από τις παλαιότερες γενιές, δηλαδή όλων των ειδών εκφράσεις ή συμπεριφορές του υλικού και πνευματικού βίου ενός λαού και συγκεκριμένα:

τα υλικά δημιουργήματα (οικοδομήματα, εργαλεία, φορεσιές κ.ά.)

πράξεις και ενέργειες (ήθη, έθιμα, λαϊκά δρώμενα κ.ά.)

τα πνευματικά δημιουργήματα (τραγούδια, παραμύθια, παροιμίες κ.ά.)

οι θεσμοί και οι αξίες (ηθικές, κοινωνικές κ.ά.)

η καλλιτεχνική έκφραση (χορός, χειροτεχνήματα, ζωγραφική, γλυπτική κ.ά.)

ο τρόπος ζωής (ατομικής, οικογενειακής και κοινωνικής) και εργασίας καθώς και οι σχέσεις ανάμεσα στους ανθρώπους.


ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ:ΒΑΡΤΖΗ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου