Τετάρτη 7 Οκτωβρίου 2015

ΟΙ ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣ

ΟΙ ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣ
   
 Οι λέξεις που μεταχειριζόμαστε στη θέση ονομάτων ή επιθέτων, λέγονται αντωνυμίες.Οι προσωπικές αντωνυμίες φανερώνουν τα τρία πρόσωπα του λόγου :
εκείνον δηλαδή που μιλεί (πρώτο πρόσωπο εγώ), εκείνον που του μιλάμε (δεύτερο πρόσωπο εσύ) και εκείνο που γι’ αυτό γίνεται λόγος (τρίτο πρόσωπο  αυτός).
   
 1. Προσωπικές αντωνυμίες
  
  Α' ΠΡΟΣΩΠΟΒ' ΠΡΟΣΩΠΟ
  ΤύποιΤύποι
  ΔυνατοίΑδύνατοιΔυνατοίΑδύνατοι
Ονομ.εγώ--εσύ--
Γεν.εμέναμουεσένασου
Αιτ.εμέναμεεσένασε
Κλητ.----εσύ--
      
     
Ονομ.εμείς--εσείς--
Γεν.εμάςμαςεσάςσας
Αιτ.εμάςμαςεσάςσας
Κλητ.----εσείς--
     
   
  
  Γ' ΠΡΟΣΩΠΟ
  Δυνατοί τύποιΑδύνατοι τύποι
Ονομ.αυτόςαυτήαυτότοςτηντο
Γεν.αυτούαυτήςαυτούτουτηςτου
Αιτ.αυτόναυτή(ν)αυτότοντη(ν)το
     
 
Ονομ.αυτοίαυτέςαυτάτοιτεςτα
Γεν.αυτώναυτώναυτώντουςτουςτους
Αιτ.αυτούςαυτέςαυτάτουςτις(τες)τα
        
        
   
 2. Κτητικές αντωνυμίες
  Οι αντωνυμίες  μου, της, τους φανερώνουν σε ποιον ανήκει κάτι (τον κτήτορα) και λέγονται κτητικές.
  
  
Α’ προσώπου:δικός μου, δική μου, δικό μου
 δικός μας, δική μας, δικό μας
Β’ προσώπου:δικός σου, δική σου, δικό σου
 δικός σας, δική σας, δικό σας
Γ’ προσώπου:δικός του (της), δική του (της), δικό του (της)
 δικός τους, δική τους, δική τους
   
 3. Αυτοπαθείς αντωνυμίες
  Οι αντωνυμίες  που φανερώνουν πως το ίδιο πρόσωπο ενεργεί και το ίδιο δέχεται την ενέργεια λέγονται αυτοπαθείς.
   
  
 Ενικός αριθμός
 Α' ΠροσώπουΒ' ΠροσώπουΓ' Προσώπου
Γεν.του εαυτού μουτου εαυτού σουτου εαυτού του (της)
Αιτ.τον εαυτό μουτον εαυτό σουτον εαυτό του (της)
    
 Πληθυντικός αριθμός
 Α' ΠροσώπουΒ' ΠροσώπουΓ' Προσώπου
Γεν.του εαυτού μας ή
των εαυτών μας
του εαυτού σας ή
των εαυτών σας
του εαυτού τους ή
των εαυτών τους
Αιτ.τον εαυτό μας ή
τους εαυτούς μας
τον εαυτό σας ή
τους εαυτούς σας
τον εαυτό τους ή
τους εαυτούς τους
   
 4. Οριστικές αντωνυμίες
  Οι αντωνυμίες  που ορίζουν και ξεχωρίζουν κάτι από άλλα του ίδιου είδους λέγονται οριστικές. 
Για οριστικές αντωνυμίες χρησιμεύουν:

  α) Το επίθετο ο ίδιος, η ίδια, το ίδιο (με το άρθρο)  β) Το επίθετο μόνος, μόνη, μόνο.
   
 5. Δεικτικές αντωνυμίες
  Δεικτικές αντωνυμίες λέγονται εκείνες που τις χρησιμοποιούμε, όταν δείχνουμε. Δεικτικές αντωνυμίες είναι οι ακόλουθες:
   
  
α) αυτός, αυτή, αυτό-- (Θα πάμε εκδρομή αυτές τις μέρες.)
β) ε)τούτος, (ε)τούτη, (ε)τούτο-- (Τούτο είναι το κτήμα μου.)
γ) εκείνος, εκείνη, εκείνο-- (Εκείνο το καλοκαίρι περάσαμε όμορφα.)
δ) τέτοιος, τέτοια, τέτοιο-- (Δεν είναι τέτοια η κατάσταση.)
ε) τόσος, τόση, τόσο-- (Περάσαμε τόσες δοκιμασίες μαζί.)
   
 6. Αναφορικές αντωνυμίες
  Αναφορικές λέγονται οι αντωνυμίες με τις οποίες ολόκληρη πρόταση αναφέρεται, δηλ. αποδίδεται, σε μια άλλη λέξη.
Αναφορικές αντωνυμίες είναι:
  
α) το άκλιτο πουΟ άνθρωπος που είδα, είναι τώρα εδώ.
β) ο οποίος, η οποία, το οποίοΟ μαθητής, ο οποίος είναι άτακτος, τιμωρείται.
γ) όποιος, όποια, όποιο και το ό,τι.'Οποιος θέλει ας δοκιμάσει.
Γράψε ό,τι ξέρεις.
δ) όσος, όση, όσο'Οσοι έμειναν στην πόλη υπέφεραν.
   
 7. Ερωτηματικές αντωνυμίες
  Ερωτηματικές αντωνυμίες λέγονται εκείνες που τις μεταχειριζόμαστε, όταν ρωτούμε:
  
α) Τι;Τι ώρα είναι;
β) ποιος; ποια; ποιο;Για ποιο θέμα μιλάς;
γ) πόσος; πόση; πόσο;Πόσα σου οφείλω;
   
 8. Αόριστες αντωνυμίες
  Αόριστες λέγονται οι αντωνυμίες που τις μεταχειριζόμαστε για ένα πρόσωπο ή πράγμα, που δεν το ονομάζουμε, γιατί δεν το ξέρουμε ή γιατί δε θέλουμε:
    Κάποιος σε ζητάει στο τηλέφωνο.
   
  Αόριστες αντωνυμίες είναι:
  
 α) ένας, μια (μία), έναΜου έλεγε ένας.
 β) κανένας (κανείς), καμιά (καμία), κανέναΔεν του μίλησε κανείς.
 γ) κάποιος, κάποια, κάποιοΚάποιοι θέλουν να σας μιλήσουν.
 δ) μερικοί, μερικές, μερικάΜερικοί τον ακολούθησαν μέχρι το τέλος.
 ε) κάτι, κατιτίΚάτι θα είδες.
στ) τίποτε (τίποτα)Δεν ξέρω τίποτε.
 ζ) κάμποσος, κάμποση, κάμποσοΠεριμέναμε κάμποση ώρα.
 η) κάθε· καθένας, καθεμιά (καθεμία),
      καθένα
Κάθε μέρα διαβάζει την εφημερίδα του.
   
  
Πίνακας  συσχετικών αντωνυμιών
ΕρωτηματικέςΑόριστεςΔεικτικέςΑναφορικές
ποιος;ένας, κάποιοςαυτός(εκείνος) που
κανένας, μερικοί(ε)τούτοςόποιος
άλλοςεκείνος
ο δείνα, ο τάδε
καθένας (κάθε)
τι;κάτι, κατιτίαυτό, τούτοό,τι
κάθε, καθετίεκείνο
τίποτε
τι (λογής);τέτοιοςοποιοσδήποτε
τι (είδος);τέτοιοςοτιδήποτε
πόσος;κάμποσος

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου