ΕΚΦΡΑΣΗ-ΕΚΘΕΣΗ Β' ΛΥΚΕΙΟΥ- 1Η ΕΝΟΤΗΤΑ= ΜΜΕ (ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΑ)

Έκφραση-Έκθεση Β’ Λυκείου         Καλλιόπη Κουντούρη Διδακτική Στήριξη Μαθήματος

 

Ενότητα : Μ.Μ.Ε.

 

Υποενότητες

 

ü  Γλωσσάρι-Εννοιολόγιο/Λεξιλόγιο

ü  + και – των Μ.Μ.Ε.

ü  Προϋποθέσεις για την ορθή λειτουργία των Μ.Μ.Ε.

ü  Παραπληροφόρηση

ü  Η γλώσσα των Μ.Μ.Ε.

ü  Συντόμευση λόγου     

ü  Η κρίση του Τύπου

ü  Θετικά Τύπου

ü  Σύγκριση γραπτού και διαδικτυακού Τύπου

ü  Τύπος και Δημοκρατία

ü  Ο λαϊκισμός στα Μ.Μ.Ε.

ü  Δημοσιογραφική δεοντολογία

ü  +- Η/Υ και Διαδικτύου

ü  Παιδί και διαφήμιση

ü  Παιδί και κόμικς-video games

ü  Πώς τα Μ.Μ.Ε. μπορούν να φέρουν κοντά τους λαούς

 

 

Έκφραση-Έκθεση Β’ Λυκείου         Καλλιόπη Κουντούρη Διδακτική Στήριξη Μαθήματος

 

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΛΟΓΟΥ: Να γραφούν 3 από τα παρακάτω θέματα σε έκταση 450-500 λ. το καθένα.

 

1. Στη σχολική εφημερίδα αναλάβατε να συμμετάσχετε με ένα άρθρο, στο οποίο θα παροτρύνετε τους συμμαθητές σας να διαβάζουν περισσότερα εξωσχολικά βιβλία παρά να δαπανούν τον ελεύθερο χρόνο τους παρακολουθώντας  κυρίως χαμηλής ποιότητας τηλεοπτικά θεάματα, όπως ριάλιτυ, εκπομπές λάιφ στάϊλ κ.ά.
2. Σχεδόν φυσική προέκταση του νέου σήμερα είναι το κινητό  και ο υπολογιστής του. Προάγεται η επικοινωνία με μηνύματα sms και email; Ποιες άλλες συνέπειες προκύπτουν από την  ενασχόληση των νέων με τις νέες τεχνολογίες και ποια είναι, κατά τη γνώμη σας, η ενδεικνυόμενη στάση προς αυτές (τις νέες τεχνολογίες);
3. Π      ροτάσεις για να ξεπεραστεί η κρίση του Τύπου (2 παράγραφοι) και σύντομος σχολιασμός της άποψης ότι στο εγγύς μέλλον η τηλεόραση θα εξαφανίσει σταδιακά τον Τύπο (2 παράγραφοι)
4. Η εισαγωγή νέων τεχνολογιών στην Εκπαίδευση για πολλούς σηματοδοτεί τη γένεση ενός «σχολείου του μέλλοντος». Πώς στοιχειοθετείται αυτός ο χαρακτηρισμός; Να τον επεξεργαστείτε κριτικά.
5. Nα απευθύνετε μια επιστολή στην Ε.Σ.Η.Ε.Α. διαμαρτυρόμενοι για την παρουσία και την κατάσταση πολλών σκανδαλοθηρικών εφημερίδων και περιοδικών στον ελληνικό Τύπο, υπενθυμίζοντας, επίσης, στον αρμόδιο αυτό φορέα τους κανόνες δημοσιογραφικής δεοντολογίας που καταπατώνται από όσους γράφουν σε τέτοια έντυπα.
6. Κάνετε συχνή χρήση του Διαδικτύου για αγορές, ψυχαγωγία και επικοινωνία. Πρόσφατα διαβάσατε ένα άρθρο για τους ποικίλους κινδύνους που εγκυμονούνται από την κατάχρηση του Διαδικτύου κυρίως από νέους. Να συνθέσετε ένα email , το οποίο θα αποστείλετε σε όλες τις φιλικές σας διευθύνσεις ηλεκτρονικού ταχυδρομείου παρουσιάζοντας το περιεχόμενο του άρθρου αυτού και προτείνοντας, ακολούθως, τρόπους να μειωθούν οι κίνδυνοι που περιγράφει.

 

Έκφραση-Έκθεση Β’ Λυκείου         Καλλιόπη Κουντούρη Διδακτική Στήριξη Μαθήματος

 

ΒΑΣΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΒΙΒΛΙΟΥ

 

Η θεωρία του σχολικού βιβλίου έχει σε πολύ μεγάλο βαθμό ενσωματωθεί στις Σημειώσεις, τις ασκήσεις και τη συζήτηση στην τάξη

 

Σ. 14 «Στη δημοσιογραφία…τύπο»

Σ. 15 «Αυτό που έχει…απορρίπτουμε»

Σ. 17 «Και η στίξη είναι σχόλιο»

Σ. 18 «Είδαμε ότι…ειδήσεις της ημέρας»

Σ. 19 «Η δημοσιογραφική…τίτλου»

Σ. 22

Σ. 33 «Αν διαβάσουμε…ειδησεογραφική περίληψη»

Σ. 34

Σ. 36 «Από τις προηγούμενες…της είδησης»

Σ. 43 « Η σειρά των λεκτικών συνόλων στην είδηση»

Σ. 45 «Ενεργητική και παθητική σύνταξη»

Σ. 46 « Η χρήση των ονοματικών προσδιορισμών στην είδηση»

Σ. 47 «Ο προσδιορισμός του χρόνου στην είδηση»

Σ. 63 «Οι δημοσιογράφοι ιεραρχούν…πιο σπουδαία είναι»

Σ. 64 «Τη θεματική…άποψή μας»

 

 

Έκφραση-Έκθεση Β’ Λυκείου Καλλιόπη Κουντούρη Διδακτική Στήριξη Μαθήματος

 

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟ ΓΛΩΣΣΑΡΙ- ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΟ

 

Ø  πληροφόρηση- παραπληροφόρηση

Ø  ενημέρωση

Ø  τηλεθέαση (δείκτης της…)

Ø  «πολιτισμός της εικόνας»

Ø  «κοινωνία του θεάματος»

Ø  χειραγώγηση- ποδηγέτηση

Ø  «πλύση εγκεφάλου»

Ø  επικοινωνία

Ø  κριτική σκέψη/ εγρήγορση/ ενάργεια

Ø  πολυφωνία (πλουραλισμός)

Ø  κατασκευή πραγματικότητας

Ø  λαϊκισμός

Ø  μαζοποίηση

Ø  τηλεοπτικές περσόνες

Ø  υποκουλτούρα- πολιτιστικά υποπροϊόντα

Ø  παθητικοποίηση

Ø  διακίνηση ιδεών

Ø  ελευθερία του λόγου/ της έκφρασης

Ø  ελευθεροτυπία

Ø  Κίτρινος Τύπος- κιτρινισμός

Ø  σκανδαλοθηρία

Ø  δεοντολογία

Ø  ιδιωτικότητα

Ø  κοινωνικός βουαγερισμός

Ø  παγκοσμιοποίηση της ενημέρωσης

 

Έκφραση-Έκθεση Β’ Λυκείου Καλλιόπη Κουντούρη Διδακτική Στήριξη Μαθήματος

ΣΧΕΤΙΚΟ ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ

 

Ρήματα

 

Α. Για θετική επίδραση: αναπτύσσουν, απευθύνονται, αποκαλύπτουν, αφυπνίζουν, διαδίδουν, διακινούν, διαμορφώνουν διευρύνουν, διδά­σκουν, εκμηδενίζουν, ελέγχουν εμπλουτίζουν, ενημερώνουν, επιμορ­φώνουν, ευαισθητοποιούν, ευνοούν, καλλιεργούν, καταγγέλλουν, κοινωνικοποιούν, μεταβιβάζουν, μεταδίδουν, μεταφέρουν, παρουσιάζουν, πληροφορούν, προβάλλουν, προσφέρουν, προωθούν, συμβάλλουν, συντελούν, ψυχαγωγούν.

 

 

Β. Για αρνητική επίδραση: αιχμαλωτίζουν, αλλοτριώνουν απομονώνουν, αποπροσανα­τολίζουν, ασκούν, διαστρεβλώνουν, δουλαγωγούν, εξαρτώνται, εξυπηρετούν, εξωκατευθύνουν, ετεροκαθορί­ζουν, ηρωοποιούν, ισοπεδώνουν, κηλιδώνουν, μαζοποιούν, οπαδοποιούν, παθητικοποιούν, παραποιούν, παραπληροφορούν, προκα­λούν, προξενούν, στερούν, συγκαλύπτουν, τυποποιούν, υπηρετούν, υποβαθμίζουν, υπονομεύουν, φαλκιδεύουν, φανατίζουν, χειραγωγούν.

 

Ουσιαστικά: αλλοτρίωση, αντικειμενικότητα, αποκωδικοποίηση μηνύμα­τος, αποπληροφόρηση, αποπροσανατολισμός, δημοσιογραφική δεοντολογία, διακίνηση ιδεών, διασταύρω­ση πληροφοριών, εμβέλεια, ενημέρωση, εξωκατεύθυνση, επικοινωνία, ετερο­καθορισμός, ηλεκτρονική εποχή, καταιγισμός (μηνυμάτων - πληροφοριών), κιτρινισμός, μάζα, μαζοποίηση, μήνυμα, οικουμενικότητα, ομοιογένεια, ομοιομορφία, oπτική , εποχή, πλανητική αγέλη, πλανητικό χωριό, πληροφορία, πλύση εγκεφάλου, προπαγάνδα, υπερπληροφόρηση,  υποπληροφόρηση, υποχείριο, φερέφωνο, χειραγώγηση, ψυχαγωγία.

 

Α. Προσδιορισμοί στα ουσιαστικά ενημέρωση, πληροφόρηση: αντικειμενική, διεθνής, έγκαιρη, έγκυρη, εναλλακτική, ελεγχόμενη, ελκυστική, εύπε­πτη, ελεύθερη, καταιγιστική, κομματική, μαζική, μαζοποιητική, οικουμενική, ορθή, ουσιαστική, πλασματική, πλανητική, πλουραλιστική, πολυφωνική, παρα­πλανητική, σκανδαλοθηρική, στρεβλή, ψευδής.

 

Β. Προσδιορισμοί στο ουσιαστικό επικοινωνία:  διεθνής, ελεγχόμενη, ελεύθερη, εναλλακτική, μαζική, οικουμενική.

 

Γ.Π.

ΘΕΤΙΚΑ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΩΝ Μ.Μ.Ε.

+

Ø  Πληροφόρηση- ενημέρωση σε «αληθινό χρόνο»

Ø  Διασκέδαση- ψυχαγωγία- συναισθηματική εκτόνωση

Ø  Συμβολή στη θετική όψη της παγκοσμιοποίησης (διάλογος των πολιτισμών, διεθνική επικοινωνία,  άρση ιδεοληψιών και προκαταλήψεων, κατάργηση των αποστάσεων κ.ά.)

Ø  Φυγή από την ισοπεδωτική καθημερινότητα- διέγερση του φαντασιακού στοιχείου

Ø  Εκλαΐκευση της γνώσης και των Επιστημών μέσω ενημερωτικών εκπομπών

Ø  Μείωση της απομόνωσης

Ø  Πολυφωνία- πλουραλισμός

Ø  Ενίσχυση Δημοκρατίας («για όλους», άσκηση ελέγχου στις εξουσίες, αίσθηση συνοχής κ.ά.)

Ø  Καταναλωτική συνείδηση

Ø  Αμεσότητα- ταχύτητα

Ø  Ποικιλία- ποικιλομορφία- εναλλακτικές προτάσεις- δυνατότητες επιλογών

Ø  Διεύρυνση των εμπειριών

Ø  Κοινωνικοποίηση

Ø  Απρόσκοπτη διακίνηση ιδεών

Ø  Κοινωνικοποίηση- πολιτικοποίηση

Ø  Επιτάχυνση εξελίξεων

_

 

Ø  Κυριαρχία της εικόνας έναντι του λόγου- κοινωνία του θεάματος- πολιτισμός της εικόνας

Ø  Μονοδρόμηση της διασκέδασης- ψυχαγωγίας

Ø  Ποιοτική και ποσοτική μείωση της διαπροσωπικής επικοινωνίας

Ø  Παραπληροφόρηση- προπαγάνδα- «πλύση εγκεφάλου»-χειραγώγηση

Ø  Φυγή από την πραγματικότητα - αδρανοποίηση, παθητικοποίηση- αντιδιαλεκτικότητα- απομόνωση

Ø  Μαζικοποίηση ( το «κοινό», «ο μέσος θεατής-ακροατής»),  περιορισμός ιδιοπροσωπίας

Ø  Εισβολή στην ιδιωτικότητα, καταπάτηση θεμελιωδών ανθρώπινων δικαιωμάτων, καπηλεία του ανθρώπινου πόνου (π.χ. ριάλιτυ)

Ø  Κολακεία των ενστίκτων της μάζας- Λαϊκισμός

Ø  Πολιτιστικά υποπροϊόντα- «υποκουλτούρα»- ακαλαισθησία

Ø  Καταναλωτισμός- μόδα

Ø  Διαπλοκή με τις λοιπές «εξουσίες» : πολιτική, οικονομική κ.ά.

Ø  Ενίσχυση αρνητικής όψης της παγκοσμιοποίησης (ομογενοποίηση, πολιτιστικός ηγεμονισμός ισχυρών κρατών (CNN, BBC, HOLLYWOOD κ.α.), απώλεια εθνικών, πολιτιστικών ιδιαιτεροτήτων κ.ά.)

Ø  Μιμητισμός- ξενομανία

Ø  Απολιτικοποίηση- ουδετεροποίηση- αποστασιοποίηση

Ø  Παραγκωνισμός αληθινής φαντασίας

Ø  Χυδαίος υλισμός- τα πάντα μετατρέπονται σε προϊόντα- καταναλωτισμός

Ø  Έμμεση αλλά διαπιστωμένη συσχέτιση με βία και εγκληματικότητα

Ø  Εικονική πραγματικότητα= ηλεκτρονικοί «παράδεισοι ψευδαισθήσεων», στρεβλωμένη εικόνα για το τι πραγματικά συμβαίνει

Ø  Τυποποίηση, επαναληπτικότητα, κοινοτοπία, μετριοκρατία

Ø  Διαμόρφωση και υποβολιμαίος έλεγχος της κοινής γνώμης

Ø  Δραματική παρέμβαση στον ψυχικο-συναισθηματικό κόσμο του ανθρώπου με απώτερο στόχο την ποδηγέτηση

Ø  Σύγχυση για τα όρια και το νόημα σημαντικών αξιών : Δημοκρατία, ανθρώπινα δικαιώματα, ελευθερία κ.τ.λ. με άμεσο επακόλουθο την υπονόμευση και την παραφθορά των αξιών αυτών

Ø  Σπανίζουν οι εκπομπές λόγου, επιστήμης και τέχνης ως «μη εμπορικές»

Ø  Αναπαραγωγή κοινωνικών στερεότυπων (π.χ. για τη γυναίκα, για τον έρωτα, για τις διανθρώπινες σχέσεις κ.ά.)

Ø  Δημιουργία ψευδο-ηρώων και επικίνδυνων προτύπων (είδωλα)

Ø  Γλώσσα των Μ.Μ.Ε. = γεμάτη παθήσεις, ανακρίβειες, βαρβαρισμούς, στερεοτυπικές επαναλήψεις , συνθηματολογία κ.ά.)

Ø  Υποκατάσταση ατομική κρίσης και πρωτοβουλίας. Τα Μ.Μ.Ε. αυτοαναγορεύονται σε μεσολαβητή (π.χ. μεταξύ ανθρώπων- ριάλιτυ-, μεταξύ πολίτη και κοινωνίας – τοκ σόου και ειδήσεις κ.ά.)

# Δίνεται περισσότερη έμφαση στα χαρακτηριστικά γνωρίσματα της τηλεόρασης. Δεν έχει τηρηθεί αξιολογική σειρά.

 

ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΡΘΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΩΝ Μ.Μ.Ε.

aΑποδέσμευση ή έστω ελαχιστοποίηση επιρροής από κάθε είδους συμφέροντα (δυσεπίτευκτο)

aΤήρηση κανόνων δημοσιογραφικής δεοντολογίας :

-Σεβασμός στους κοινωνικούς θεσμούς

-Υπεράσπιση της αλήθειας της Δικαιοσύνης, της Δημοκρατίας

-Αποκάλυψη κάθε αδικίας και παρανομίας που πλήττει το κοινό καλό

-Άσκηση επαγγέλματος με αίσθημα ευθύνης και ευσυνειδησία

-Σεβασμός του απόρρητου της ιδιωτικής ζωής

-Έγκυρη και έγκαιρη ενημέρωση

-Άρνηση εξυπηρέτησης οικονομικών ή άλλων συμφερόντων

aΕπιβολή ποινών σε περίπτωση παραβίασης των κανόνων δεοντολογίας

aΟμαλή λειτουργία δημοκρατικού πολιτεύματος

aΕυθύνη κοινού: ενάργεια, κριτική κατεργασία, μη παθητική τηλεθέαση

 

ΠΑΡΑΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ

 

Εσκεμμένη διαστρέβλωση αληθινών πληροφοριών, απόκρυψη ειδήσεων, ή κατασκευή ψευδών με στόχο την εξυπηρέτηση σκοπιμοτήτων. Η παραπληροφόρηση αποτελεί τη βασική τεχνική της προπαγάνδας.

 

Πώς επιχειρείται:

 

r Αποσιώπηση ειδήσεων και πληροφοριών

r Συνδυασμός σχολίου και είδησης με τέτοιο τρόπου που να μη διαχωρίζονται τα δυο αυτά στοιχεία

r Θέση πληροφορίας στα έντυπα μέσα ή σειρά παρουσίασης τους στα Μέσα

r Επιλεκτική υπογράμμιση συγκεκριμένης είδησης

 

 

ΑΙΤΙΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ

 

rΕξυπηρέτηση των συμφερόντων των ατόμων που στηρίζουν οικονομικά τα μέσα

rΕξυπηρέτηση πολιτικών συμφερόντων και σκοπιμοτήτων

rΓια λόγους τηλεθέασης - ακροαματικότητας ή αύξησης των πωλήσεων των φύλλων (τύπος) «δημιουργούνται» ειδήσεις 

   με τέτοιο τρόπο ώστε να προσελκύσουν το ενδιαφέρον του κοινού

rΑνεπαρκής ενημέρωση δημοσιογράφων ή ελλιπής κατάρτισή τους

rΑπουσία δημοσιογραφικής δεοντολογίας

ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ

 

; Αποπροσανατολισμός κοινής γνώμης – συνακόλουθη ενδυνάμωση οργανωμένων οικονομικών και πολιτικών  

     συμφερόντων

; Διαμόρφωση ατόμων ετεροκαθοριζόμενων

; Αδυναμία ανακάλυψης της αλήθειας, σύγχυση

; Χειραγώγηση ατόμων και λαών με απότοκο τη συνολική κρίση του Δημοκρατικού πολιτεύματος

 

ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ

aΆσκηση κοινωνικού ελέγχου

aΟρθή επιλογή ατόμων που στελεχώνουν τα Μ.Μ.Ε.

aΘεσμική κατοχύρωση πλουραλιστικής ενημέρωσης- Αυστηρό νομικό πλαίσιο που να θωρακίζει το αγαθό της   ενημέρωσης

aΔιαμόρφωση προσωπικοτήτων με ικανότητα κριτικής επεξεργασίας των παρεχόμενων πληροφοριών

aΕυρύτερη πνευματική καλλιέργεια

 

Η ΓΛΩΣΣΑ ΤΩΝ Μ.Μ.Ε

ü  Συντόμευση λόγου : γλώσσα κωδικοποιημένη- συνθηματολογική : πίεση –τηλεοπτικού- χρόνου και επειδή απευθύνεται στη μάζα την οποία χειραγωγεί ιδεολογικά

ü  Απευθύνεται σε όλους, στο «μέσο πολίτη» με «μέσο μορφωτικό επίπεδο» («αλφαβητάρι των αγράμματων»)- Λαϊκισμός

ü  Στερεοτυπική γλώσσα= επανάληψη «λέξεων –κλειδιά» και τυποποιημένων εκφράσεων

ü  Συχνά εμφανίζει βαρβαρισμούς και σολοικισμούς (γραμματικά και συντακτικά λάθη)

ü  Συχνά στοχεύει στον εντυπωσιασμό (βερμπαλισμός, αρχαϊσμοί, λόγιες λέξεις)

ü  « « στο φθηνό συναισθηματισμό-«εκβιάζει το δάκρυ»- Επίκληση στο συναίσθημα

ü  Αποκαλύπτει και αποκρύπτει ταυτόχρονα: φωτίζει και συσκοτίζει επιλεκτικά= προπαγάνδα

ü  Χρήση σχημάτων και τεχνικών λόγου= υπερβολή, ρητορικά ερωτήματα, ασύνδετο, επιτονισμός, συνεκδοχή, ταυτολογία κ.ά.

ü  Γλωσσοπλασία και νεολογισμοί

 

Ειδικότερα, η γλώσσα της διαφήμισης :

 

Ø  Είναι συνθηματολογική, βραχεία και περιεκτική (λεζάντα, σλόγκαν)

Ø  Περιέχει τεχνάσματα και ευρήματα (π.χ. λογοπαίγνια)

Ø  Κάνει επίκληση κυρίως στο συναίσθημα

Ø  Εμφανίζει λέξεις- τέρατα αλλά και ευρηματικούς νεολογισμούς

Ø  Συχνά ομοιάζει με τη γλώσσα της προπαγάνδας

Ø  Περιέχει συχνά ξενικές λέξεις ή υβρίδια ελληνικών και ξένων

Ø  Δε σπανίζουν και εδώ οι βαρβαρισμοί και οι σολοικισμοί

Ø  Χρησιμοποιούνται ομοιοκαταληξίες, παρηχήσεις κ.ά.

 

 

ΕΝΟΤΗΤΑ «Η ΕΙΔΗΣΗ»- ΣΥΝΤΟΜΕΥΣΗ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ

 

ΘΕΤΙΚΗ ΟΨΗ

1. ΑΚΡΙΒΕΙΑ
2. ΛΑΚΩΝΙΚΟΤΗΤΑ
3. ΤΑΧΥΤΗΤΑ
4. ΑΜΕΣΟΤΗΤΑ
5. ΣΑΦΗΝΕΙΑ
6. ΕΥΣΤΡΟΦΙΑ
7. ΠΥΚΝΩΣΗ

8.      ΚΩΔΙΚΟΠΟΙΗΣΗ-ΚΟΙΝΟΣ ΚΩΔΙΚΑΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ

9. ΕΥΚΟΛΗ ΑΠΟΜΝΗΜΟΝΕΥΣΗ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ-ΔΙΕΥΚΟΛΥΝΣΗ (ΔΗΜΟΣΙΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗ, ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΣΤΗ ΜΕΓΑΛΟΥΠΟΛΗ, ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΜΕ ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ- EMAIL, SMS, CHAT)

 

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΙ

1. ΔΟΛΙΟΤΗΤΑ- ΠΑΡΑΠΛΑΝΗΣΗ-ΠΑΡΑΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ
2.  ΤΥΠΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ
3. ΑΠΟΚΡΥΨΗ ΕΛΛΕΙΜΜΑΤΟΣ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΕΝΗΣ/ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗΣ ΓΝΩΣΗΣ
4. ΑΠΟΥΣΙΑ ΒΑΘΟΥΣ ΣΚΕΨΗΣ
5. ΑΔΥΝΑΜΙΑ ΧΕΙΡΙΣΜΟΥ ΠΛΟΥΤΟΥ ΓΛΩΣΣΑΣ-ΑΓΛΩΣΣΙΑ
6. ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΣΥΓΧΥΣΗΣ ΚΑΙ ΑΤΕΛΟΥΣ ΣΥΝΕΝΝΟΗΣΗΣ
7. ΑΠΩΛΕΙΑ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΟΥ ΧΡΩΜΑΤΙΣΜΟΥ
8. ΜΟΔΑ- ΣΥΡΜΟΣ-ΜΙΜΗΤΙΣΜΟΣ (ΓΛΩΣΣΑ ΔΙΑΦΗΜΙΣΕΩΝ, Μ.Μ.Ε.)
9. ΑΠΩΛΕΙΑ ΑΙΣΘΗΤΙΚΗΣ ΧΑΡΑΣ ΠΟΥ ΠΑΡΕΧΕΙ Ο ΛΟΓΟΣ

 

ΒΑΣΙΚΗ ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ

1.ΤΑΧΥΤΑΤΟΙ ΕΩΣ ΑΣΘΜΑΤΙΚΟΙ ΡΥΘΜΟΙ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΖΩΗΣ

2. ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΑΓΑΘΟΥ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ

3. ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΚΡΙΣΗ- ΑΠΟΧΥΜΩΣΗ ΓΛΩΣΣΑΣ, ΚΥΡΙΑΡΧΙΑ ΙΔΙΟΛΕΚΤΩΝ- ΤΥΠΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΓΛΩΣΣΙΚΑ ΠΡΟΤΥΠΑ (Μ.Μ.Ε., ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ)

4. ΑΝΕΠΑΡΚΗΣ ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ (ΕΥΘΎΝΗ ΣΧΟΛΕΊΟΥ)

5. ΤΕΧΝΟΚΡΑΤΙΚΟ ΠΝΕΥΜΑ ΕΠΟΧΗΣ-NEEΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ

 

ΚΡΙΣΗ ΤΟΥ ΤΥΠΟΥ

 

Η ΓΕΝΙΚΟΤΕΡΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ : «Κοινωνία του θεάματος»  και « πολιτισμός της εικόνας» - ήττα –γραπτού- λόγου. Η Τηλεόραση αναδείχθηκε ως το κυρίαρχο Μέσο Eνημέρωσης. Η παντοδυναμία της εικόνας στον τομέα της ενημέρωσης δημιούργησε «νέα ήθη» : η ενημέρωση ταυτίστηκε με την ταυτόχρονη παρακολούθηση του γεγονότος («αρκεί να δω κάτι, για να πιστέψω ότι ενημερώθηκα»). Ο Τύπος φαντάζει πλέον απαρχαιωμένος. Eπακόλουθο:  Συρρίκνωση αναγνωστικού κοινού- Πτώση «τιράζ»- πωλήσεων

 

ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ :

1. Κιτρινισμός- Σκανδαλοθηρικές αποκλίσεις  2. «Περιοδικοποίηση» (η εφημερίδα «μιμείται» ως προς τη μορφή και το περιεχόμενο το περιοδικό) 3. Κρίση αξιοπιστίας- παραπληροφόρηση 4. Σφοδρός ανταγωνισμός γενεσιουργεί συνεχείς παραβιάσεις δεοντολογίας 5. Πηχυαίοι τίτλοι- εντυπωσιασμός –μίμηση δελτίου ειδήσεων 6. Όξυνση πολιτικών παθών και μισαλλοδοξίας  σε συνδυασμό με τη δημιουργία τεχνητών εντάσεων 7. Ευρύτατη εφαρμογή τεχνικών προπαγάνδας 8. Ανάδειξη δευτερευουσών  ειδήσεων προκλητικού χαρακτήρα σε πρωτεύουσες ( κυρίως εφημερίδες «life style») 9. Στενή σχέση με επιχειρηματικούς κολοσσούς- διαπλοκή- ανελευθερία- κατευθυνόμενη ενημέρωση

 

Αίτια φαινομένου

·         Εξυπηρέτηση οικονομικών συμφερόντων

·         Προσκόλληση σε συγκεκριμένο κόμμα και ιδεολογία

·         Εμπορευματοποίηση πληροφοριών και ειδήσεων

 

Συνέπειες Κρίσης

·   Διαμόρφωση ατόμων ετεροκαθοριζόμενων

·   Μαζοποίηση – χειραγώγηση

·   Υπονόμευση Δημοκρατικού πολιτεύματος

·   Αποπροσανατολισμός κοινής γνώμης

 

Τρόποι αντιμετώπισης

·    Βελτίωση της ποιότητας κάθε κειμένου που δημοσιεύεται (με εξασφάλιση της επαγγελματικής κατάρτισης του δημοσιογράφου, καθιέρωση της αναφοράς του ονόματος του δημοσιογράφου σε κάθε κείμενο που παράγει

·   Τήρηση των κανόνων δημοσιογραφικής δεοντολογίας

·   Αποστασιοποίηση από κάθε είδους κομματικά ή πολιτικά συμφέροντα

 

ΘΕΤΙΚΑ ΤΥΠΟΥ (βασικά)

 

1. Δυνατότητα που παρέχει στον αναγνώστη για επανεξέταση, αναστοχασμό και εμβάθυνση στα θέματα
2. Διευκολύνει την αντιπαράθεση απόψεων που θα φωτίσουν ένα θέμα ολόπλευρα
3. Στηρίζει τη Δημοκρατία : « Η δημοσίευσις είναι η ψυχή της Δημοκρατίας» και μαζικό μέσο ενημέρωσης, προσιτό σε κάθε πολίτη, δίχως διάκριση
4. Διεξοδική παρουσίαση θέματος (στοιχειοθέτηση, λόγος- αντίλογος, διασταύρωση, εμβάθυνση, παράθεση πηγών κ.α.)
5. Γλωσσικός οδηγός μιας κοινωνίας
6. Ενισχύει την κριτική σκέψη
7. Πολυφωνία
8. Καλλιέργεια πολιτικής συνείδησης
9. Βήμα λόγου και έκφρασης

10.Πολύτιμος φορέας διακίνησης ιδεών

11.Συμβάλλει στην άνοδο του μορφωτικού επιπέδου της

      κοινωνίας- παιδαγωγός των μαζών

 

ΘΕΤΙΚΑ ΓΡΑΠΤΟΥ ΤΥΠΟΥ	ΘΕΤΙΚΑ ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΟΥ ΤΥΠΟΥ
- Η εφημερίδα επιτρέπει μια θερμότερη, στενότερη, πιο βιωματική επαφή με την ενημέρωση. Το προσωπικό στοιχείο είναι εντονότερο	- Δυνατότητα διαρκούς ανανέωσης ειδήσεων
- Ορισμένες φορές η αρθρογραφία στον γραπτό τύπο είναι εκτενέστερη και η παρουσίαση θεμάτων διεξοδικότερη	- Ο αναγνώστης μπορεί ανά πάσα στιγμή, από την ευκολία του χώρου του, να ενημερωθεί για τα τρέχοντα γεγονότα
- Η γλώσσα του γραπτού τύπου είναι συγκριτικά πιο χυμώδης και πιθανώς λογιότερη	- Παρέχεται η δυνατότητα για αναδίφηση σε αρχεία (σφαιρικότερη ενημέρωση)
	- Μέσω του Διαδικτύου μπορεί ο αναγνώστης να περιηγηθεί την παγκόσμια ειδησεογραφία σε ελάχιστο χρόνο, να εξετάσει την επικαιρότητα από πολλές οπτικές γωνίες, για να διαμορφώσει μια σφαιρική άποψη (πολίτης του διαδικτύου)
	- Εξοικονόμηση χρόνου γιατί  ο διαδικτυακός τύπος είναι πιο συμπυκνωμένος και επιγραμματικός
	- Μέσω του hyperlink- υπερσυνδέσμου ο αναγνώστης μπορεί να μεταβεί ομαλά σε μια πληθώρα συναφών σελίδων
	- Η δυνατότητα να υφίσταται πλήθος αρχείων εικόνων εμψυχώνει την ανάγνωση
	- Μια διαδικτυακή έκδοση διαθέτει δυνητικά άφθονο  χώρο για την παρουσίαση του ενημερωτικού της υλικού

 

ΤΥΠΟΣ ΚΑΙ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ ΑΣΚΗΣΗΣ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ

 

Πώς ο Τύπος στηρίζει τη Δημοκρατία (θεωρητικό πλαίσιο);

«Η δημοσίευσις είναι η ψυχή της Δημοκρατίας»

 

  Η ύπαρξη πολλών εφημερίδων που στεγάζουν πολυποικιλία απόψεων εγγυάται τον πλουραλισμό-πολυφωνία στην ενημέρωση. Ο ζωντανός, καθημερινός διάλογος ανάμεσα στις εφημερίδες, οι «διττοί λόγοι», η γόνιμη έως και οξεία αντιπαράθεση απόψεων αναζωογονούν τη Δημοκρατία. Ο πολίτης δε λαμβάνει μονόπλευρη άρα και ευκολότερα ελεγχόμενη ενημέρωση. Η ισηγορία –θεμελιακή αρχή της Δημοκρατίας- υπηρετείται (audiatur et altera pars- ας ακουστεί και η άλλη πλευρά)

  Ο Τύπος όχι μόνον πληροφορεί αλλά και επιμορφώνει το λαό, τονώνει την κριτική του σκέψη και συντελεί στην  αναβάθμιση του πνευματικού επιπέδου της κοινωνίας. Ενημερωμένος και κριτικά εναργής πολίτης= ενεργός πολίτης

  Ο Τύπος απευθύνεται σε όλους,  δίχως φραγμούς κοινωνικού, οικονομικού, ηλικιακού, φυλετικού ή άλλου περιεχομένου. Ο κάθε πολίτη έχει πρόσβαση σε αξιόπιστη ενημέρωση (αρχή της ισότητας) της επιλογής του

  Οι φορείς εξουσίας ελέγχονται, εγκαλούνται και συχνά αποκαθηλώνονται από τον Τύπο. Ο Τύπος ιστορικά έχει πρωτοστατήσει σε διάφορες επαναστάσεις, εθνικές ή κοινωνικές. Ο ελεγκτικός αυτός ρόλος περιστέλλει αυθαιρεσίες και υποχρεώνει τους κρατούντες σε διαρκή εγρήγορση , για μην καταλήξουν υπόλογοι στην κοινή γνώμη.

˜Ο ΛΑΪΚΙΣΜΟΣ ΣΤΑ ΜΜΕ   ™

Λαϊκισμός= δήθεν φιλολαϊκή στάση/συμπεριφορά/στρατηγική των Μ.Μ.Ε., των πολιτικών και γενικά των φορέωνεξουσίας. Οι παραπάνω υποδύονται το «φίλο του λαού», που μεριμνά για τα συμφέροντα του απλού ανθρώπου με αυταπάρνησηκαι που ικανοποιεί τις ανάγκες του συνόλου. Στην ουσία, υπηρετούνται ιδιοτελή συμφέροντα, εξαχρειώνεται ηθικά ο λαός, μετατρέπεται σε άβουλη μάζα, τα ταπεινά του ένστικτα (απληστία, μανία εξουσίας, ανταγωνισμός κ.ά.) οξύνονται, με αποτέλεσμα να καταλύεται εκ των έσω η ίδια η δημοκρατία, που εκφυλίζεται σε αναρχία και οχλοκρατία.

Μέσα λαϊκισμού= υποσχεσιολογία, παροχές, ρουσφέτι, μίσος και πόλωση, συνθηματολογία , δήθεν αυθεντία κ.ά.

 

Ειδικά στα Μ.Μ.Ε.:

 

Ÿ   Ο λαϊκισμός ως στρατηγική ΠΡΟΠΑΓΑΝΔΑΣ

Ÿ   Ο λαϊκισμός ως παράγων αύξησης θεαματικότητας / ακροαματικότητας / αναγνωσιμότητας

Ÿ   Ο λαϊκισμός ως δείγμα πολιτισμικού εκφυλισμού και μαζικοποίησης > διευκολύνεται ο έλεγχος των ΜΜΕ επί της κοινωνίας

t   ΠΩΣ ΕΚΦΡΑΖΕΤΑΙ : (προσχηματικά τα ΜΜΕ ταυτίζουν τις επιλογές τους με

αυτές της κοινωνίας, «διαλέγουν πριν από μας για μας»)

 

1)           Γλωσσικά>	γλώσσα εύπεπτη, τυποποιημένη, σχεδόν συνθηματολογική, «ξύλινη», δεν προάγει τον κριτικό στοχασμό, κατάφορτη συχνά λαθών
2)          Αισθητικά> (μαζική           κουλτούρα)	θεάματα μαζικά, που προτάσσουν τον εντυπωσιασμό, δήθεν «λαϊκή» αισθητική (αρεστή στους πολλούς – προσιτή), επιβολή «κοινού» γούστου (Kitsch)
3)          Ιδεολογικά > (ιδεολογικά  προϊόντα χαμηλής στάθμης, κυνήγι της ευκολίας) Τα ΜΜΕ «παίζουν» με το θυμικό της κοινωνίας	προπαγάνδα, κολακεία του ακροατή / θεατή, έντεχνη παραπληροφόρηση, επιλογή θεμάτων που δήθεν ενδιαφέρουν το ευρύ κοινό, ευτελής εντυπωσιασμός, εκπομπές « λάϊφ στάϊλ» και αποκαλύψεων (δήθεν εκφράζουν το τι θέλει να δει ή να ακούσει η κοινή γνώμη), πολιτικολογία αντί για πολιτικό λόγο.

 

                                                κριτική σκέψη – αισθητική επιλογή

t   Αντιμετώπιση:                 δεοντολογία – ευθύνη των ΜΜΕ

                                                επιλεκτική τηλεθέαση

 

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑ

 

1.Διασάφηση όρου «Δεοντολογία»- Ένας γενικός ορισμός

Δεοντολογία ► σύνολο άτυπων- άγραφων, συνήθως,  αλλά ευρέως αποδεκτών όρων συμπεριφοράς και  

                        πρακτικών άσκησης ενός επαγγέλματος ή λειτουργήματος. Η δεοντολογία έχει ηθικά

                       δεσμευτικό χαρακτήρα. Είναι ένα «συμβόλαιο τιμής» μεταξύ μίας επαγγελματικής ομάδας  

                       και του κοινού, στο οποίο απευθύνεται, αλλά και συνολικά της κοινωνίας. Η δεοντολογία

                       είναι «λόγος περί του πρακτέου» (αυτού που  πρέπει να γίνει). Οριοθετεί το πεδίο δράσης  

                       ενός επαγγελματία υποδεικνύοντας τι «πρέπει να κάνει» και τι «πρέπει να αποφύγει». Σε

                       ορισμένους κλάδους η παραβίαση της δεοντολογίας είναι ποινικά κολάσιμη

                      και επισείει ποινές (γιατροί, δικηγόροι, δημοσιογράφοι).H δεοντολογία δεν πρέπει να

                      υποκαθιστά την ηθική ευθύνη αλλά να την  ενδυναμώνει.

2. ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑ

Επειδή οι δημοσιογράφοι συνδιαμορφώνουν την  πραγματικότητα και διαδραματίζουν και κοινωνικό ρόλο άρα λογίζονται υπεύθυνοι έναντι της κοινωνίας, θα πρέπει να :

 

ü  τηρούν τις αρχές της αντικειμενικότερης δυνατής προσέγγισης σε ένα θέμα (εμβάθυνση, διασταύρωση, συμβολή ειδικών , επιτόπια έρευνα κ.ά.)

ü  αποφεύγουν τις στρατηγικές προπαγάνδας

ü  είναι αδέκαστοι- να μη χρηματίζονται ή να κινούνται από ιδιοτελή ελατήρια

ü  προσπαθούν να μη θέτουν τις ατομικές φιλοδοξίες και επιδιώξεις πάνω από το κοινό καλό και την αλήθεια

ü  τηρούν ίσες αποστάσεις μεταξύ των εμπλεκομένων σε ένα θέμα

ü  μη συγκαλύπτουν παράνομες ή επιβλαβείς πράξεις προβαίνοντας σε συμψηφισμούς και να μην αποσιωπούν γεγονότα

ü  μην καταπατούν το αναπαλλοτρίωτο ανθρώπινο δικαίωμα στην ιδιωτικότητα, να περιφρουρούν στο μέγιστο δυνατό βαθμό τις ατομικές αξίες- να αποκαλύπτουν χωρίς να διαπομπεύουν και να στιγματίζουν

ü  μην αφήνουν τις ιδεολογικές –κομματικές τους προτιμήσεις να θολώνουν τη δημοσιογραφική τους κρίση

ü  επιδιώκουν την έγκαιρη και έγκυρη ενημέρωση

ü  επιμελούνται τη γλώσσα τους, γιατί αποτελούν πρότυπα για μεγάλο μέρος του κοινού

ü  είναι καταρτισμένοι στα αντικείμενα που καλύπτουν

ü  επικαλούνται περισσότερο τη λογική και την ευθυκρισία του κοινού και λιγότερο το συναίσθημα

ü  διαφωτίζουν και όχι να χειραγωγούν την κοινή γνώμη

 

ü  συνειδητοποιούν ότι δεν υποκαθιστούν την έννομη και συντεταγμένη Πολιτεία ούτε τους θεσμούς της αλλά ότι πρέπει να εργάζονται , ώστε αυτά να διαφυλάσσονται και να εδραιώνονται στη συνείδηση του πολίτη

ü  μην αφιονίζουν- φανατίζουν το κοινό

ü  είναι ευαισθητοποιημένοι και συμμετέχουν ενεργά στην επίλυση κοινωνικών προβλημάτων

ü  ελέγχουν πρόσωπα και καταστάσεις με αντικειμενικότητα

ü  επικοινωνούν σε μόνιμη βάση με το κοινό

ü  ασκούν τεκμηριωμένη κριτική

ü  προωθούν συλλογικά πρότυπα

ü  επιβεβαιώνουν και να επαληθεύουν τις πληροφορίες τους

ü  αποφεύγουν την λασπολογία και τη σκανδαλοθηρία

ü  μην εκμεταλλεύονται την περιέργεια του κοινού

ü  γνωστοποιούν τα προβλήματα που απασχολούν την κοινωνία

ü  προτάσσουν το κοινό καλό και το δημόσιο συμφέρον

ü  επιδιώκουν να λειτουργούν όχι ως είδωλα αλλά ως πρότυπα της κοινωνίας

 

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΙ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΕΣ ΚΑΙ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ

 

ΘΕΤΙΚΑ

 

ü  Οι εξειδικευμένες εργασίες που επιτελεί ο Η/Υ (επεξεργασία, ταξινόμηση και οργάνωση δεδομένων, αποθήκευση στη μνήμη κ.ά.) του δίνουν προβάδισμα έναντι του ανθρώπινου εγκεφάλου

ü  Ομοίως :  ως προς την ταχύτητα, τον αυτοματισμό, το συντονισμό, την άνεση και την επιτάχυνση των εξελίξεων

ü  Οι Η/Υ και το Διαδίκτυο συνεισφέρουν στην εντατική ανάπτυξη της σύγχρονης κοινωνίας που είναι πολυπληθέστερη και συνθετότερη στις δομές της όσο ποτέ

ü  Εξοικονομείται χρόνος και μόχθος ενώ γίνονται ταχύτερα και αποτελεσματικότερα οι διάφορες συναλλαγές (τραπεζικές, χρηματιστηριακές, επαγγελματικές κ.ά.). Η παροχή υπηρεσιών, γενικά, γίνεται γρηγορότερα, καθολικότερα και πιο τελέσφορα από ποτέ (ασφάλιση, τηλεϊατρική, πρώτες βοήθειες, αυτοματοποίηση μισθοδοσίας, αυτόματη λήψη αποφάσεων κ.ά.)

ü  Συγκεκριμένα το Διαδίκτυο : διευκολύνει, διευρύνει και επιταχύνει την επικοινωνία, και την ενημέρωση  ενώ ταυτόχρονα παγκοσμιοποιεί τη γνώση  (π.χ. με τις τράπεζες πληροφοριών, τους ειδικούς δικτυακούς τόπους, τις μηχανές αναζήτησης κ.ά.)

ü  Εκδημοκρατισμός της γνώσης και της πληροφόρησης που καθίστανται προσβάσιμες σχεδόν σε όλους παντού (ηλεκτρονικός τύπος, βάσεις δεδομένων, ιστοσελίδες με πληροφοριακό υλικό , ηλεκτρονική ψηφοφορία κ.ά.)

ü  Δημιουργούνται νέες μορφές καλλιτεχνικής έκφρασης και αξιοποιούνται οι παλαιότερες (computerart, multimediaart, εικονικά μουσεία κ.ά.)

ü  Ο καθένας μπορεί στον ιδιωτικό του χώρο , όποτε θέλει, να ψυχαγωγηθεί, να συμμετάσχει σε ομαδικά παιχνίδια (τοπικά, διατοπικά- μορφή επικοινωνίας), να επιμορφωθεί, να ενημερωθεί έχοντας διαθέσιμη αχανή ποικιλία δεδομένων. Η δυνατότητα ενασχόλησης με πνευματικά και επιστημονικά αντικείμενα συντελεί στην πνευματική καλλιέργεια του χρήστη

ü  Καλλιεργείται, μέσω του Διαδικτύου, η υγιής παγκοσμιοποίηση και η οικουμενική συνείδηση, η διεθνική επικοινωνία και οι πολιτισμικές-πολιτιστικές ανταλλαγές. Αίρονται ,έτσι, προκαταλήψεις και καταπολεμάται, ως ένα βαθμό, ο τοπικισμός και ο εθνικισμός

ü  Οργανώνεται η παραγωγή

ü  Καταπολεμάται η γραφειοκρατία

ü  Εμφανίζεται μεγάλο πλήθος πληροφοριών και επιτρέπει την ανά πάσα στιγμή ανάκλησή τους

 

ΑΡΝΗΤΙΚΑ (εξ αιτίας της κακής  χρήσης και της κατάχρησης)

 

      Στο άτομο και την κοινωνία :

       συρρίκνωση και παθητικότητα πνεύματος

       μείωση πνευματικών ικανοτήτων,  όπως η κριτική ενάργεια

       περιορισμός ενός μέρους της  φαντασίας, της δημιουργικότητας και επινοητικότητας κυρίως λόγω της μηχανιστικής επανάληψης εντολών , της τυποποίησης και της τυφλής εμπιστοσύνης στον Η/Υ

      μεσσιανισμός του υπολογιστή, εξάρτηση

      μείωση αυτενέργειας

      έλεγχος ζωής και παραβίαση ιδιωτικότητας (π.χ. παρακολούθηση προσωπικών δεδομένων, ηλεκτρονικό φακέλωμα- κατάλυση προσωπικής ελευθερίας)

       αφηρημενοποίηση της ζωής

       περιορισμός συναισθήματος

      αποξένωση από το φυσικό και κοινωνικό περιβάλλον (τηλεργασία, τηλεκπαίδευση, τηλεξυπηρέτηση)

      κίνδυνος κοινωνικής αποδιοργάνωσης – π.χ. παροχή υπηρεσιών, δημόσια διοίκησης κ.ά. - από πιθανό αποσυντονισμό ή παύση των Η/Υ και του Διαδικτύου (π.χ. ιός ΥΚ2000)

      Ννέα μορφή αναλφαβητισμού- ηλεκτρονικός- και κοινωνικής ανισότητας (ποιοι και πόσοι έχουν πρόσβαση στη χρήση τους ή όχι;)

       Νέα μορφή εξειδίκευσης (μπορούν όλοι να την κατακτήσουν;)

       Απομάκρυνση από δημιουργικές μορφές ψυχαγωγίας (παιχνίδι, βιβλίο., άθληση)

       Κίνδυνος αύξησης ανεργίας (ηλεκτρονική ανεργία), όξυνση ανταγωνισμού επιχειρήσεων - πιθανή αύξηση κόστους προϊόντων και υπηρεσιών

      Διάδοση ψευδών και ανυπόστατων πληροφοριών

      Αδυναμία ελέγχου κάθε παρεχόμενου μηνύματος

      Χαλάρωση διαπροσωπικών σχέσεων

      Επιβράβευση της  «ήσσονος προσπάθειας»

      Τάση μετατροπής της πληροφορίας σε γνώση

      Δυνατότητα αναπαραγωγής έργων και ταυτόχρονη αδυναμία προστασίας της πνευματικής ιδιοκτησίας

      Στο πολιτικό και πολιτισμικό επίπεδο, τοπικά και διεθνώς : μέσω της τεχνολογίας αιχμής (λ.χ. καινοτόμα λογισμικά)

       Έλεγχος διάθεσης «χώρου» στο διαδίκτυο κ.ά.: οι τεχνολογικά προηγμένες χώρες και οι πολυεθνικές εταιρείες ασκούν πολιτικό και πολιτισμικό έλεγχο (πολιτισμικός ιμπεριαλισμός), το νομοθετικό κενό, εκτός Αμερικής, για την προστασία του πολίτη από το έγκλημα στο Διαδίκτυο οδηγεί είτε σε αναρχία είτε σε αυταρχικές λύσεις- Αμερικανικοί νόμοι- που κλυδωνίζουν τη Δημοκρατία, πόσο γνήσια και θεσμικά διασφαλισμένη είναι η «ηλεκτρονική Δημοκρατία» (tele-voting)

      Αυξάνεται ο κίνδυνος παραπληροφόρησης , αφού η διασταύρωση των στοιχείων είναι σχεδόν ανέφικτη (πόσο αξιόπιστες είναι οι πληροφορίες στο Διαδίκτυο;)

       Πόσοι πολίτες μπορούν πραγματικά να πλοηγηθούν στη συνθετότητα της νέας πολιτισμικής πραγματικότητας που διαμορφώθηκε από τη ραγδαία πληροφοριοποίηση της κοινωνίας;

       Οι εθνικές γλώσσες απειλούνται (αν και πια μόνο το 40% του Διαδικτύου «μιλά» αγγλικά) : από τη μεταγλώσσα της πληροφορικής και την ευρύτατη χρήση της αγγλικής, κίνδυνος «μονοκουλτούρας» (αγγλοσαξονική)=πολιτισμική ισοπέδωση , «παρακμή προφορικών πολιτισμών»

Θετικά και αρνητικά της εφαρμογής

των η/υ, των πολυμέσων  και του διαδικτύου στην εκπαίδευση, δηλαδή των Νέων Τεχνολογιών

 

ΘΕΤΙΚΑ

 

ü  Αναπτύσσονται γενικά οι επιστήμες και ωφελείται ο εκπαιδευτικός χώρος και η διαδικασία της διδασκαλίας και της μάθησης (ταξινόμηση και αξιοποίηση στοιχείων, αποθήκευση, διασταύρωση και προσφορά γνώσεων, οπτικοακουστικό υλικό, επιμέλεια και διαμόρφωση κειμένων, δυνατότητα για παρουσιάσεις, π.χ. με powerpoint, εκπαιδευτικό υλικό, βάσεις δεδομένων, ηλεκτρονικές εγκυκλοπαίδειες, ειδικοί ιστότοποι για την εκπαίδευση, διάδραση στη μάθηση, συνεργατική μάθηση, άσκηση πνεύματος, ανάπτυξη δεξιοτήτων κ.ά.). Το μάθημα γίνεται πιο παραστατικό, γλαφυρό, περιεκτικό, συμμετοχικό, εμπεριστατωμένο, σύγχρονο.

ü  Ειδικότερα, το σχολείο ανοίγεται στον κόσμο, επικοινωνεί και ανταλλάσσει στοιχεία με άλλα σχολικά περιβάλλοντα- π.χ. κοινά πρότζεκτ-, η γνώση παγκοσμιοποιείται (μαθητές= πολίτες του κόσμου, αντιρατσισμός, πολυπολιτισμικότητα, ροή ιδεών), ο μαθητής  διευκολύνεται στο να εισχωρεί σε εικονικές βιβλιοθήκες, στο να αντλεί υλικό από τη διεθνή βιβλιογραφία, όπως και ο επιστήμονας. Μυείται στην έρευνα. Εισάγονται και νέοι τρόποι στη μαθησιακή διαδικασία , όπως η προσομοίωση εργαστηρίου, το cdrom, τα πολυμέσα κ.ά.

ü  Η μόρφωση ΕΚΔΗΜΟΚΡΑΤΊΖΕΤΑΙ, γίνεται δυνατή δια βίου και εξ αποστάσεως (ΑΝΟΙΧΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ, επιμόρφωση, δια βίου παιδεία, πρώτα πτυχία, μάστερ και διδακτορικά online), ώστε και να προωθηθεί η σφαιρική γνώση ΔΙΑ ΒΙΟΥ και να μετάσχουν στο αγαθό της εκπαίδευσης όλες ΟΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΟΜΑΔΕΣ άτομα μεγαλύτερης ηλικίας, μητέρες, άτομα με ειδικές ανάγκες, μη προνομιούχοι κ.ά.

ü  Ο μαθητής εισέρχεται στο πνεύμα της εποχής του και αποκτά δεξιότητες τις οποίες μπορεί να εξαργυρώσει και στον επαγγελματικό τομέα αργότερα.

 

ΠΙΘΑΝΑ ΑΡΝΗΤΙΚΑ ΑΠΟ ΤΗ ΛΑΘΕΜΕΝΗ ΧΡΗΣΗ Η΄ ΚΑΙ ΚΑΤΑΧΡΗΣΗ ΤΟΥ Η/Υ, ΤΟΥ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΠΟΛΥΜΕΣΩΝ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

 

ü  Εξάρτηση από τον υπολογιστή, μείωση ανεξαρτησίας και αυτενέρεγειας, πιθανή παθητικοποίηση μαθητή

ü  Πλαγιερισμός και λογοκλοπή, η «εύκολη λύση». Το παιδί εθίζεται στην ανειλικρίνεια και τις υπεκφυγές. Δεν ισχυροποιείται ως προσωπικότητα. Δεν καταβάλλει αυτενεργές προσπάθειες. Αυτοβαυκαλίζεται και εξαπατά> φθορά ηθικών αξιών και παραβίαση κοινών κανόνων συμπεριφοράς.

ü  Εθισμός στις λιγότερο εποικοδομητικές χρήσεις του διαδικτύου (onlinegames, chats, επιλήψιμες ή και παράνομες ιστοσελίδες κ.ά.)> εκτός των άλλων κινδύνων, δαπάνη και πολύτιμου χρόνου μελέτης.

ü  Αποκοπή από την αξία του τυπωμένου βιβλίου> απαξίωση γραπτού λόγου> μονομέρεια σκέψης> γλωσσικός μιμητισμός και ξενομανία, γλωσσική πενία έως και αγλωσσία> απώλεια ενός ζωτικού κομματιού του πολιτισμού, του βιβλίου.

ü  Η διαρκής χρήση Πολυμέσων στη διδασκαλία πιθανώς να προξενήσει ανία, εξάρτηση, μείωση ενδιαφέροντος και αντιπαραγωγικότητα.

ü  Το παιδί συνηθίζει στην τεχνοκρατία του σύγχρονου κόσμου, πιθανώς να θεοποιήσει την τεχνολογία και υποσυνείδητα να παραμερίσει άλλες αξίες και πολιτιστικά αγαθά, υπερπολύτιμα, όπως το βιβλίο, το γραπτό λόγο, τη ζωντανή επικοινωνία κ.ά.

 

ΓΙΑ ΤΑ + ΚΑΙ – ΤΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΤΟΥ Η/Υ ΚΑΙ ΤΟΥ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ – βλέπε και άρθρο ΜΠΕΖΕΒΕΓΚΗ

 

Ενδεικνυόμενη στάση προς τους ΗΥ γενικά : ισορροπημένη κα έλλογη χρήση, αποφυγή εξάρτησης, κατανόηση ρόλου ΗΥ και όχι θεοποίησή του, γενικά κριτική στάση και κατεργασία πληροφοριών, ψηφιακή εγγραμματοσύνη για όλους ανεξάρτητα από κοινωνική θέση, ηλικία, μορφωτικό επίπεδο και χώρα (ανεπτυγμένος – υπανάκτυκτος κόσμος)- ευθύνη Πολιτείας και Εκπαίδευσης για την αποφυγή ακραίων στάσεων : από τη μια τεχνοφοβία (νεολουδιτισμός) και από την άλλη ακατάσχετη τεχνοφιλία. Συνδυασμός και με άλλα αγαθά του πολιτισμού> βιβλίο, αθλητισμό, τέχνη κ.ά.

 

ΠΑΙΔΙ ΚΑΙ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

 

To παιδί είναι ευάλωτο στις διαφημίσεις. Οι διαφημιστές, άριστοι γνώστες της ψυχολογίας,  το γνωρίζουν. Ένα από τα κυριότερα target groups (ομάδες στόχευσης) είναι τα παιδιά μέχρι την προεφηβική ηλικία. Γιατί;

 

      Το παιδί δε διαθέτει ακόμη τη δέουσα κριτική ικανότητα άρα και τη δυνατότητα να αυτοελέγχεται και να επιλέγει με μέτρο και σωφροσύνη ανάμεσα σε προϊόντα. Η παρορμητική παιδική φύση και η απουσία φραγμών επιτείνουν την αλόγιστη κατανάλωση.

      Το παιδί έχει άγνοια για τις οικονομικές σχέσεις

      Αδυνατεί να αφομοιώσει και να αποκωδικοποιήσει το μήνυμα που του εκπέμπεται

      Επιπρόσθετα, και o μιμητισμός προς τους συνομηλίκους , η ανάγκη του παιδιού να ανήκει , να μην ξεχωρίζει από τα άλλα, το ωθούν στο να διεκδικήσει την απόκτηση κάθε προϊόντος που κυκλοφορεί ευρέως ανάμεσα στους συνομήλικούς του. Η διαφήμιση επιστρατεύει στην κατεύθυνση αυτή και διαδεδομένα πρότυπα-είδωλα (υπαρκτά πρόσωπα ή ήρωες κόμικς).

  Τα προϊόντα που απευθύνονται σε παιδιά επενδύονται με θελκτικά σχήματα, σχέδια και χρώματα που αποσκοπούν στον εντυπωσιασμό. Η παρουσία κατάλληλα επιλεγμένης μουσικής επικυρώνει την επιρροή του προϊόντος. Ας μην ξεχνάμε ότι τα περισσότερα πολιτισμικά ερεθίσματα που λαμβάνουν πλέον τα παιδιά στην καθημερινότητά τους έχουν καταναλωτικό περιεχόμενο (υπερκαταναλωτισμός)

  Ο καταιγιστικός ρυθμός των διαφημίσεων που βρίσκονται παντού –παρόλο που με παρέμβαση του Ε.Ρ.Σ. οι παιδικές διαφημίσεις προβάλλονται στη βραδινή ζώνη- προξενεί στα παιδιά εθισμό και παροξύνει την επιθυμία τους για νέα προϊόντα

 

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ : ρόλος των φορέων αγωγής και εκπαίδευσης (οικογένεια –σχολείο) στην κατεύθυνση της αυτοσυγκράτησης , δημιουργική αντιπρόταση στην κατανάλωση (η αξία του απλού, του φυσικού, του ελεγχόμενου), δημιουργία ισχυρών ταυτοτήτων και στήριξη της υγιούς κοινωνικοποίησης (δε χρειάζεται να έχει το παιδί πολλά παιχνίδια , για να είναι δημοφιλές). Δεοντολογία διαφήμισης και θεσμική επίβλεψη- κυρώσεις από τα αρμόδια όργανα (π.χ. Ε.Ρ.Σ.)

ΠΑΙΔΙ ΚΑΙ ΚΟΜΙΚΣ-VIDEOGAMΕS

Γιατί τα παιδιά ασχολούνται συστηματικά με την ανάγνωση κόμικς? Γιατί παίζουν τόσο συχνά video games;

  To στοιχείο του εντυπωσιασμού και η έξυπνη διαφημιστική στρατηγική (βλέπε παραπάνω)

  Η νοερή παρουσία και η συμμετοχή (μονόδρομη-κόμικς, διαδραστική-video games) σε φανταστικούς κόσμους, θελκτικούς για την παιδική ιδιοσυγκρασία. Τάσεις φυγής

  Η κυριαρχία του πλουτισμού της εικόνας και η ζωή στην κοινωνία του θεάματος . Η τεχνοκρατία- η θεοποίηση της τεχνολογίας ως  πυρήνα της σύγχρονης κουλτούρας

  O σύγχρονος τρόπος ζωής, ιδίως στις μεγαλουπόλεις: το παιδί δεν αθλείται, δεν παίζει ελεύθερα στη φύση, μένει πολλές ώρες στο σπίτι, σπάνια διαβάζει κάποιο βιβλίο, αφού του φαίνεται βαρετό και στατικό

  Ευθύνες γονέων

  Τα πρότυπα-είδωλα  της εποχής μας  είναι δραστήρια, επιθετικά έως βίαια, υπεράνθρωποι με υπερφυσικές ιδιότητες, δρουν αβασάνιστα, ενδύονται εντυπωσιακά, διαθέτουν φανταχτερά hi-tec εξαρτήματα       ασκούν σαγηνευτική επιρροή

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ- ΒΛΕΠΕ ΠΑΡΑΠΑΝΩ

 

ΓΙΑΤΙ ΟΙ ΝΕΟΙ ΕΛΚΟΝΤΑΙ ΤΟΣΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ

      Tα διαχρονικά, εγγενή χαρακτηριστικά των νέων :  η αγάπη και η επιδίωξη του καινούργιου (καινοφιλία),  του εντυπωσιακού και προκλητικού- η φιλομάθεια και η φιλοπεριέργεια, το ερευνητικό πνεύμα- η παιγνιώδης διάθεση που αρμόζει και στην εφηβική- νεανική ηλικία

      Η τάση των νέων να διαφοροποιούνται από την ώριμη γενιά, να «υπερέχουν» σε κάτι έναντι των μεγαλυτέρων  άρα να αισθάνονται ότι τονώνεται η αυτοεκτίμησή τους

      Η τάση των νέων να ομαδοποιούνται, να επιδεικνύουν μιμητισμό όσον αφορά στις συναναστροφές τους. Η ανάγκη αυτή του «ανήκειν» ωθεί τους νέους να «κάνουν όλοι το ίδιο», να μην υστερήσουν έναντι των ομοίων τους. Εν  προκειμένω  ασχολούνται μαζικά  με την τεχνολογία αιχμής (κινητά, playstation, gadgets, pc, cd , cdrom κ.ά.)

      Ο νέος διαχρονικά εύκολα οδηγείται σε κορεσμό. Η τεχνολογία που διαρκώς ανανεώνεται και προσλαμβάνει πολλές μορφές ικανοποιεί αυτήν νεανική ιδιαιτερότητα.

 

ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΤΗΣ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΕΠΟΧΗΣ ΠΟΥ ΕΝΙΣΧΥΟΥΝ ΤΗΝ ΤΑΣΗ ΑΥΤΗ

 

      Η διαφημιστική λαίλαπα που παρασύρει και χειραγωγεί έντεχνα : ως γνωστόν, το μεγαλύτερο μέρος των διαφημίσεων απευθύνονται στη νεολαία, η οποία αποτελεί ένα ιδιαίτερα ενεργό κομμάτι του καταναλωτικού κοινού που θυματοποιείται εύκολα από τις ευφάνταστες διαφημίσεις τεχνολογικών επιτευγμάτων

      Ο τεχνοκρατικός προσανατολισμός της σύγχρονης κοινωνίας εν γένει. Τα πολιτισμικά πρότυπα είναι, κατά συνέπεια, βαθιά επηρεασμένα από την τεχνολογία

      Η ακόρεστη καταναλωτική μανία των σύγχρονων νέων

      Η κρίση των διανθρώπινων σχέσεων στις τερατουπόλεις , με κορυφαία εκδήλωση τη στερεοτυπική –αναιμική επικοινωνία. Από τη μια, οι νέοι ωθούνται να αντιμετωπίσουν, ως αντίδοτο, την απομόνωση και τον εγκλεισμό στο «εγώ» με την κωδικοποιημένη «επικοινωνία» του κινητού και του email. Από την άλλη, οι νέες τεχνολογίες επιτείνουν την εσωστρέφεια και τη μόνωση μεταφέροντας το κέντρο βάρους του ενδιαφέροντος του νέου όχι πλέον στο συνάνθρωπο αλλά στη μηχανή (playstation,PC, www)

 

ΠΩΣ ΤΑ Μ.Μ.Ε. ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΦΕΡΟΥΝ ΚΟΝΤΑ ΤΟΥΣ ΛΑΟΥΣ

 

ü  Υπερνικούν το εμπόδιο της απόστασης. Έχουν παγκόσμια εμβέλεια (κινητά, τηλεόραση μέσω δορυφόρου και διαδίκτυο).

ü  Απευθύνονται σε όλους ανεξαρτήτως κοινωνικού, οικονομικού και μορφωτικού επιπέδου, ανεξαρτήτως φυλής, χρώματος  και πολιτισμικής ταυτότητας (η δημοκρατία των μέσων)

ü  Μέσω της πολυφωνικής πληροφόρησης, αίρονται σταδιακά προκαταλήψεις και ιδεολογικές αγκυλώσεις ρατσιστικού περιεχομένου (ό,τι γνωρίζω, το φοβάμαι λιγότερο)

ü  Πολυπολιτισμικότητα : οι τοπικές κουλτούρες ανοίγουν ένα παράθυρο στον κόσμο (όψη της υγιούς παγκοσμιοποίησης). Γίνεται απρόσκοπτη η διακίνηση των ιδεών. Ανταλλάσσονται στοιχεία πολιτισμού

ü  Ατσαλώνεται η οικουμενική συνείδηση. Γαλουχούνται «πολίτες του κόσμου».

ΚΙΝΔΥΝΟΣ!

Η ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗ ΟΜΟΓΕΝΟΠΟΙΗΣΗ-ΜΟΝΟΚΟΥΛΤΟΥΡΑ ΚΑΙ Ο ΣΥΝΑΚΟΛΟΥΘΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟΣ ΔΙΕΜΒΟΛΙΣΜΟΣ-ΙΜΠΕΡΙΑΛΙΣΜΟΣ

 

 

 

Οι ισχυρές χώρες που κατέχουν και ελέγχουν τα δημοφιλέστερα μέσα ενημέρωσης και ψυχαγωγίας τα χρησιμοποιούν, άλλοτε με απροκάλυπτο και άλλοτε με συγκεκαλυμμένο τρόπο, για να εισβάλλουν πολιτισμικά (πολιτισμικόςεισβολισμός) σε ασθενέστερες πολιτικά και οικονομικά χώρες, ώστε να τις ελέγξουν με «βελούδινο τρόπο», καθιστώντας τες πολιτισμικούς  άρα και πολιτικοοικονομικούς δορυφόρους.

ΠΩΣ;

- Mε τα παγκοσμιοποιημένα πρότυπα (π.χ. τρόπος ζωής καις σκέψης, μόδα, είδωλα-celebrities, τρόποι ψυχαγωγίας- «βιομηχανία του θεάματος», καταναλωτικά αγαθά κ.ά.)

- Με την επιβολή των κυρίαρχων γλωσσών (αγγλικής, γαλλικής, ισπανικής, γερμανικής)