Παρασκευή 12 Φεβρουαρίου 2016

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΓΙΑ 'ΜΟΔΑ', Α' ΛΥΚΕΙΟΥ

Τάξη : Α΄ΛΥΚΕΙΟΥ
Μάθημα : Έκφραση- Έκθεση
Ενότητα : Μόδα

ΜΟΔΑ- ΝΕΟΙ

Ένας ενδεικτικός ορισμός της μόδας : modus (lat.τρόπος)<mode<μόδα. Ένας παροδικός «τρόπος ζωής» (ενδυμασία, τόπος διαμονής, τρόπος διατροφής, γλωσσικά στοιχεία, τόποι και τρόποι ψυχαγωγίας, χρηστικά αντικείμενα, διακοσμητικά στοιχεία κ.α.) που απευθύνεται σε μεγάλες ομάδες ενός πληθυσμού και παροτρύνει-συλλογικά ή ατομικά- να ακολουθεί κανείς τις κατευθυντήριες γραμμές της (της μόδας).

ΟΡΙΣΜΕΝΑ ΒΑΣΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΓΝΩΡΙΣΜΑΤΑ


  1. Η μόδα πάντα εμφανίζεται ως καινούργια αλλά, στην ουσία, συμπεριλαμβάνει πολλά παλαιά στοιχεία. Ως πολιτισμικό στοιχείο, πάντως, είναι πανάρχαια. Ανταποκρίνεται στη διαχρονική ανάγκη του ανθρώπου να ξεχωρίζει και  συνάμα να ανήκει σε μια ομάδα. Να μεριμνά κυρίως για την εξωτερική εμφάνιση –«φαίνεσθαι»- και όχι τόσο για το ποιοτικό περιεχόμενο της ύπαρξης- «είναι». H μόδα – η βιομηχανία της μόδας- εστιάζει στην εξωτερική εμφάνιση του ανθρώπου, την οποία αναγορεύει το σημαντικότερό του γνώρισμα.
  1. Συνήθως, η μόδα αναφέρεται στο 'ωραίο', στοχεύει στο κύρος και στη διάκριση αυτού που την ακολουθεί,      αλλά είναι και πρακτική.
  2.  Δημιουργεί στον καθένα την ψευδαίσθηση ότι είναι ξεχωριστός ενώ, στην ουσία, τον μαζικοποιεί, τον ομογενοποιεί.
  3. Η μόδα προάγει το καταναλωτικό μοντέλο ζωής και οδηγεί συχνά στον υπερκαταναλωτισμό. Η διαφήμιση,,  διά των Μ.Μ.Ε., προπαγανδίζει τα προϊόντα μόδας σε όλον τον κόσμο- 'βιομηχανία θεάματος-βιομηχανία μόδας'.
  1. Η μόδα αναπαράγει ή δημιουργεί νέα στερεότυπα (π.χ. ομορφιάς, γούστου, κοινωνικού προφίλ κ.α.). Έτσι, γίνεται παράγοντας κατηγοριοποίησης των ανθρώπων (π.χ. αυτοί που ασπάζονται τα δόγματα της μόδας θεωρούνται προοδευτικοί, «μέσα στα πράγματα» και γι’αυτό αρεστοί .ενώ όσοι απέχουν της μόδας- τουλάχιστον σε φανατικό βαθμό- λογίζονται 'παρίες', μη σημαντικοί, δε  γίνονται αρεστοί και συχνά περιθωριοποιούνται). Άρα η μόδα είναι μια μορφή αυταρχισμού και ανελευθερίας
  1. Η μόδα δε μένει σταθερή, εν μέρει γιατί είναι μια δημιουργική διαδικασία αλλά ,κυρίως, για να τονώνεται το αγοραστικό ενδιαφέρον του κοινού, το οποίο πάντα επιδιώκει το καινούργιο. Αυτή η στάση –καινοφιλία- αποτελεί  και έναν από τους παράγοντες που ερμηνεύουν το γιατί η μόδα ευδοκιμεί τόσο στη σύγχρονη εποχή .
Πολλοί ισχυρίζονται πως η μόδα είναι ωφέλιμη :
  1. Kινεί την αγορά, άρα τονώνει την τοπική και τη διεθνή οικονομία.
  2. Παρέχει εργασία σε εκατομμύρια ανθρώπους.
  3. Ορισμένες φορές κάνει καινοτόμες εφαρμογές σε τεχνικές κατασκευής και υλικά συμβάλλοντας , έστω και περιορισμένα , στην τεχνολογική πρόοδο.
  4. Δίνει την ευκαιρία στον άνθρωπο να είναι σύγχρονος προς την εποχή του.
  5. Γίνεται παράγοντας κοινωνικοποίησης, ιδίως για τους νέους.
  6. Παρέχει επαρκή ελευθερία έκφρασης και τονώνει την ατομικότητα.


      ΚΑΤΑ ΠΟΣΟ , ΟΜΩΣ , ΕΥΣΤΑΘΟΥΝ ΤΑ ΠΑΡΑΠΑΝΩ? ΠΟΙΟΙ ΚΑΙ ΠΟΣΟΙ ΩΦΕΛΟΥΝΤΑΙ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ ΑΠΟ ΤΗ ΜΟΔΑ? ΜΠΟΡΟΥΝ ΤΑ ΟΠΟΙΑ ΘΕΤΙΚΑ ΝΑ ΙΣΟΣΚΕΛΙΣΟΥΝ ΤΟ ΠΛΗΘΟΣ ΤΩΝ ΑΡΝΗΤΙΚΩΝ?

Ας εξετάσουμε ακόμα ορισμένες αρνητικές συνέπειες της μόδας:
 Σε ατομικό επίπεδο :
1.      H μόδα καθίσταται ζωτική ανάγκη, μονοπωλεί το ενδιαφέρον και είναι κοστογόνος. Άραγε, έχουμε αναρωτηθεί πόσα δαπανούμε για τη μόδα και πόσα για σημαντικότερους τομείς της καθημερινότητας? Πόσο χρόνο αφιερώνουμε  στη μόδα και πόσο στην αυτοβελτίωσή μας?
2.      Η ατομική βούληση χειραγωγείται. Μια ψευδαίσθηση ελευθερίας παίρνει τη θέση της. Η κριτική σκέψη φιμώνεται. Αναζητώντας να προβάλλει την ατομικότητά του ο πολίτης μαζικοποιείται, χάνει την πολύτιμη διαφορετικότητα.
3.      Αντί ο αυτοσεβασμός και η αυτοπεποίθηση να κατακτώνται μέσα από τις ανθρώπινες αξίες, τα πολιτισμικά αγαθά, την αυτογνωσία και την υγιή κοινωνικοποίηση,  αυτά συναρτώνται με τη μόδα. Αν «αρέσω» στον εαυτό μου και στους συνανθρώπους μου, επειδή ακολουθώ τις επιταγές της μόδας και όχι επειδή υπάρχω,, ως ολοκληρωμένη οντότητα, πώς θα κατακτήσω την αυτογνωσία, πώς θα κοινωνικοποιηθώ ομαλά?
4.      Ένας άτυπος αλλά επιζήμιος ανταγωνισμός αναδεικνύεται. Αν μόδα σημαίνει ουσιαστικά ότι «υπάρχω, επειδή καταναλώνω και κατέχω προϊόντα», τότε θα χρησιμοποιήσω τα προϊόντα αυτά για να επιβληθώ, να αναδειχθώ εις βάρος άλλων.
5.      Για να μη νιώθω μειονεκτικά, όταν δεν ακολουθώ τον παλμό της εποχής που ορίζεται από το εκάστοτε ρεύμα της μόδας, συχνά δέχομαι να αφεθώ ακόμα και σε προϊόντα που με οδηγούν στο γελοίο, στον ευτελισμό, στην κακογουστιά. Να ένα ακόμα ψυχολογικό βάρος, ιδίως για το νέο άνθρωπο. Η κατάσταση οξύνεται, εάν η οικονομική του κατάσταση δεν του επιτρέπει να συμμορφώνεται προς τη μόδα (κίνδυνος κοινωνικού παραγκωνισμού).

Σε κοινωνικό επίπεδο :
1.            Η μαζική εισαγωγή ξένων –κατά κύριο λόγο- προϊόντων μόδας ή η αναπαραγωγή τους σε τοπικό επίπεδο εγκυμονεί τον κίνδυνο της ξενομανίας και του μιμητισμού, που αλλοιώνουν την εθνική ταυτότητα και την ιδιαιτερότητα ενός λαού. Η τυποποίηση φαντάζει αναπόφευκτη. Ισχυρές χώρες χρησιμοποιούν τη βιομηχανία μόδας και ως μέσο πολιτισμικής εισβολής σε λιγότερο ισχυρές χώρες, διοχετεύοντας, έμμεσα και υποβολιμαία, ΠΡΟΤΥΠΑ ΣΚΕΨΗΣ ΚΑΙ ΤΡΟΠΟΥ ΖΩΗΣ (π.χ. αμερικανικός τρόπος ζωής)
2.            Η αγορά προϊόντων μόδας απαιτεί τη δαπάνη ιλιγγιωδών ποσών και επηρεάζει αρνητικά την οικονομία σε βάθος χρόνου (γιατί , όταν μια κοινωνία κυρίως ξοδεύει και δεν παράγει, πλήττεται η ανάπτυξή της).
3.            Αν η μόδα καταστεί βασικό κριτήριο κατάταξης και αξιολόγησης στις κοινωνικές σχέσεις, τότε γενεσιουργούνται τεράστια κοινωνικά προβλήματα, όπως τα στερεότυπα και ο κοινωνικός ρατσισμός.
4.            Οι κοινωνίες στις οποίες δεσπόζει η μόδα μαζικοποιημένες και δίχως ταυτότητα.

ΠΩΣ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΑΝΤΙΔΡΑΣΟΥΜΕ?

ü  Δίνοντας προτεραιότητα στις ανθρωπιστικές αξίες με μεγαλύτερη απ’όλες τον ίδιο τον άνθρωπο (το «φόρεμα» να μη θεωρείται σημαντικότερο από το περιεχόμενο): ευθύνες οικογένειας, σχολείου, κοινωνικών φορέων και πνευματικών ανθρώπων.
ü  Ασκώντας την κριτική σκέψη. Με αυτήν να ανατέμνουμε τη μόδα, τα αληθινά της κίνητρα.
ü  Με τα ηθικά εφόδια της αυτοεκτίμησης και της αυτογνωσίας
ü  Με περιστολή του καταναλωτισμού
ü  Με σεβασμό τις πολιτισμικές ιδιαιτερότητες κάθε κοινωνίας ως αντίβαρο στην ξενομανία, το μιμητισμό και την ισοπεδωτική παγκοσμιοποίηση

ΧΡΗΣΙΜΟ ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ

Αλλοτρίωση, ομογενοποίηση, αυτογνωσία, κριτική σκέψη, ταυτότητα, ιδιαιτερότητα, διαφορετικότητα, καταναλωτισμός, επιταγές της μόδας, ομογενοποίηση, μαζικοποίηση, συμμόρφωση -συναρμογή- υποταγή, στη μόδα, ετεροκαθορισμός, καινοτομία, ματαιοδοξία, φιλαρέσκεια, υποχείριο, επίκτητες ανάγκες, κοινωνικός κομφορμισμός, αποπροσανατολισμός, αυτοβουλία, αισθητική απόλαυση, χρηστικότητα, εκκεντρισμός, κοινωνικός παραγκωνισμός, περιθωριοποίηση.

   $$$$$$$$$$$$$$$$$

ΚΚ

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου