ΕΝΙΣΧΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ 'ΑΓΧΟΣ' , ΓΥΜΝΑΣΙΟ-ΛΥΚΕΙΟ

ΕΝΙΣΧΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ

ΑΓΧΟΣ

	«Όλοι οι άνθρωποι έχουμε βιώσει άγχος: μια διάχυτη, δυσάρεστη και ακαθόριστη αίσθηση ανησυχίας, που συνήθως συνοδεύεται από σωματικά συμπτώματα: εφίδρωση, ζάλη, ταχυκαρδία, αίσθημα πνιγμού, αστάθεια, βάρος στο στήθος, μύες που τρέμουν κ.λ.π. Το άγχος (που προέρχεται -όπως και η αγχόνη- από το ρήμα άγχω, σφίγγω πιεστικά στο λαιμό) λειτουργεί ως σήμα που προειδοποιεί τον οργανισμό για έναν επερχόμενο κίνδυνο και τον προετοιμάζει να ανασυνταχθεί, κινητοποιήσει τις άμυνές του για να αντιμετωπίσει την απειλή, να διαφύγει ή να μειώσει τις επιπτώσεις της. Το άγχος, δηλαδή, είναι μια συναισθηματική αντίδραση, που κινητοποιεί το άτομο για να αντιμετωπίσει τους κινδύνους, να αποτρέψει μία πραγματική ή συμβολική βλάβη και ζημία, εξασφαλίζοντας την ομοιόσταση τη χαρακτηριστική του σύσταση και την ισορροπία του με το περιβάλλον. Ο φοιτητής που προετοιμάζεται για εξετάσεις είναι φυσιολογικό να διακατέχεται από άγχος. Το άγχος τον κινητοποιεί, ώστε να εντείνει τις προσπάθειές του να μελετήσει συστηματικά και μεθοδικά ώστε να αποτραπεί ο κίνδυνος της αποτυχίας και να αυξηθούν οι πιθανότητες ενός θετικού αποτελέσματος. Το φυσιολογικό άγχος, που καλείται και «δημιουργικό», αποτελεί έναν προσαρμοστικό μηχανισμό. Όταν, όμως, το άγχος γίνεται πολύ έντονο και παρατεταμένο, όταν κυριαρχεί στις εκδηλώσεις του ατόμου, όταν κινητοποιείται από ερεθίσματα που δεν είναι σημαντικά για την επιβίωση και οδηγεί σε λανθασμένες προβλέψεις και εκτιμήσεις, τότε παύει να αποτελεί προσαρμοστικό μηχανισμό (παθολογικό άγχος). Αυτό το παθολογικό άγχος, το οποίο εμφανίζει ποσοτικές μόνο διαφορές με το φυσιολογικό, μπορεί να διαταράσσει την ικανότητά του ατόμου να ανταποκρίνεται στις καθημερινές δραστηριότητες. Παρ΄όλα αυτά, δεν αποδιοργανώνει την προσωπικότητά του ατόμου και δεν καταργεί τον έλεγχο της πραγματικότητας. Στις ειδικές εκείνες περιπτώσεις όπου το άτομο εμφανίζει μια ψυχωσική διαταραχή (όπως η σχιζοφρένεια) το άγχος είναι υπερβολικό και καταλύει τον έλεγχο της πραγματικότητας, οπότε μιλάμε για "ψυχωσικό" άγχος. Φόβος - Άγχος Ο φόβος είναι και αυτός ένα προειδοποιητικό σήμα. Διαφοροποιείται, ωστόσο, από το άγχος, διότι, ενώ ο φόβος συνιστά αντίδραση σε μια άμεση, γνωστή και συγκεκριμένη εξωτερική απειλή, το άγχος αποτελεί τη συναισθηματική απάντηση στην αναμονή ενός κινδύνου, άγνωστου, αόριστου, συγκεχυμένου και ασαφούς. Ο κίνδυνος αυτός, όπως τον αντιλαμβάνεται το άτομο, δεν απειλεί μόνο την βιολογική του ύπαρξη (τη ζωή του) αλλά και άλλες σημαντικές παραμέτρους που σχετίζονται με αυτήν (κοινωνικός ρόλος, αυτοεκτίμηση).Ο φόβος εισβάλλει αιφνίδια και υποχωρεί όταν η απειλή αποχωρήσει, ενώ το άγχος, επειδή η απειλή είναι ασαφής και άγνωστη, διαρκεί πολύ περισσότερο και έχει την τάση να χρονίζει.»
	Θέμα: Άγχος Α'. Σχεδιάγραμμα Θέμα: «Μια λέξη που εδώ και χρόνια δεσπόζει στο λεξιλόγιό μας και που το σημαινόμενό της όλο και περισσότερο απασχολεί τους ανθρώπους, ιδίως τους νέους, είναι η λέξη άγχος. Το φαινόμενο εμφανίζεται για ποικίλους λόγους, ενώ οι συνέπειες που βιώνουν οι παθόντες είναι πολλές και σημαντικές. Όσον αφορά δε τις λύσεις που προτείνονται για τη διαχείριση ή και εξάλειψή του, άλλες φαίνονται πραγματοποιήσιμες κι άλλες είναι από δύσκολο έως ανέφικτο να πραγματοποιηθούν». Διαβάσατε αυτές τις διατυπώσεις σε ένα άρθρο πρόσφατα και τις αναλύετε σε κείμενό σας στη σχολική εφημερίδα ενόψει των Πανελλαδικών Εξετάσεων. Πρόλογος και Ανάλυση Δεδομένων Παραγωγική μέθοδος: Πολλά τα σύγχρονα προβλήματαένα δεσπόζον, το άγχος... Ορισμός: Άγχος (<άγχω=σφίγγω το λαιμό): αγωνία, παθολογική ψυχική κατάσταση που κλιμακώνεται από την έντονη δυσφορία ως τον πανικό και της οποίας προηγούνται συνθήκες πραγματικής ή συμβολικής απειλής, στρες. α. συναισθηματική κατάσταση που χαρακτηρίζεται κυρίως από έντονη συνεχή δυσφορία και οφείλεται σε φόβο ή ανησυχία για κάτι. β. (ψυχ.) παθολογική κατάσταση που χαρακτηρίζεται από έντονη ανησυχία και υπερένταση και οφείλεται σε ψυχοπαθολογικά αίτια. (Λεξικό Ιδρύματος Τριανταφυλλίδη) Το άγχος είναι μια ψυχοπαθολογική κατάσταση διαρκούς φόρτισης και υπερέντασης. Το «θύμα» του αισθάνεται μια θηλιά άλλοι μιλούν για κόμπο! να του σφίγγει το λαιμό· δεν μπορεί με κανένα τρόπο να ηρεμήσει και τα νεύρα του, αν μπορούν να παρομοιαστούν με χορδές, είναι τόσο τεντωμένα, που παν να σπάσουν. Η πνιγηρή αυτή κατάσταση του άγχους κλιμακώνεται από την έντονη δυσφορία ως και τον πανικό. Της εμφάνισής της προηγούνται συνθήκες πραγματικής ή συμβολικής απειλής. Υπάρχει, όμως και το θετικό άγχος> φιλοδοξία, υπευθυνότητα, κίνητρο, δημιουργικότητα, επιδόσεις, παραγωγικότητα, αυτοτελείωση, δυναμισμός κ.ά. Κυρίως Θέμα- ΟΠΟΥ ΚΟΥΤΑΚΙ= ΜΕΙΩΣΗ-ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΣ Ε1. Αίτια καταπιεστική οικογένεια , υπερβολικές απαιτήσεις καταπιεστικό σχολείο, εξεταστικό σύστημα καταπιεστική κοινή γνώμη (ελευθερία κινήσεων...) πολυπραγμοσύνη σύγχρονης εποχής ανταγωνιστική κοινωνική δομή («νόμος ζούγκλας») Μ.Μ.Ε. (ιδίως δελτία ειδήσεων, ζοφερή πραγματικότητα) εξωπραγματικά πρότυπα, π.χ. εμφάνισης, επιτυχίας κ.ά. ανεργία-οικονομικές δυσκολίες, δυσχερής επαγγελματική αποκατάσταση καταναλωτική μανία εποχής (υλιστικές τάσεις) αστυφιλία, μεγαλουπόλεις επαφής με φυσικό περιβάλλον, μόλυνση περιβάλλοντος ελεύθερου χρόνου, έντονος ρυθμός ζωής μονοτονία-ρουτίνα αρρώστιες, ψυχολογικά προβλήματα κοινωνικών επαφών-διαλόγου επισφαλής ειρήνη-πόλεμοι καταστροφή φυσικού περιβάλλοντος βία, εγκληματικότητα πνευματική ξηρασία, κενή ζωή αυτογνωσίας διεξόδων: άθληση, πολιτισμός, ωφέλιμες ασχολίες... Ταύτιση επιτυχίας και ευτυχίας σήμερα Εφηβεία> ριζικές ψυχοσωματικές αλλαγές, ρευστότητα, υπό διαμόρφωση χαρακτήρας ελλειμματική αυτοεκτίμηση ελλιπής οργάνωση κακή κατανομή χρόνου, λαθεμένες επιλογές, απρονοησία, αναβλητικότητα, ραθυμία κ.ά. Ε2. Συνέπειες ψυχο-σωματικά προβλήματα ηρεμιστικά, ναρκωτικά, κάπνισμα, αλκοόλ επισφαλής υγεία: άσθμα, καρδιαγγειακές παθήσεις... βίαια ξεσπάσματα, αυτοκαταστροφικές τάσεις εσωτερίκευση προβλημάτων, «κλείσιμο» στον εαυτό, εσωστρέφεια αυτοκτονία αποξένωση ανθρώπων αυτοελέγχου, νηφάλιας σκέψης & δράσης αλλοτρίωση ΑΛΛΑ ΚΑΙ κίνητρο για δράση δημιουργία Δείγμα υπευθυνότητας Ε3. Τρόποι αντιμετώπισης μελέτη του προβλήματος, ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΣ αιτιών οικογενειακή θαλπωρή αυτογνωσία, αυτοπεποίθηση, πίστη σε αξίες σχολική αρωγή (συμβουλευτικός και καταπραϋντικός ρόλος καθηγητή, βοήθεια κοινωνικού λειτουργού και ψυχολόγου), εκλογίκευση φόρτου μαθημάτων ΜΕΙΩΣΗ ανεργίας, επαγγελματικός προσανατολισμός ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΣ αστυφιλίας προγραμματισμός, οργάνωση στήριξη από το φιλικό περίγυρο ορθή αξιοποίηση ελεύθερου χρόνου διέξοδοι: άθληση, ψυχαγωγία, Tέχνη, φιλία... επαφή με τη φύση σωστή διατροφή αν χρειαστεί, ειδικά φάρμακα, ψυχολογική υποστήριξη ΕΛΑΦΡΑ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΠΗΓΗ