ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑ

 

ü    Ενδεικτικός ορισμός : Δημοσιογραφική δεοντολογία ονομάζεται το σύνολο των κανόνων που ρυθμίζουν τον τρόπο με τον οποίο πρέπει να συμπεριφέρεται ένας δημοσιογράφος καθώς και οι μέθοδοι - πρακτικές που επιτρέπονται κατά την άσκηση του επαγγελματικού του καθήκοντος. Η δεοντολογία είναι η υπόδειξη των δεόντων, δηλαδή αυτών που πρέπει               να γίνονται. Σε ορισμένους κλάδους η παραβίαση της δεοντολογίας επιφέρει την επιβολή ποινών από τα αρμόδια όργανα. Η δεοντολογία έχει  ηθικά δεσμευτικό χαρακτήρα.

 

ü    Βασικές αρχές της δημοσιογραφικής δεοντολογίας

Ø   Αντικειμενικός έλεγχος και άσκηση τεκμηριωμένης κριτικής στους φορείς εξουσίας. Αποκάλυψη φαινομένων κατάχρησης της εξουσίας, δημαγωγίας και λαϊκισμού.

Ø   Υπεύθυνη άσκηση των επαγγελματικών τους καθηκόντων με γνώμονα το κοινό καλό και με σεβασμό στις αξίες και τους θεσμούς.

Ø   Αποκάλυψη κάθε μορφής κοινωνικής αδικίας, χωρίς όμως να διογκώνονται τα κοινωνικά προβλήματα.

Ø   Ο δημοσιογράφος επιτελεί λειτούργημα, επομένως οφείλει να είναι αδέκαστος και να μην κινείται από ιδιοτελή κριτήρια.

Ø   Ο δημοσιογράφος οφείλει να προασπίζεται τις αξίες της Αλήθειας, της Δικαιοσύνης και της Δημοκρατίας, προβάλλοντας με παρρησία τη γνώμη του, έναντι οποιουδήποτε προσωπικού κόστους.

Ø   Τήρηση ίσων αποστάσεων μεταξύ των εμπλεκομένων σε ένα θέμα.

Ø   Ο δημοσιογράφος έχει την υποχρέωση να αποφεύγει την παραπληροφόρηση, μεριμνώντας για τη διασταύρωση των πηγών του και την επαλήθευση των πληροφοριών του.

Ø   Σεβασμός της ιδιωτικής ζωής και της αξιοπρέπειας του ανθρώπου. Ο ασκών το λειτούργημα της ενημέρωσης της κοινής γνώμης πρέπει να αποφεύγει τη δυσφήμηση και τη σπίλωση της προσωπικής ζωής, προκειμένου να αυξηθεί η θεαματικότητα / ακροαματικότητα. Επιπρόσθετα, ο δημοσιογράφος οφείλει να συμπαραστέκεται στον πόνο και τις δυστυχίες των ανθρώπων κι όχι να τις εκμεταλλεύεται στο βωμό της σκοπιμότητας.

Ø   Καλλιέργεια στο κοινό της κριτικής προσέγγισης της πραγματικότητας.

Ø   Συναίσθηση του παιδαγωγικού τους ρόλου, λόγω της δύναμης των ΜΜΕ στην κοινωνία. Επιμέλεια της γλώσσας τους, γιατί αποτελούν πρότυπα για μεγάλο μέρος του κοινού.

Ø   Επαρκής κατάρτιση στα αντικείμενα που καλύπτουν.

Ø   Δημιουργία προϋποθέσεων για τη δημοκρατική και ελεύθερη λειτουργία των ΜΜΕ. Συνεχής επικοινωνία του δημοσιογράφου με το κοινό, οργάνωση συζητήσεων με συμμετοχή εκπροσώπων όλων των πολιτικών και κοινωνικών ομάδων, πολυφωνία.

Ø   Συνειδητοποίηση ότι δεν υποκαθιστούν τους νόμους και τους θεσμούς της Πολιτείας, αλλά ότι έχουν καθήκον να εργάζονται για την περιφρούρησή τους επισημαίνοντας τα «κακώς κείμενα».

 

v  Για την εφαρμογή του κώδικα δημοσιογραφικής δεοντολογίας πρέπει να κινητοποιηθούν και να συνεργαστούν :

·               Οι δημοσιογράφοι

·               Οι επιχειρήσεις ενημέρωσης (ιδιοκτήτες των ΜΜΕ)          ανάληψη των ευθυνών τους απέναντι στην κοινή γνώμη, δίκαιη αντιμετώπιση των δημοσιογράφων και όχι αντιμετώπισή τους ως αναλώσιμο είδος, επανεκτίμηση του τρόπου λειτουργίας τους – όχι θυσία της αντικειμενικότητας και της αμεροληψίας στο βωμό της σκοπιμότητας.

·               Η Πολιτεία    διασφάλιση των εργασιακών σχέσεων των δημοσιογράφων, λήψη μέτρων για την καταπολέμηση των διαπλεκόμενων συμφερόντων, επιδίωξη πολυφωνίας μέσα από τα ΜΜΕ, επιβολή κυρώσεων σε περιπτώσεις παραβίασης των ατομικών δικαιωμάτων των πολιτών.

·               Το ΕΣΡ

·               Οι πολίτες    καλλιέργεια κριτικής σκέψης και πολιτικής συνείδησης

 

ΠΗΓΗ

.................................................................................................................................................................

Επειδή οι δημοσιογράφοι συνδιαμορφώνουν την  πραγματικότητα και διαδραματίζουν και κοινωνικό ρόλο άρα λογίζονται υπεύθυνοι έναντι της κοινωνίας, θα πρέπει να :

 

ü  τηρούν τις αρχές της αντικειμενικότερης δυνατής προσέγγισης σε ένα θέμα (εμβάθυνση, διασταύρωση, συμβολή ειδικών , επιτόπια έρευνα κ.ά.)

ü  αποφεύγουν τις στρατηγικές προπαγάνδας

ü  είναι αδέκαστοι- να μη χρηματίζονται ή να κινούνται από ιδιοτελή ελατήρια

ü  προσπαθούν να μη θέτουν τις ατομικές φιλοδοξίες και επιδιώξεις πάνω από το κοινό καλό και την αλήθεια

ü  τηρούν ίσες αποστάσεις μεταξύ των εμπλεκομένων σε ένα θέμα

ü  μη συγκαλύπτουν παράνομες ή επιβλαβείς πράξεις προβαίνοντας σε συμψηφισμούς και να μην αποσιωπούν γεγονότα

ü  μην καταπατούν το αναπαλλοτρίωτο ανθρώπινο δικαίωμα στην ιδιωτικότητα, να περιφρουρούν στο μέγιστο δυνατό βαθμό τις ατομικές αξίες- να αποκαλύπτουν χωρίς να διαπομπεύουν και να στιγματίζουν

ü  μην αφήνουν τις ιδεολογικές –κομματικές τους προτιμήσεις να θολώνουν τη δημοσιογραφική τους κρίση

ü  επιδιώκουν την έγκαιρη και έγκυρη ενημέρωση

ü  επιμελούνται τη γλώσσα τους, γιατί αποτελούν πρότυπα για μεγάλο μέρος του κοινού

ü  είναι καταρτισμένοι στα αντικείμενα που καλύπτουν

ü  επικαλούνται περισσότερο τη λογική και την ευθυκρισία του κοινού και λιγότερο το συναίσθημα

ü  διαφωτίζουν και όχι να χειραγωγούν την κοινή γνώμη

 

ü  συνειδητοποιούν ότι δεν υποκαθιστούν την έννομη και συντεταγμένη Πολιτεία ούτε τους θεσμούς της αλλά ότι πρέπει να εργάζονται , ώστε αυτά να διαφυλάσσονται και να εδραιώνονται στη συνείδηση του πολίτη

ü  μην αφιονίζουν- φανατίζουν το κοινό

ü  είναι ευαισθητοποιημένοι και συμμετέχουν ενεργά στην επίλυση κοινωνικών προβλημάτων

ü  ελέγχουν πρόσωπα και καταστάσεις με αντικειμενικότητα

ü  επικοινωνούν σε μόνιμη βάση με το κοινό

ü  ασκούν τεκμηριωμένη κριτική

ü  προωθούν συλλογικά πρότυπα

ü  επιβεβαιώνουν και να επαληθεύουν τις πληροφορίες τους

ü  αποφεύγουν την λασπολογία και τη σκανδαλοθηρία

ü  μην εκμεταλλεύονται την περιέργεια του κοινού

ü  γνωστοποιούν τα προβλήματα που απασχολούν την κοινωνία

ü  προτάσσουν το κοινό καλό και το δημόσιο συμφέρον

ü  επιδιώκουν να λειτουργούν όχι ως είδωλα αλλά ως πρότυπα της κοινωνίας

ΚΚ