Τρίτη 1 Δεκεμβρίου 2015

ΥΛΙΚΟ ΓΙΑ GREEKLISH

Σήμα κινδύνου από σαράντα ακαδημαϊκούς
Διακήρυξη για την ελληνική γλώσσα

Την έντονη ανησυχία τους και την πρόθεσή τους να αντισταθούν εκφράζουν σαράντα ακαδημαϊκοί για την τάση αντικατάστασης του ελληνικού αλφαβήτου από το λατινικό. Η Ακαδημία Αθηνών και οι ακαδημαϊκοί δεν παρεμβαίνουν συχνά σε όσα απασχολούν την επικαιρότητα και την κοινωνία. Οταν όμως το κάνουν ξέρουμε ότι τα πράγματα είναι σοβαρά. Το κείμενο της διακήρυξης έχει ως εξής:
«Τον τελευταίο καιρό έχει αρχίσει να εκδηλώνεται μια τάση να αντικατασταθεί το ελληνικό αλφάβητο από το λατινικό. Η τάση αυτή γίνεται φανερή κυρίως σε κείμενα παραγόμενα από ηλεκτρονικούς υπολογιστές -με χρήστες κρατικές υπηρεσίες και ΑΕΙ- σε κείμενα προβαλλόμενα από την τηλεόραση και από σχετικές προτροπές ξένων ραδιοφωνικών σταθμών. Είναι χαρακτηριστικό ότι η προσπάθεια αυτή, η οποία θα καταφέρει καίριο πλήγμα κατά της ελληνικής σκέψης και όλων των πτυχών του ελληνικού πολιτισμού που εκφράζονται με γραπτά κείμενα, αλλά και των εν γένει ανθρωπιστικών σπουδών, έφτασε μέχρι να απασχολήσει τον Τύπο και να αποτελέσει αντικείμενο ερωτήσεων βουλευτών προς τον υπουργό Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων.

Αρχαιότατη και σύγχρονη

Η γλώσσα μας, η αρχαιότατη αλλά πάντα σύγχρονη και ζώσα, αυτή η γλώσσα που εμπλούτισε όχι μόνο τη λατινική, αλλά και τις κυριότερες ευρωπαϊκές γλώσσες, που έχει και οπτικά συνδεθεί άρρηκτα με το αλφάβητό μας, δεν είναι δυνατόν να υποστή μείωση με την κατάργησή του από εμάς τους ίδιους. Είναι αδιανόητο να δεχθούμε ως Ελληνες τη μεταμφίεση της γραφής μας με την κατάργηση πολλών γραμμάτων της που δεν πέρασαν στο λατινικό αλφάβητο, και με την αντικατάστασή τους από άλλα υποτίθεται ηχητικώς παραπλήσια γράμματά του.

Οταν άλλοι λαοί, όπως π.χ. Γάλλοι και Ισπανοί μάχονται έως σήμερα να διατηρήσουν μέχρι την τελευταία τους λεπτομέρεια τον τρόπο γραφής των κειμένων τους με το δικό τους αλφάβητο, εδώ, με τη δικαιολογία της δήθεν διευκόλυνσής μας στην παγκόσμια επικοινωνία, επιχειρείται η αντικατάσταση του ελληνικού αλφαβήτου των 2.500 και πλέον χρόνων με το λατινικό».

Ανόσια προσπάθεια

Και η διακήρυξη καταλήγει: «Θεωρούμε ανόσια αλλά και ανόητη κάθε προσπάθεια να αντικατασταθή η ελληνική γραφή στο λίκνο της, εφ' όσον μάλιστα σε άλλες χώρες, ανάλογες απόπειρες μεταβολής του τρόπου γραφής -σε μερικές περιπτώσεις πολύ δυσχερέστερης της ελληνικής- προσέκρουσαν στην καθολική και οργισμένη αντίδραση των λαών των χωρών αυτών. Οπως και επί Ενετών, όταν αυτοί στα μέρη που κυριαρχούσαν προσπάθησαν ν' αντικαταστήσουν στα ελληνικά κείμενα τους ελληνικούς χαρακτήρες με λατινικούς, έτσι και τώρα θα αντισταθούμε, καλώντας όλους τους συνέλληνες ν' αντιδράσουν για την πρόρριζα εξαφάνιση των ανίερων αυτών σχεδίων».

Οι υπογράφοντες: Τ. Αθανασιάδης, Κ. Αλεξόπουλος, Ν. Αρτεμιάδης, Αγ. Βλάχος, Παν. Βοκοτόπουλος, Απ. Γεωργιάδης, Κων. Γρόλλιος, Κων. Δεσποτόπουλος, Κων. Δρακάτος, Ζησιούλας Ιωάννης Μητροπολίτης Περγάμου, Σπ. Ιακωβίδης, Ιακ. Καμπανέλλης, Αλ. Καμπίτογλου, Αθ. Καμπύλης, Νικ. Κονομής, Γ. Κοντόπουλος, Αν. Κουνάδης, Αγγ. Λαΐου, Π. Λιγομενίδης, Μ. Μανούσακας, Ν. Ματσανιώτης, Γ. Μητσόπουλος, Ευ. Μουτσόπουλος, Π. Μυλωνάς, Δημ. Νανόπουλος, Μ. Παλλάντιος, Ιω. Παππάς, Γ. Παρισάκης, Ιω. Πεσμαζόγλου, Β. Πετράκος, Εμ. Ρούκουνας, Μ. Σακελλαρίου, Γ. Σαράντη, Γρ. Σκαλκέας, Κων. Στεφανής, Παν. Τέτσης, Κων. Τούντας, Δημ. Τριχόπουλος, Θεμ. Χατζηιωάννου, Χρ. Χρήστου.









Χάσαμε τη θεία / στοπ 


Δ.Ν. ΜΑΡΩΝΙΤΗΣ

Κεραυνός εξ ουρανού, ουράνιο εμπλουτισμένο, έπεσε στο κεφάλι μας, με την αρχή της χρονιάς. Ο λόγος για την πανικόβλητη, συνάμα όμως και αντιστασιακή, Διακήρυξη σαράντα αθανάτων της σεπτής Ακαδημίας μας. Στόχος της: να σωθεί από έσχατο κίνδυνο η προγονική μας αλφαβήτα ­ όπως και να το κάνουμε, φοινικικής καταγωγής· που κάποιοι ανεγκέφαλοι ηλεκτρονικοί εγκέφαλοι επιχειρούν να μας την ανταλλάξουν με το λατινικό αλφάβητο ­ όπως και να το κάνουμε, ευβοϊκής καταγωγής.

Η διασπορά της αθάνατης Διακήρυξης υπήρξε άμεση και εντυπωσιακή. Η αντιμετώπισή της άκρως συγκινητική ­ στο σημείο αυτό συνέπεσαν «Εστία» και «Ποντίκι», με επικεφαλής την πάντα ευαίσθητη σε εθνικά θέματα ΕΣΗΕΑ. Εχω μπροστά μου ολόκληρο το κείμενο των σαράντα, κλιμακωμένο σε τέσσερις πολύσειρες παραγράφους ­ πρόκειται για μνημείο γλωσσαμυντορικού οίστρου. Προς απόδειξη αντιγράφω την καταληκτική του παράγραφο:

«Θεωρούμε ανόσια και ανόητη κάθε προσπάθεια να αντικατασταθή (προς Θεού, μη χάσουμε την υποτακτική) η ελληνική γραφή στο λίκνο της, εφ' όσον μάλιστα σε άλλες χώρες ανάλογες απόπειρες μεταβολής του τρόπου γραφής ­ σε μερικές περιπτώσεις πολύ δυσχερέστερης της ελληνικής ­ προσέκρουσαν στην καθολική και οργισμένη αντίδραση των λαών των χωρών αυτών. Οπως και επί Ενετών, όταν αυτοί στα μέρη που κυριαρχούσαν προσπάθησαν να αντικαταστήσουν στα ελληνικά κείμενα τους ελληνικούς χαρακτήρες με λατινικούς, έτσι και τώρα θα αντισταθούμε (ανανταπόδοτο; σύγχυση υποκειμένων;), καλώντας (με περισπωμένη, παρακαλώ, στο πρωτότυπο) όλους τους συνέλληνες ν' αντιδράσουν για την πρόρριζα (sic) εξαφάνιση των ανίερων αυτών σχεδίων». (Τα μαύρα γράμματα ανήκουν στο πρωτότυπο κείμενο).

Για την ιστορική ακρίβεια, καλύτερα να μη γίνει λόγος· μήτε για το περιεχόμενο. Προέχουν όμως το ακαδημαϊκό ήθος και ύφος της αθάνατης Διακήρυξης, που σίγουρα θα τα ζήλευε ο Μιστριώτης. Το ενδιαφέρον είναι ότι η Διακήρυξη υπογράφεται και από αθάνατα μέλη με εγνωσμένα προοδευτικά φρονήματα ­ καλύτερα να μην αναφέρω ονόματα. Οσοι πάντως πίστεψαν ότι μεταπολιτευτικά η Ακαδημία Αθηνών άνοιξε επιτέλους τις πύλες της και σε δημοτικιστές εκπροσώπους της επιστήμης, των γραμμάτων και των τεχνών (μερικοί μάλιστα από τους οποίους στο παρελθόν καταδιώχθηκαν για τον δημοκρατικό δημοτικισμό τους), τώρα θα εκπλαγούν, διαπιστώνοντας απόλυτη ομοψυχία και ομοφωνία συντηρητικών και προοδευτικών αθανάτων.

Ευτυχώς υπήρξαν και κάποιες νηφάλιες αντιδράσεις: άμεση και σαφής από τον Ηλία Κανέλλη, στο καθημερινό «Βήμα» (9 Ιανουαρίου)· έγκαιρη και επίσημη του υπουργού Παιδείας, σε πρόσφατη συνέντευξή του για το «Ευρωπαϊκό έτος γλωσσών, 2001». Ο κ. Ευθυμίου διαβεβαίωσε ότι: «Τα περίφημα Greeklish ανήκουν πια στο παρελθόν και οι έλληνες χρήστες του Διαδικτύου θα μπορούν να χρησιμοποιούν κανονικά τους χαρακτήρες της ελληνικής γλώσσας, οι οποίοι έχουν πλέον αποκωδικοποιηθεί και αναγνωρίζονται διεθνώς».

Έτσι, υποθέτω, πήγε η καρδιά όλων μας στον τόπο της. Φαντάζομαι και των σαράντα αθανάτων, οι οποίοι επί τω ακούσματι ότι λατινοποιείται η ελληνική αλφαβήτα μας, κόντεψαν να πάθουν καρδιακή προσβολή. Προφανώς θυμήθηκαν τις αλήστου μνήμης ημέρες του '63-'64, όταν η Ακαδημία Αθηνών, με ανελέητο πάθος, πυροβολούσε τη μεταρρύθμιση Παπανδρέου-Παπανούτσου· ωσότου, με το πραξικόπημα των συνταγματαρχών, οι ακαδημαϊκοί μας έφαγαν τη γλώσσα τους· και έζησαν αυτοί καλά, και εμείς χειρότερα. 




Greekglish: ελληνικά με λατινικό αλφάβητο
Τα λεγόμενα greekglish δεν είναι «διάλεκτος» όπως συχνά λέγεται, αλλά η γραφή της ελληνικής γλώσσας με λατινικό αλφάβητο. Χρησιμοποιούνται όταν το σύστημα του αποστολέα ή/και του παραλήπτη δεν «βλέπει» ελληνικούς χαρακτήρες, π.χ. σε λογαριασμούς τύπου «hotmail», σε λίστες με συμμετέχοντες από διάφορες χώρες, καθώς και στις διευθύνσεις ηλεκτρονικών τόπων και λογαριασμών.
Καθώς η μεταγραφή δεν γίνεται με βάση διαδεδομένο πρότυπο, τα λατινογραμμένα ελληνικά χαρακτηρίζονται από μεγάλη ορθογραφική ποικιλία. Η χρήση έχει καθιερώσει τρεις βασικούς τρόπους μεταγραφής:
- Φωνητική μεταγραφή: αποδίδει την προφορική γλώσσα και απλοποιεί την ιστορική ελληνική ορθογραφία, π.χ. «ξέρω» ως «ksero» και «χάρη» ως «chari».
- Οπτική μεταγραφή: αυτή, σε αντίθεση με τη φωνητική, αντιγράφει κατά το δυνατό την ιστορική ορθογραφία. Γνώμονάς της είναι η μορφή των γραμμάτων, που οδηγεί σε κάπως ανορθόδοξες λύσεις, όπως στην απόδοση του «θ» ως «8» ή «0», του «ξ» ως «3», του «η» με το λατινικό «n» κ.τ.λ.
- Θεσιακή μεταγραφή: Βασίζεται στη θέση των χαρακτήρων στο πληκτρολόγιο και διαφέρει από το οπτικό σύστημα μόνο σε ορισμένα γράμματα· αποδίδει π.χ. το «ξ» με το λατινικό «j» αντί για «x» ή «3» που συνηθίζονται στο οπτικό σύστημα. Αντίθετα με ό,τι συχνά πιστεύεται, οι περισσότεροι χρήστες ακολουθούν με συνέπεια ένα σύστημα. Οποιος λ.χ. απλοποιεί το «ω» κατά πάσα πιθανότητα απλοποιεί και το «η». Αντίθετα, όποιος μεταγράφει το «ξ» και το «θ» ως «3» και «8», κατά κανόνα ακολουθεί το οπτικό σύστημα και για το «η» και το «ω». Ετσι, μεταγραφές όπως «3erh» (ξερή) και «Ο0wn» (Οθων) έχουν σύστημα, αλλά μεταγραφές όπως «3anthi» (ξανθή) ή «8iriodhs» (θηριώδης) όχι. Ορισμένες λέξεις είναι ιδιαίτερα δύσκολες στη μεταγραφή τους, π.χ. η λέξη «διεύθυνση» μπορεί να αποδοθεί με πάνω από 20 διαφορετικούς τρόπους.
Ενα παράδειγμα ασυνεπούς μεταγραφής δίνουν οι σελίδες μεγάλου ελληνικού πανεπιστημίου, όπου το «tmima» εμφανίζεται πλάι στο «tmhma» και το «xhmiko» δίπλα στην «architectonikh», πράγμα που δείχνει ότι το κάθε τμήμα ακολουθεί τους δικούς του κανόνες.

ΜΥΘΟΙ ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ
Τα «γκρίκλις», η σύγχυση, η διαμάχη και η αλήθεια
Για το λατινικό αλφάβητο και την «απειλή» προς την ελληνική γλώσσα

ΜΙΚΕΛΑ ΧΑΡΤΟΥΛΑΡΗ

Ασύστατα, επιστημονικά, είναι τα επιχειρήματα των 40 ακαδημαϊκών στον πρωτοχρονιάτικο «συναγερμό» τους, τονίζουν ειδικοί γλωσσολόγοι, καθηγητές και επιστήμονες. Και απαντούν σήμερα μέσα από τις στήλες των «ΝΕΩΝ» στους φόβους που εκφράζουν κορυφαίες προσωπικότητες και ορισμένοι φορείς της χώρας, ότι το ελληνικό αλφάβητο τείνει χάριν της παγκόσμιας επικοινωνίας να αντικατασταθεί από το λατινικό, με κίνδυνο να πληγεί καίρια η ελληνική γλώσσα, η ελληνική σκέψη και ο ελληνικός πολιτισμός. Μη μυθοποιείτε το πρόβλημα, βάλτε το στην ορθή του βάση και αντιμετωπίστε το, λένε οι ειδικοί


Ο πρόεδρος της Ακαδημίας Αθηνών Νικόλαος Κονομής (αριστερά πάνω) και οι ακαδημαϊκοί Κωνσταντίνος Δεσποτόπουλος (δεξιά πάνω) και Ευάγγελος Μουτσόπουλος (κάτω αριστερά) φωτίζουν το πραγματικό και συμβολικό πρόβλημα που προκύπτει για τα ελληνικά από την επέλαση των λατινικών χαρακτήρων χάριν της διεθνούς επικοινωνίας. Είναι λάθος να συγχέουμε το αλφάβητο με τη γλώσσα απαντά η καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Αθηνών ?ννα Φραγκουδάκη (κάτω δεξιά)


«Οι ακαδημαϊκοί διαδίδουν ένα ψεύδος», λέει η καθηγήτρια Κοινωνιολογίας της Εκπαίδευσης στο Πανεπιστήμιο Αθηνών ‘Aννα Φραγκουδάκη, «δεδομένου ότι δεν υπάρχει τάση αντικατάστασης του ελληνικού αλφαβήτου, αφού η τεχνική λύση τόσο στα προγράμματα των υπολογιστών όσο και στο ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, στο Ίντερνετ ή στα κινητά, έχει πλέον δοθεί. Αυτές οι ετεροχρονισμένες αντιδράσεις εκφράζουν τη συντηρητική εκείνη λογική, βάσει της οποίας η τεχνολογία θα μας καταστρέψει». Όσο για την επισήμανση των ακαδημαϊκών ότι η «μεταμφίεση» ή η «εγκατάλειψη της ιστορικής μας γραφής» αχρηστεύει ένα από τα θεμελιακά στοιχεία του πολιτισμού μας και δηλώνει άγνοια της σχέσης αλφαβήτου και γλώσσας, η κ. Φραγκουδάκη τονίζει ότι «γλώσσα και αλφάβητο δεν ισούνται» αφού «η γλώσσα είναι πριν απ' όλα ο λόγος και η γραφή, είναι το υποκατάστατό του». Και αν οι νέοι διαλέγουν να επικοινωνούν μεταξύ τους με τα greeklish, αυτό δεν σημαίνει, όπως πολλοί φοβούνται, ότι η υβριδική αυτή γραφή τείνει να υιοθετηθεί ως εναλλακτική γραφή και να απειλήσει κατά συνέπεια την ελληνική γραφή. «Δεν είναι παρά ένα από τα γλωσσάρια που χρησιμοποιούν οι νέοι μεταξύ τους», λέει η ?ννα Φραγκουδάκη. «Ποτέ δεν θα γράψουν έτσι ένα επίσημο κείμενο, ποτέ δεν θα τα χρησιμοποιήσουν για να απευθυνθούν σε τρίτους».


Γιάννης Η. Χάρης

Από την πλευρά του ο επιμελητής εκδόσεων, μεταφραστής και συνεργάτης σε γλωσσικά θέματα των «ΠΡΟΣΩΠΩΝ» Γιάννης Η. Χάρης συμπληρώνει: «Από το σχετικά πρόσφατο παράδειγμα, στη γειτονιά μας, είδαμε ότι η υιοθέτηση του λατινικού αλφαβήτου από τους Τούρκους δεν έθιξε σε τίποτα ούτε τη γλώσσα ούτε τον παλαιότατο πολιτισμό τους: ίσως γιατί εκείνοι καταλαβαίνουν ότι άλλο το αλφάβητο, η γραφή και άλλο η γλώσσα.

Αλλά προς τι η συζήτηση, αφού κανένας δεν ζητάει να υιοθετήσουμε το λατινικό αλφάβητο. Μας το επιβάλλουν, λέγεται συχνά, οι πολυεθνικές, μέσα από τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές.

Εδώ ειδικά, δυστυχώς για την αντιιμπεριαλιστική συνείδησή μας, η πραγματικότητα είναι άλλη: μέσα σε ελάχιστα χρόνια από τότε που άρχισαν να διαδίδονται ευρύτερα οι υπολογιστές, κάθησαν οι πολυεθνικές και τα μονοπώλια κι έφτιαξαν, για μία από τις μικρότερες αγορές του κόσμου, όλα τα βασικότερα προγράμματα στα ελληνικά, χωρίς να τους το ζητήσουν σαράντα ακαδημαϊκοί.

Έτσι και τα Greeklish έπαψαν πια να είναι υποχρεωτικά: σήμερα ο καθένας μπορεί να ανταλλάσσει ηλεκτρονικά μηνύματα γραμμένα στα ελληνικά ή και να ''κουβεντιάζει'' παίζοντας λ.χ. τάβλι μέσα από το Ίντερνετ, χρησιμοποιώντας το ελληνικό αλφάβητο ακόμα κι αν οι συμπαίκτες του δεν είναι φιλόλογοι ή ακαδημαϊκοί».

Η αναλογία με την Τουρκία δεν είναι ισχυρό επιχείρημα, αντιτείνουν δύο κορυφαίοι ακαδημαϊκοί, ο Κωνσταντίνος Δεσποτόπουλος και ο Ευάγγελος Μουτσόπουλος, που τονίζουν ότι στο κάτω - κάτω «οι Τούρκοι δεν είχαν να προστατέψουν κανέναν πολιτισμό τόσο σπουδαίο όσο ο ελληνικός, ο οποίος μετέδωσε τον πολιτισμό σ' όλο τον κόσμο μέσα από το συγκεκριμένο ελληνικό αλφάβητο».

Και αν πράγματι το θέμα των ελληνικών χαρακτήρων έχει λυθεί από τεχνική άποψη στους υπολογιστές ή στο διαδίκτυο, αυτό δεν σημαίνει λένε, ότι μπορούμε να εφησυχάσουμε ως προς το αλφάβητό μας. «Το ελληνικό αλφάβητο είναι τόσο πολύτιμο όσο ο Παρθενώνας και η υιοθέτηση του λατινικού αποτελεί εκβαρβαρισμό», λέει ο Κ. Δεσποτόπουλος. «Μιλώ», υπογραμμίζει, «όχι από εθνικιστικό οίστρο αλλά από ευθύνη επιστήμονος και με πολιτισμική ανησυχία. Ως ιστορικός π.χ. της φιλοσοφίας, χρειάστηκε πολλές φορές να διορθώσω λάθη μεγάλων επιστημόνων, Γάλλων, Γερμανών κ.ά., που τα αποδίδω στο ότι δεν ήξεραν ελληνικά και διάβασαν τη φιλοσοφία από μεταφράσεις. Η Ευρώπη της Αναγέννησης δημιουργήθηκε, μην το ξεχνάμε, από την ανάγνωση των αριστουργημάτων του ελληνικού λόγου, στο πρωτότυπο. Το ελληνικό αλφάβητο είναι λοιπόν ένα κειμήλιο του παγκόσμιου πολιτισμού που δεν πρέπει να το εγκαταλείψουμε».

«Ανέκαθεν όταν θέλαμε να βγούμε από τα σύνορα της Γευγελής» λέει απ' την πλευρά του ο Ευ. Μουτσόπουλος, «χρησιμοποιούσαμε το λατινικό αλφάβητο. Δεν νοείται όμως τέτοια ξενομανία όσον αφορά την ενδοελλαδική κοινωνική ζωή. Σκεφθείτε ότι στην Αμερική υπάρχει μια σοβαρή κίνηση μεταξύ των ειδικών που υποστηρίζουν την αντικατάσταση της αγγλικής από τα αρχαία ελληνικά στη χρήση των κομπιούτερ, δεδομένου ότι τα θεωρούν πιο πρόσφορη γλώσσα λόγω της πλούσιας δομής της. Φυσικά δεν θα γίνει κάτι τέτοιο, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να... αυτοκτονούμε». Όσο για τη μεταγραφή των ελληνικών, όπου αυτή χρειάζεται, π.χ. στις πινακίδες των δρόμων κ.λπ., θεωρεί πως «είναι απαραίτητο να βρεθεί άμεσα μια μετριοπαθής ορθολογική λύση. Ίσως η ισπανική του Γκαλιάνο που βασίζεται σε ένα μεικτό φωνητικό - οπτικό σύστημα».


Δημήτρης Μαυρίκιος 

«Στις δικτυακές συζητήσεις, ο επιμένων δεν ελλη-νικά» έγραφε από τον περασμένο Ιούνιο σε επιφυλλίδα του στα ΠΡΟΣΩΠΑ και ο σκηνοθέτης Δημήτρης Μαυρίκιος, δίνοντας δεκάδες εξωφρενικά παραδείγματα greeklish. «Όσο η τεχνολογία δεν δίνει πραγματικά ίσες ευκαιρίες, τόσο το υβρίδιο greeklish επιβάλλεται στα μεσαία στρώματα ­ βίαια ή ως Κίρκη ­ τρέποντας σε φυγή προς τις ξένες γλώσσες τους μορφωτικά προνομιούχους. Ας μην παραμείνουμε παθητικοί μάρτυρες μιας παγκόσμιας πολιτισμικής ανακατάταξης που τείνει να πλήξει ειδικότερα τα ελληνικά, κυρίως εξαιτίας της ιδιαιτερότητας, της σπανιότητας αλλά και της αίγλης του αλφαβήτου τους».

Παρ' ότι συνυπέγραψε τη διακήρυξη, ο πρόεδρος της Ακαδημίας, καθηγητής στη Φιλοσοφική Αθηνών Νικόλαος Κονομής, διαφοροποιείται κάπως, ως ειδικός, από τους συναδέλφους του. Αναγνωρίζει ότι λείπει από την Ακαδημία ένας γλωσσολόγος και παραδέχεται στα «ΝΕΑ» ότι το πρόβλημα της γραφής με ελληνικούς χαρακτήρες «ήταν οξύ μέχρι το 1998 αλλά τώρα έχει αμβλυνθεί». Προτείνει λοιπόν τη σύσταση μιας επιτροπής ειδικών «που θα δουλέψει με νηφαλιότητα και θα κάνει εισηγήσεις για να αποφευχθούν στο μέλλον δυσάρεστες εξελίξεις σε σχέση με τα ελληνικά». Και αναγγέλλει την πρόθεση της Ακαδημίας Αθηνών να ενισχύσει με ειδικευμένο επιστημονικό προσωπικό το Κέντρο Νεολογισμών της, το οποίο εργάζεται για την απόδοση στα ελληνικά των ξένων όρων που αφομοιώνονται σταδιακά στη γλώσσα μας τροφοδοτώντας κρατικούς και ιδιωτικούς φορείς. Αυτό θα είναι ένα σημαντικό βήμα, όπως παραδέχεται και η άλλη πλευρά, δεδομένου ότι το Κέντρο Νεολογισμών βασίζεται σήμερα σε έναν ουσιαστικά επιστήμονα, τον Τίτο Γιοχάλα και τη συνεργάτιδά του.

Πίσω από τέτοιου είδους διακηρύξεις σαν αυτή των 40 ακαδημαϊκών κρύβεται τελικά πολύ συχνά ο φόβος για τη «φθορά» και «παραφθορά» της ελληνικής γλώσσας από τις ξένες λέξεις που δανείζεται, φαινόμενο που πολλοί ονομάζουν «γλωσσική υποδούλωση». Πρόκειται όμως για άλλον έναν μύθο, αφού, όπως τονίζει η καθηγήτρια Γλωσσολογίας στο ΑΠΘ ?ννα Αναστασιάδη - Συμεωνίδη (βλ.: «10 Μύθοι για τη Γλώσσα», ΠΡΟΣΩΠΑ 16/9/2000), σε σύνολο 60.000 περίπου λημμάτων γενικού λεξιλογίου της νεοελληνικής, μόνον 5% είναι δάνειες λέξεις από την αγγλική ενώ, όπως αποδεικνύουν οι έρευνες, το ποσοστό των λέξεων που η αγγλική π.χ. δανείστηκε από τη γαλλική σε παλαιότερες εποχές, ανέρχεται σε 65% με 75% του σημερινού λεξιλογίου της! Είναι αμφίβολο λοιπόν αν ο δανεισμός και μόνον, μπορεί να αλλοιώσει μία γλώσσα.

Οι ειδικοί δεν αρνούνται τελικά την ανάγκη διαφύλαξης της ελληνικής ιδιαιτερότητας (που εκφράζεται και μέσα από τη γλώσσα και μέσα από το αλφάβητο) στην εποχή της παγκοσμιοποίησης αλλά διαφωνούν ριζικά με την ανιστορική, εθνοκεντρική, συντηρητική και τελικά παραπλανητική βάση στην οποία τίθεται το ζήτημα. Τα κείμενα που δημοσιεύουν σήμερα «ΤΑ ΝΕΑ» για το θέμα αυτό είναι χαρακτηριστικά. 






ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΣΥΝΑΝΤΙΟΥΝΤΑΙ ΣΤΟΝ ΚΥΒΕΡΝΟΧΩΡΟ ΚΑΙ ΜΙΛΑΝΕ GREEKLISH
Οι παραλλαγές γραφής για «Θ», «Η», «Ψ», «Ξ» και «Ω»
Οι ρίζες στο Βυζάντιο... 

Φραγκολεβαντίνικα στο Internet


Είναι λέξεις, προτάσεις και σκέψεις που ταξιδεύουν... ηλεκτρονικά. Κατανοούνται μόνο από εκείνους που μιλούν ελληνικά, τις διαβάζουν όμως και οι μη ελληνόφωνοι. Ακολουθούν τους ίδιους κανόνες γραμματικής και συντακτικού, γράφονται όμως με γράμματα που δεν είναι ελληνικά...

Οι Έλληνες που «συναντιούνται» στον κυβερνοχώρο ομιλούν τα... greeklish, την καθιερωμένη «διάλεκτο» των Ελλήνων χρηστών του Internet. Με λατινικούς χαρακτήρες, σε συνδυασμούς που δεν είναι ποτέ σταθεροί, συνθέτουν ελληνικές λέξεις, κατασκευάζουν τη δική τους γλώσσα.

Μια γλώσσα που φαίνεται πως τείνει να αντικαταστήσει τα ελληνικά ­ τουλάχιστον στο Διαδίκτυο.

Τρόπος γραφής

«Δεν πρόκειται για μια νέα γλώσσα, αλλά για έναν τρόπο γραφής των ελληνικών που στηρίζεται στο αλφάβητο μιας άλλης γλώσσας», σημειώνει ο κ. Μωυσής Μπουντουρίδης, επίκουρος καθηγητής στο Τμήμα Μαθηματικών του Πανεπιστημίου της Πάτρας. «Πρόκειται για το αποτέλεσμα ενός "συμβιβασμού", μιας "διαπραγμάτευσης" μεταξύ των Ελλήνων χρηστών του Internet, από τη μια, και της αγγλόφωνης τεχνολογίας του Internet, από την άλλη.

Για να μπορέσουν να επικοινωνήσουν οι Έλληνες χρήστες, είχαν να επιλέξουν μεταξύ δύο λύσεων: ή να χρησιμοποιήσουν τη γλώσσα του Internet, τα αγγλικά, ή να πλάσουν μια δική τους γλώσσα. Αυτό το δεύτερο έκαναν όσοι άρχισαν να γράφουν με τα greeklish».

Τη δυναμική, τη χρήση και τη λειτουργία αυτής της «νέας γλώσσας», που ήρθε να δώσει τη λύση στην ηλεκτρονική επικοινωνία μεταξύ των Ελλήνων, επιχείρησε να ερευνήσει ένας Έλληνας γλωσσολόγος στο Πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης, στη Γερμανία.

Ο δρ Γιάννης Ανδρουτσόπουλος ζήτησε και συγκέντρωσε, μέσω του Internet, φυσικά, τις γνώμες των ανθρώπων που χρησιμοποιούν τα ελληνικά με λατινικούς χαρακτήρες, στην ανταλλαγή e-mail, αλλά και στις ιστοσελίδες τους στο Δίκτυο.

Ερωτηματολόγιο

Το ερωτηματολόγιό του το έστειλε σε τρεις ελληνικές λίστες ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ­ στη Hellas, στην GreekWeb και στην ΕΕΧΙ ­ και αυτή τη στιγμή επεξεργάζεται τις απαντήσεις που στάλθηκαν τόσο από την Ελλάδα όσο και από το εξωτερικό, κυρίως τη Βόρεια Αμερική και την Ευρώπη.

Σύμφωνα με τα πρώτα συμπεράσματα της πρωτότυπης έρευνάς του, σχεδόν όλοι οι Έλληνες χρήστες του Δικτύου χρησιμοποιούν τα greeklish (τα λατινοελληνικά, κατά το επιστημονικότερον), για να συντάξουν τα μηνύματα του ηλεκτρονικού τους ταχυδρομείου, χωρίς αυτό να σημαίνει πως το... διασκεδάζουν κιόλας. Πολλοί είναι εκείνοι που θεωρούν τη νέα γλώσσα και τις νέες λέξεις «άσχημες» ή «τερατόμορφες», ενώ αρκετοί πιστεύουν πως η χρήση των greeklish ξεκίνησε ως «αναγκαίο κακό» (λόγω του ότι πολλά συστήματα υπολογιστών δεν υποστηρίζουν ελληνικούς χαρακτήρες), αλλά έγινε «συνήθεια».

Δύο ειδών «μεταφράσεις» 

Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο δρ Ανδρουτσόπουλος, ο οποίος θα ανακοινώσει τα πρώτα αποτελέσματα της έρευνάς του, τον Απρίλιο, κατά τη συνάντηση εργασίας του Τομέα Γλωσσολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, «οι "μεταφράσεις" των ελληνικών στα λατινοελληνικά είναι είτε "φωνητικές", με βάση, δηλαδή, τον ήχο της γλώσσας) είτε "ορθογραφικές/οπτικές", με βάση τη μορφή των λατινικών γραμμάτων ή τις θέσεις των ελληνικών στο πληκτρολόγιο».

Παράδειγμα «φωνητικής μετάφρασης» για τη φράση «όπως συνήθως» είναι το «opos sinithos», ενώ η ίδια φράση σε «ορθογραφική/οπτική» μετάφραση γράφεται «opvw synhuvw» ή «opws synhthws» ή «opws synh8ws». «Οι διαφορές στον τρόπο μετάφρασης αντικατοπτρίζονται στις γλωσσικές απόψεις», σημειώνει ο δρ Ανδρουτσόπουλος. «Υπάρχουν χρήστες που μεταφράζουν "ορθογραφικά/οπτικά" και θεωρούν τη φωνητική μετάφραση "άσχημη", και, αντίστοιχα, χρήστες που μεταφράζουν "φωνητικά" και θεωρούν την ορθογραφική μετάφραση "τερατόμορφη"».


Τα γράμματα «Θ» (Θήτα), «Η» (Ήτα), «Ω» (Ωμέγα), «Ψ» (Ψι) και «Ξ» (Ξι) είναι εκείνα που, στη... λατινοελληνική γραφή του κυβερνοχώρου, εμφανίζονται με διάφορες «παραλλαγές».

Έτσι, το «Θ» (Θήτα) μπορεί να γραφτεί με «th» (από εκείνους που ακολουθούν τη «φωνητική» μεταγραφή του), αλλά και με «Q» ή «8» (από εκείνους που θέλουν η μορφή των γραμμάτων να μοιάζει όσο γίνεται περισσότερο με το «γνήσιο» ελληνικό «Θήτα») ή με «u», με το γράμμα δηλαδή που στο λατινικό πληκτρολόγιο αντιστοιχεί στο «Θήτα».

Με ανάλογο τρόπο, το γράμμα «Ξ» (Ξι) γράφεται στα greeklish ως «ks», «3» ή «j», το γράμμα «Η» (Ήτα) ως «i» ή «h», το γράμμα «Ω» (Ωμέγα) ως «ο», «v» ή «w».

Σταθερές, πάντως, είναι οι αντιστοιχίες μεταξύ των υπολοίπων γραμμάτων του ελληνικού αλφάβητου: το «Α» (?λφα) αντιστοιχεί (πού αλλού) στο «a», το «Ρ» (Ρο) στο «r», το «Π» (Πι) στο «p», το «Γ» στο «g», κ.ο.κ. Με τη λογική αυτή, το e-mail ενός Έλληνα που ακολουθεί τη «φωνητική μετάφραση» στα greeklish θα ξεκινούσε με τη φράση: «Aksiotimi kirioi, Me tin parousa epistoli tha ithela na ekfraso...», ενώ κάποιος άλλος που επιμένει να χρησιμοποιεί την ορθογραφία των ελληνικών, θα έγραφε: «Ajiotimoi Kyrioi, Me thn parousa epistolh 8a h8ela na ekfrasw...».


Μπορεί η χρήση των λατινοελληνικών ή greeklish να εξαπλώθηκε παράλληλα με το διεθνές διαδίκτυο Ίντερνετ και το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, στη γλωσσολογία όμως, αλλά και στην καθομιλουμένη, το «greeklish» ήταν και εξακολουθεί να είναι ο όρος για τα ελληνικά των ελληνοφώνων που ζουν σε αγγλόφωνες χώρες. Όπως σημειώνει ο δρ Γιάννης Ανδρουτσόπουλος, γλωσσολόγος στο Πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης, στη Γερμανία, αυτό που σήμερα αποκαλούμε «λατινοελληνικά», «greeklish» δεν διαφέρει και πολύ από τα... «φραγκο-λεβαντίνικα».

Στο κείμενό του για την ιστορία και τη σύγχρονη μορφή των λατινοελληνικών (το οποίο μπορείτε να διαβάσετε και στο Ίντερνετ, στη διεύθυνση:
http: //www. rzuser. uni-heidelberg. de/~iandrout/greenglish. html), o δρ Ανδρουτσόπουλος παραπέμπει σε αποσπάσματα από κείμενα που έγραψε ο Κώστας Καρθαίος το 1934, σύμφωνα με τα οποία «υπάρχουν κείμενα της βυζαντινής εποχής γραμμένα με λατινικούς χαρακτήρες.

Επίσης στην Κρήτη και στην Κύπρο, κατά τον Μεσαίωνα, τα λαϊκά τραγούδια γράφονταν με λατινικούς χαρακτήρες. Αργότερα, από το 1800, πολλά ελληνικά βιβλία τυπώθηκαν στη Σμύρνη με λατινικούς χαρακτήρες».

Από τότε μέχρι σήμερα, «κάπου 70 χρόνια αργότερα, τα "φραγκοχιώτικα" εμφανίζονται "με το ζόρι" στην ελληνική γλωσσική πραγματικότητα», σημειώνει ο δρ Ανδρουτσόπουλος. «Ακόμη και σήμερα, που οι ελληνικοί χαρακτήρες είναι στάνταρ στις ιστοσελίδες, η χρήση λατινικών χαρακτήρων συχνά επιβάλλεται για τεχνικούς λόγους, καθώς αποστολέας και δέκτης του μηνύματος μπορεί να μην διαθέτουν κοινές προδιαγραφές». 


Sou stelno ena minima 
Τα λατινοελληνικά ή αν προτιμάτε greeklish τείνουν να καθιερωθούν ως η... επίσημη γλώσσα των Ελλήνων, στο Internet
Δύσκολο να διαβάζεις, πιο εύκολο να γράφεις
Σπαζοκεφαλιές το «Θ» το «Η», το «Ψ» και το «Ω»


ΛΑΜΠΡΙΝΗ ΣΤΑΜΑΤΗ


Οι μεγαλύτεροι σε ηλικία τα θεωρούν «άσχημα» και τα αντιμετωπίζουν ως «απειλή» απέναντι στην ελληνική γλώσσα. Όλοι όμως τα χρησιμοποιούν σχεδόν πάντα. Γιατί τα λατινοελληνικά (ή greeklish, σύμφωνα με τον όρο που έχει επικρατήσει) τείνουν να καθιερωθούν ως η... επίσημη γλώσσα των Ελλήνων, στο Internet.

Πριν από λίγα χρόνια ήταν η τεχνολογία που δεν επέτρεπε τη χρήση του ελληνικού αλφαβήτου. Σήμερα, δεν το επιτρέπει ο... εθισμός στα greeklish. Η τεχνολογία εξελίχθηκε, τα περισσότερα προγράμματα είναι πλέον συμβατά με τους ελληνικούς χαρακτήρες, όμως τα μηνύματα που ανταλλάσσουν οι Έλληνες μέσω του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου γράφονται σε «φραγκοχιώτικα», σχεδόν κατ΄ αποκλειστικότητα. Οκτώ στους δέκα Έλληνες που ζουν στο εξωτερικό γράφουν πάνω από τα μισά τους μηνύματα σε λατινοελληνικά, ενώ για τους κατοίκους της Ελλάδας, το αντίστοιχο ποσοστό φτάνει το 69%.

Το πώς «γεννιέται» και χρησιμοποιείται μια «νέα» γλώσσα επιχείρησε να καταγράψει επιστημονικά ένας Έλληνας γλωσσολόγος από το Πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης, ο δρ Γιάννης Ανδρουτσόπουλος, ο οποίος, στις αρχές του 1999, έστειλε σε διάφορες ελληνικές λίστες ηλεκτρονικού ταχυδρομείου μια σειρά από ερωτηματολόγια, ζητώντας από τους αποστολείς και παραλήπτες ηλεκτρονικών μηνυμάτων να αξιολογήσουν τα... φραγκολεβαντίνικα του κυβερνοχώρου.

Τα αποτελέσματα και οι αναλύσεις παρουσιάστηκαν πριν από λίγον καιρό στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και στην 20ή Συνάντηση Εργασίας του Τομέα Γλωσσολογίας που πραγματοποιήθηκε εκεί. Ο κ. Ανδρουτσόπουλος, ανακοινώνοντας την εργασία του, τόνισε αυτό που τον εντυπωσίασε περισσότερο απ' όλα: πως, παρ' όλο που τα greeklish χρησιμοποιούνται ευρέως από τους Έλληνες χρήστες ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, δεν υπάρχει ένα συγκεκριμένο και καθορισμένο λατινοελληνικό αλφάβητο, το οποίο να ακολουθείται πιστά. «Οι χρήστες ηλεκτρονικού ταχυδρομείου μεταγράφουν τα ελληνικά ανάλογα με την ιδιοσυγκρασία τους, χρησιμοποιώντας ο καθένας το προσωπικό του λατινοελληνικό αλφάβητο, με συνέπεια άλλοτε μεγαλύτερη κι άλλοτε μικρότερη», σημειώνει.

Εκείνοι που απάντησαν στα ηλεκτρονικά ερωτηματολόγια ήταν εκπρόσωποι όλων των ηλικιακών ομάδων (από 24 έως 45 ετών), φανατικοί ή μη χρήστες e-mail. Στην προσπάθειά του να διερευνήσει τη στάση τους απέναντι στα λατινοελληνικά, ο κ. Ανδρουτσόπουλος κατέληξε στο συμπέρασμα πως το 82% δέχεται τη χρήση του γλωσσικού αυτού «ιδιώματος» ως «εργαλείο» που διευκολύνει την ηλεκτρονική επικοινωνία, ενώ το 67% τα δέχεται ως «αναγκαίο κακό».

Όπως ήταν αναμενόμενο, οι νέοι σε ηλικία χρήστες του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου «συμφιλιώνονται» με τη χρήση λατινοελληνικών πολύ πιο εύκολα απ' ό,τι εκείνοι που βρίσκονται στην ηλικία των 35 έως 54 ετών. «Τον χαρακτηρισμό "αναγκαίο κακό" δέχονται όλοι οι χρήστες ηλικίας 35-44 ετών, αλλά μόνο το 63% της ηλικιακής ομάδας 25-34 και το 54,5% εκείνων που η ηλικία τους δεν ξεπερνά τα 24 χρόνια», σημειώνεται στην έρευνα.

Σ' ό,τι αφορά την αισθητική των greeklish, οι γνώμες διίστανται: σχεδόν οι μισοί χρήστες (ποσοστό 53%) θεωρούν πως τα λατινοελληνικά είναι «άσχημα», ενώ ένα αντίστοιχο ποσοστό (47%) δεν πιστεύει πως η νέα αυτή γλώσσα των Ελλήνων του κυβερνοχώρου είναι «ακαλαίσθητη». Και εδώ οι απόψεις διαφοροποιούνται ανάλογα με την ηλικία. Όπως σημειώνει ο κ. Ανδρουτσόπουλος, «έξι από τους επτά χρήστες ηλικίας 45-54 ετών (ποσοστό 86%) θεωρούν τα λατινοελληνικά "άσχημα", ενώ το 50%-56% των νεώτερων σε ηλικία χρηστών δεν συμμερίζεται αυτή την άποψη».

«Εμφανισιακά» τα greeklish φαίνεται να... αρέσουν περισσότερο στις γυναίκες, μιας και μόνο τέσσερις στις 10 (ποσοστό 41%) τα χαρακτηρίζουν «άσχημα», σε αντίθεση με το 60,5% των ανδρών. Κι όπως τονίζεται στην έρευνα, οι χρήστες ηλεκτρονικού ταχυδρομείου που μένουν στην Ελλάδα κρίνουν αυστηρότερα την εμφάνιση των greeklish από εκείνους που ζουν στο εξωτερικό, αλλά και από τον μέσο όρο. (Το χαρακτηρισμό «άσχημα» δίνει το 75% εκείνων που ζουν στην Ελλάδα, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για τον μέσο όρο είναι 61,5%).


Η ανάγνωση των λατινοελληνικών δυσκολεύει τους χρήστες e-mail πολύ περισσότερο απ' ό,τι η γραφή τους. Στην έρευνα που πραγματοποίησε ο γλωσσολόγος δρ Γιάννης Ανδρουτσόπουλος από το Πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης, οι μισοί σχεδόν (ποσοστό 46%) από τους χρήστες ηλεκτρονικού ταχυδρομείου δήλωσαν πως «είναι δύσκολο και κουραστικό να διαβάζεις τα greeklish», ενώ μόνον δύο στους δέκα (ποσοστό 28%) απάντησαν πως «είναι δύσκολο να τα γράφεις».

Σύμφωνα με τον κ. Ανδρουτσόπουλο, εντονότερο πρόβλημα, τόσο στην ανάγνωση όσο και στη γραφή των greeklish, αντιμετωπίζουν εκείνοι που βρίσκονται στην ηλικία από 45 έως 54 ετών και όσο αυξάνεται η ηλικία τόσο μεγαλύτερη είναι η δυσχέρεια στη χρήση των λατινοελληνικών.

Πάντως, η δύναμη της συνήθειας και στην περίπτωση αυτή έρχεται να απαλύνει τις... εντυπώσεις. Όσοι γράφουν πάνω από 30 μηνύματα την εβδομάδα, θεωρούν πως η ανάγνωση των greeklish είναι δύσκολη και κουραστική, σε ποσοστό 33%. Το αντίστοιχο ποσοστό για εκείνους που γράφουν έως 10 μηνύματα την εβδομάδα είναι 41%. Όπως, εξάλλου, τονίζεται στην ανάλυση των αποτελεσμάτων της έρευνας, πολλοί από τους χρήστες ηλεκτρονικού ταχυδρομείου σημειώνουν στην απάντησή τους το σχόλιο: «συνηθίζεις γρήγορα».


Οι... σπαζοκεφαλιές των greeklish είναι τα γράμματα «Θ» (Θήτα), «Η» (Ήτα), «Ψ» (Ψι), «Ξ» (Ξι) και «Ω» (Ωμέγα). Τα γράμματα αυτά, συνήθως, ο κάθε χρήστης τα «μεταφράζει» στα λατινοελληνικά με τον δικό του τρόπο: φωνητικά (με βάση το πώς ακούγεται το κάθε γράμμα), ορθογραφικά (έτσι ώστε να μοιάζει όσο γίνεται με τους ελληνικούς χαρακτήρες) ή σύμφωνα με τη θέση τους στο λατινικό πληκτρολόγιο (το «θ» (Θήτα) γράφεται «u», γιατί εκεί βρίσκεται στο λατινικό πληκτρολόγιο, το «ψ» (Ψι) «c» κ.ο.κ.).

Σύμφωνα με τον κ. Γιάννη Ανδρουτσόπουλο, το επάγγελμα καθορίζει σε σημαντικό βαθμό τον τρόπο γραφής που θα ακολουθήσει ο κάθε χρήστης e-mail. «Οι γλωσσολόγοι μεταγράφουν φωνητικά, ενώ οι δημοσιογράφοι ορθογραφικά», σημειώνει ο ίδιος. Χωρίς βέβαια αυτό να σημαίνει πως εκείνοι που χρησιμοποιούν τη μια ή την άλλη «μέθοδο», θα γράψουν ένα κείμενο στα greeklish με τον ίδιο ακριβώς τρόπο. Η ιδιοσυγκρασία τού καθενός, αλλά και μια σειρά από άλλους παράγοντες, είναι αυτοί που θα καθορίσουν την τελική εικόνα μιας επιστολής γραμμένης σε... greeklish. 

ΕΝΑ ΒΛΕΜΜΑ
Οι μηχανές μιλούν πολλά ελληνικά

Του Νίκου Γ. Ξυδάκη
Την περασμένη Κυριακή δημοσιεύθηκε στην «Κ» η διακήρυξη των σαράντα μελών της Ακαδημίας Αθηνών, με την οποία εκφράζουν την ανησυχία τους για τη διαφαινόμενη τάση αντικατάστασης του ελληνικού αλφαβήτου από το λατινικό. Προτού ασχοληθούμε με την ουσία των καταγγελλομένων, οφείλουμε να πούμε ότι η ίδια η πράξη των Αθανάτων τούς τιμά· δείχνει ότι τελούν εν εγρηγόρσει, ότι αφουγκράζονται το ρεύμα της ζωής και λαμβάνουν τα μηνύματά της. Η πράξη τους απαντά επίσης εμμέσως σε αναίτιες και εύκολες επικρίσεις κατά της Ακαδημίας.

Ωστόσο, στο «σήμα κινδύνου» των ακαδημαϊκών, πίσω από αρκετές εύστοχες και ειλικρινείς οπωσδήποτε επισημάνσεις, ο προσεκτικός αναγνώστης ανιχνεύει κάποιες παρανοήσεις ή ατελή γνώση της πραγματικότητας· ακόμη κι ένα πέπλο τεχνοφοβίας. Αναφέρουν λ.χ. «Η τάση (αντικατάστασης του ελληνικού αλφαβήτου απότ ο λατινικό) αυτή γίνεται φανερή κυρίως σε κείμενα παραγόμενα από ηλεκτρονικούς υπολογιστές...». Ομως, ο υπολογιστής είναι εργαλείο για παραγωγή κειμένου, σαν τη γραφομηχανή ή το μολύβι· δεν παράγει μόνος του κείμενα. Νομίζω ότι το κυριολεκτικό είναι «σε κείμενα παραγόμενα με (μέσω) ηλεκτρονικούς υπολογιστές». Ετσι αποφεύγουμε την άκριτη απόρριψη, και μπαίνουμε σε μια οδό κατανόησης, προτού φτάσουμε στην κρίση.

Ασφαλώς στις μέρες μας περισσεύουν οι ανοήτως ενθουσιώδεις με την περιβόητη «μηχανοργάνωση» που θα λύσει τα προβλήματα της γραφειοκρατίας, θα εκσυγχρονίσει την κρατική μηχανή και άλλες τέτοιες ασυναρτησίες. Αλλά δεν χρειάζεται να πηγαίνουμε στο άλλο άκρο: να στήνουμε απέναντί μας το φάντασμα της μηχανής, που απειλεί τη γλώσσα...

Διότι, δεύτερον, ακριβώς στο καινοφανές περιβάλλον των υπολογιστών και του Διαδικτύου, η ελληνική γλώσσα εδραιώθηκε εξαιρετικά σύντομα - τουλάχιστον από την εποχή του ελληνοπρεπούς Macintosh (δεύτερο μισό της δεκαετίας του '80) και εδώ και μία πενταετία στα πλήρως εξελληνισμένα Windows 95 (και 98 κ.ο.κ.). Αρα, όσοι θεωρούν ότι οι υπολογιστές δεν «μιλούν» ελληνικά, μάλλον δεν έχουν καμία επαφή με το σημερινό περιβάλλον, και έχουν κατά νουν τις πράγματι άχαρες μηχανές της περασμένης δεκαετίας (με DOS, δύσχρηστους κειμενογράφους κ.ά.) Ομως, ο προσωπικός υπολογιστής, το PC, είναι τέκνο της δεκαετίας του '80, τέκνο της Καλιφόρνιας και του κυρίαρχου αγγλοσαξονικού πολιτισμού και ήταν φυσικό να αρχίσει να μιλάει τη lingua franca των καιρών μας. Το ότι σε λιγότερο από είκοσι χρόνια κατόρθωσε να «μιλάει» στις περισσότερες γλώσσες του κόσμου, προσμετρείται ασφαλώς στις αρετές του.

Και τα ελληνικά τα μιλάει όλο και καλύτερα το PC. Και βοηθάει πολλούς ανθρώπους της γραφής, πιεσμένους επαγγελματίες ή μερακλήδες ερασιτέχνες, λόγιους και τεχνοκράτες, επιστήμονες και έμπορους, πεπειραμένους ή αρχάριους, μεγαλύτερους ή νέους, να γράφουν ευχερέστερα και αποτελεσματικά. Και περισσότερο. Καλύτερα ή ωραιότερα, δεν ξέρω, αυτό θα το δούμε στην πορεία, αν και εφόσον οι υπολογιστές παραμείνουν με την παρούσα μορφή (που διόλου δεν το νομίζω).

Οσο για τα περίφημα greeklish, που υποτίθεται μιλιούνται στο ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, στους εικονικούς θαλάμους συνομιλιών (chat rooms), εν γένει στο Διαδίκτυο (ιδού ένας ταχύτατος και ευτυχής εξελληνισμός του Internet), άλλος ένας μύθος... Τα greeklish υπήρξαν, πράγματι· όσο ακόμη δεν «περνούσαν» οι ελληνικοί χαρακτήρες στα διάφορα προγράμματα. Σήμερα έχουν σχεδόν εξαφανιστεί. Σήμερα σε όλο το κοινόχρηστο λογισμικό του Διαδικτύου μπορείς να χρησιμοποιήσεις το πλήρες ελληνικό αλφάβητο, το σύμφωνο με τα πρότυπα του ΕΛΟΤ (ISO-8889-7). Πολύ σύντομα επίσης, με την επικράτηση του διεθνούς προτύπου Unicode, το ελληνικό αλφάβητο (και το πολυτονικό) θα υποστηρίζεται εγγενώς - έχει τεράστια σημασία αυτό- από το σύνολο του παραγόμενου λογισμικού.

Το Διαδίκτυο εξελληνίστηκε από τη στιγμή που υπήρξε ελληνικό περιεχόμενο, η κρίσιμη μάζα «άυλης ύλης» που γέμισε ιστοσελίδες και έχτισε ελληνικούς δικτυακούς τόπους - τις ψηφιακές κοινότητες των Ελλήνων. Προτού φτάσουμε όμως στον εξελληνισμό του Δικτύου, το κυριότερο λογισμικό (κειμενογράφοι, βάσεις δεδομένων κ.λπ.) είχε επίσης εξελληνιστεί και όλοι μπορούν να γράφουν καθαρά κείμενα με μοντέρνα ή, κυρίως, ιστορικά τυπογραφικά στοιχεία, όπως τα Απλά Ελληνικά (Didot), τα Ελζεβίρ (Times), τα Πελασγικά (Porson), τα Αττικά (New Hellenic) κ.ο.κ.

Εχει λοιπόν νόημα να μιλάμε για το σήμερα, το τι συμβαίνει στη συντριπτική πλειονότητα των υπολογιστικών συστημάτων που πωλούνται σήμερα σε νοικοκυριά, σπουδαστές, σχολεία και επιχειρήσεις, όχι για ένα θολό χθες. Ο κίνδυνος για τη γλώσσα, όσο υπάρχει, προέρχεται από ανθρώπους, πολιτικές και νοοτροπίες· όχι από μηχανές.





Ομιλείτε Greeklish ή Ελληνικά;

Όλο και περισσότερο τα ελληνικά με λατινικά στοιχεία μετατρέπονται σε μια ιδιόμορφη διάλεκτο ανάμεσα στους χρήστες του Ιντερνέτ

Του Γιώργου Λιάλιου 

«Η Sygklhtos sthn ar. {000} synedriash ths, apofasise na sas parakalesei na enhmerwsete ta melh DEP toy tmhmatos sas oti, basei ths isxyoysas nomo8esias, den einai nomimh h ana8esh aytodynamou didaktikou ergou se metaptyxiakous foithtes...». Αυτό που μόλις διαβάσατε -αν βέβαια τα καταφέρατε- είναι μια ανακοίνωση της Συγκλήτου, τον Ιανουάριο του 1998. Ενα κείμενο που απεστάλη μέσω Ιντερνετ, με τη μορφή ηλεκτρονικού ταχυδρομείου· ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα της διείσδυσης της χρήσης των Ελληνικών με λατινικούς χαρακτήρες (ή απλά «greeklish», όπως συνηθίζεται πλέον να αποκαλούνται) στο Διαδίκτυο. Πρόκειται για μια γλωσσική «συνήθεια», γνώριμη στην ελληνική ιστορία, που, όμως, έκανε δυναμική την επανεμφάνισή της τα τελευταία χρόνια στο Ιντερνετ, μέσα από το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο και τα chat, ενώ σπανιότερα ακόμη και μέσα από τα γραπτά μηνύματα στα κινητά.

Τα greeklish δεν είναι τίποτε άλλο από τη μεταγραφή των Ελληνικών με τη χρήση του λατινικού αλφάβητου. Η διαφορά τους με ανάλογες περιπτώσεις στο παρελθόν (όπως τα φραγκοχιώτικα ή φραγκολεβαντίτικα τον 19ο αιώνα) είναι ότι σε αυτήν την περίπτωση το μέσο είναι σχεδόν αποκλειστικά το Οντερνετ, ενώ η μεταγραφή δεν βασίζεται μόνο στη χρήση των λατινικών γραμμάτων, αλλά συμπληρώνεται και με άλλα σύμβολα του πληκτρολογίου του ηλεκτρονικού υπολογιστή, όσα βέβαια κρίνει ο χρήστης ότι προσομοιάζουν περισσότερο στην οπτική απεικόνιση του ελληνικού αλφάβητου.

Ela Lola, na ena mhlo

Η μεταγραφή, λοιπόν, μιας ελληνικής λέξης στα greeklish δεν βασίζεται σε κάποια συγκεκριμένα κριτήρια, καθώς δεν υπάρχει μια «νόρμα» που να δίνει ανάλογες κατευθυντήριες γραμμές. Ετσι, οι χρήστες του Ιντερνετ αυτοσχεδιάζουν στα όρια του πληκτρολογίου τους, για να βρουν την καλύτερη δυνατή λύση: εκείνη που θα αποδίδει καλύτερα το ελληνικό αλφάβητο, είτε οπτικά είτε φωνητικά.

Παράδειγμα: Η λέξη ωραιοπαθής μπορεί να αποδοθεί με μια σειρά από διαφορετικούς τρόπους, όπως oreopathis (ηχητική προσέγγιση), wraiopa8ns (οπτική αναλογία με το ελληνικό αλφάβητο) ή και vraiopauhs (με απλή χρήση των αντίστοιχων γραμμάτων στο πληκτρολόγιο). Και φυσικά δεν αποκλείονται οποιοιδήποτε συνδυασμοί των τριών αυτών προσεγγίσεων εξυπηρετούν κάθε χρήστη. Βαβυλωνία;

«Με λίγη εξάσκηση διαβάζονται και γράφονται άνετα», λέει ο κ. Γιάννης Ανδρουτσόπουλος, καθηγητής Γλωσσολογίας στη Χαϊδελβέργη της Γερμανίας, ο οποίος έχει κάνει εκτεταμένη μελέτη και έρευνα πάνω στα greeklish. «Πρόκειται για ένα σύστημα γραφής συμπληρωματικό, περιορισμένο σε ειδικές συνθήκες χρήσης, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι παρεμποδίζεται η δημιουργική γλωσσική χρήση». Δεν είναι, άλλωστε, η πρώτη φορά που εμφανίζεται κάτι ανάλογο στον ελλαδικό χώρο. «Στη Σμύρνη και τη Χίο χρησιμοποιούνταν στις εκδόσεις και την αλληλογραφία ή αργότερα στα τηλεγραφήματα προς το εξωτερικό. Στις αρχές του 20ού αιώνα, μάλιστα, υπήρχε και μια κίνηση διανοούμενων για την επίσημη καθιέρωσή τους. Συμβατικά, κάθε γλώσσα είναι συνδεδεμένη με ένα αλφάβητο· υπάρχουν, όμως, περιπτώσεις που κυρίως λόγω κάποιας επικοινωνιακής ανάγκης χρησιμοποιείται και ένα δεύτερο. Στην Ιαπωνία και την Κίνα, για παράδειγμα, υπάρχει μεγάλη τέτοια παράδοση, λόγω ιδεογραμμάτων».

Τι είναι, λοιπόν, τα greeklish; «Τα greeklish δεν είναι γλώσσα. Είναι μια παραλλαγή της γραφής που δεν υπήρχε παλιότερα, τουλάχιστον με αυτή τη μορφή», λέει ο κ. Ανδρουτσόπουλος, «καθώς ο γνώμονας είναι η απόδοση της μορφής και όχι απαραίτητα του ήχου». Το αποτέλεσμα δείχνει, με μια πρώτη ματιά, ασυνάρτητο, τα πράγματα, όμως, δεν ισχύει. «Εμπειρικά μπορεί να καταλάβει κανείς ότι υπάρχει έλξη κάποιων εναλλακτικών, που δείχνει ότι ο κόσμος τείνει προς μια συνέπεια».

Giati etsi mas aresei

Γιατί, λοιπόν, οι Ελληνες χρήστες του Ιντερνετ επιλέγουν να χρησιμοποιήσουν έναν συγκεκριμένο τρόπο μεταγραφής; Η υπόθεση των greeklish ήταν αρχικά θέμα λογισμικού των ηλεκτρονικών υπολογιστών, που δεν έδιναν τη δυνατότητα χρήσης ελληνικού αλφάβητου. Λίγο αργότερα, όμως, με την άνοδο του αριθμού των Ελλήνων χρηστών και την είσοδο στην αγορά του Ιντερνετ μεγάλων ελληνικών εταιρειών, τα πράγματα σταδιακά μεταβλήθηκαν, τουλάχιστον μέσα στα ελληνικά σύνορα.

«Αρχικά χρησιμοποιούσα τα greeklish στο ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, επειδή δεν μπορούσα να χρησιμοποιήσω τα ελληνικά», λέει η Αλεξία Μαρή, φοιτήτρια Λογιστικής. «Αργότερα, κάπου έγινε συνήθεια. Οποτε γράφω στο Ιντερνετ χρησιμοποιώ greeklish, σαν να είναι... η γλώσσα του». «Χρησιμοποιώ greeklish όταν επικοινωνώ με Ελληνες στο εξωτερικό», λέει ο Θανάσης Μανδάλης, ιδιωτικός υπάλληλος. «Οι περισσότεροι δεν έχουν ελληνικά στον υπολογιστή τους κι έτσι, αν τους στείλεις κάτι στα ελληνικά, δεν θα μπορούν να το διαβάσουν».

Πέρα, όμως, από τη συνήθεια ή την έλλειψη ανάλογης υποδομής, κάποιοι βλέπουν τα πράγματα από μια εντελώς διαφορετική οπτική. «Τα greeklish είναι σαν τη γλώσσα του Μποστ!», λέει η Χρυσούλα Αθανασιάδη, φοιτήτρια Αρχαιολογίας. «Οπως ο Μποστ έγραφε ανορθόγραφα και το αποτέλεσμα φαινόταν αστείο, έτσι και τα greeklish είναι μια... αναρχική -ή και χιουμοριστική- πράξη απέναντι στο ελληνικό αλφάβητο! Αλλο να γράφεις "αναμένω νέα σου" και άλλο... "prosvlepo taxisti apantisi"!».

«Η ύπαρξη των greeklish έχει φυσικά σχέση και με τη lingua franca της εποχής μας, τα αγγλικά», λέει ο καθηγητής Γλωσσολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών κ. Παναγιώτης Κοντός. «Κάθε εποχή έχει τη δική της οικουμενική γλώσσα που επηρεάζει τις υπόλοιπες, είτε λεξιλογικά είτε από πλευράς συμβόλων είτε από πλευράς δανείων. Η χρήση των αγγλικών μας έχει δημιουργήσει μια "οπτική" συνήθεια, που δεν είναι εμφανής μόνο μέσω της απεικόνισης των ελληνικών με λατινικούς χαρακτήρες, αλλά και στη γενικότερη χρήση της αγγλικής στην καθημερινότητά μας».

Είτε ως πράξη λειτουργική είτε ως πράξη... αναρχική, η χρήση των greeklish σίγουρα δεν είναι προσόν της νεολαίας, όπως άλλωστε και η ίδια η χρήση του Ιντερνετ. Γι' αυτό και τα greeklish χρησιμοποιούνται εξίσου τακτικά από έναν 15χρονο «surfer» όσο και από έναν πανεπιστημιακό ή μια επιχείρηση.

«Η χρήση των διαφόρων "τύπων" μεταγραφής δεν έχει άμεση συνάρτηση με τον κοινωνικό χαρακτήρα του ατόμου, όχι τουλάχιστον με την κλασική έννοια (π.χ. φύλο, μόρφωση, καταγωγή), γιατί δεν υπάρχει κανόνας ώστε να υπάρξει και απόκλιση», λέει ο κ. Ανδρουτσόπουλος. «Αυτό που φαίνεται μέσα από τις έρευνες που έχω κάνει είναι ότι εξελίσσονται "τοπικές" νόρμες, δηλαδή μεμονωμένες παρέες που συγκλίνουν σταδιακά σε κάποιο σημείο. Είμαστε, όμως, ακόμα σε μια γλωσσολογική "σούπα", που παραταύτα είναι ωραία, ελευθεριακή. Ισως είναι δύσκολη αρχικά για όσους δεν την έχουν συνηθίσει, αλλά έχει την ελευθερία την έκφρασης της ιδιοσυγκρασίας, έχει τη δική της ιδεολογία».

Fovou tous Ellhnes

Τα greeklish δεν είναι ένα ανεξάρτητο γλωσσικό σύνολο, αλλά ένα επικοινωνιακό μέσο «διευκόλυνσης», ένα συμπληρωματικό σύστημα γραφής που χρησιμοποιείται για λόγους επικοινωνίας. Είναι δυνατόν, λοιπόν, να αποτελέσει απειλή για την Ελληνική;

«Σίγουρα τα greeklish είναι ένα είδος "μόδας", με καθαρά περιστασιακό χαρακτήρα. Η γλώσσα, όμως, είναι ένας από τους βασικούς τρόπους πολιτισμικής επιβίωσης», λέει ο κ. Κοντός. «Αν κάνουμε εκπτώσεις και δεν προσπαθούμε να χρησιμοποιούμε πλήρως τη γλώσσα μας σε επικοινωνιακά πεδία όπως το Ιντερνετ, σημαίνει ότι ολιγωρούμε απέναντι στο χρέος μας να προασπίσουμε αυτήν μας την ιδιαιτερότητα. Αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να φοβούμαστε τα greeklish. Δεν μπορούν βέβαια να είναι το πρότυπο, αλλά ίσως θα πρέπει να μας ενοχλεί περισσότερο η ανεπάρκεια και η ολιγωρία μας ως προς την Παιδεία μας γενικώς».


Οι παραλλαγές

Η μεταγραφή των ελληνικών στα «λατινοελληνικά» δεν ακολουθεί κάποιους συγκεκριμένους κανόνες. Κατ' αρχάς, τα περισσότερα γράμματα, όπως το Α, το Μ, το Ο και το Ε, παραμένουν ως έχουν, καθώς αντιστοιχούν (κυρίως ως κεφαλαία, ενίοτε και ως μικρά) στο ελληνικό αλφάβητο. Τα πράγματα περιπλέκονται όταν καλούμαστε να χρησιμοποιήσουμε γράμματα, φθόγγους ή δίφθογγους που δεν απαντούν ευθέως στο λατινικό αλφάβητο. Τις περισσότερες παραλλαγές συγκεντρώνουν τα γράμματα Η, Θ, Ξ, Υ, Φ, Ψ και Ω, καθώς και οι δίφθογγοι ευ και αυ. Δεν λείπουν όμως οι -σπανιότερες ίσως- παραλλαγές και στα γράμματα Β, Δ, Ν, Σ και Χ, κυρίως όπου οι κάποιες παραλλαγές συγγενεύουν περισσότερο με το ελληνικό αλφάβητο. Η δημιουργικότητα των χρηστών του Ιντερνετ έχει οδηγήσει ακόμα και στη χρήση αριθμών ή συμβόλων (π.χ. 8 για Θ ή # για το Ξ), λόγω της σχετικής οπτικής τους ομοιότητας.

Fwntas ante portas! 

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΑΥΡΙΚΙΟΣ


Την τρίτη ημέρα της χιλιετίας η ανοίκεια όψη ενός γραπτού μηνύματος στο κινητό με πληροφορούσε... για τη νέα περιπέτεια της γλώσσας μας: «8Α SΟU SΤΕΙLW ΑΜΕSWS SΤΟ FΑΧ ΤΙS FWΤΟΤΥΡΙΕS ΤWΝ 8ΕWΡΗΜΕΝWΝ SΧΕDΙWΝ. FWΝΤΑS».

Η προφορική, ευτυχώς, απολογία του αποστολέα ήταν τεκμηριωμένη. Το μήνυμα που ο Φώντας είχε γράψει... οδηγώντας, απαιτούσε 150 πληκτρολογήσεις. Οι ελληνικοί χαρακτήρες, στην υπερσύγχρονη συσκευή ­ μοντέλο ευρωπαϊκό! ­ ήθελαν 300 πληκτρολογήσεις, διπλό χρόνο, κόπο και κίνδυνο στο τιμόνι, με τις ευλογίες... της Ελλάδας, εισαγωγέα δούρειων ίππων που εγκυμονούν την «αλφαβητική ένταξή» μας σε μιαν Ευρώπη απευχόμενη την πραγματικότητα όχι μόνο των δύο ταχυτήτων αλλά ­ καθώς φαίνεται ­ και των δύο αλφαβήτων: μια πολυτέλειά της! Υποτέλειά μας το να παραιτούμαστε των δικαιωμάτων που συνεπάγεται για μας η ευρωπαϊκή αυτή πολυτέλεια, Φώντα.


Το ροκ συγκρότημα U2. Η ηχητική σύμπτωση του ονόματός του, με το «you too», οδηγεί σε μια διεθνή πλέον δικτυακή συντομογραφία, που σημαίνει «και εσύ»

Προ τριακονταετίας καταργήθηκαν από τις πινακίδες των τροχοφόρων δέκα κεφαλαία μας, ασύμβατα με τα λατινικά. Ελάχιστοι Έλληνες αναρωτιούνται σήμερα γιατί τα αμάξια τους βαφτίζονται με απρόσωπους, δυσμνημόνευτους συνδυασμούς, όπως «ΥΑΥ», «ΝΒΜ», «ΤΖΧ», αντί να υποδηλώνουν περήφανα μια πόλη: «ΑΘ», «ΘΕ», «ΛΑ», «ΠΑ», «ΙΩ»... Μικρό το κακό θα μου πεις, Φώντα. Ως «Fwntas», όμως, πώς προβλέπεις ότι θα γράφουμε σε τριάντα χρόνια;

«Μπες στο Ίντερνετ και... κάνε πρόβλεψη», απάντησε κυνικά ο δραστήριος τεχνοκράτης. Μπήκα σε δικτυακές συζητήσεις, αναβαπτισθείς λατινιστί, αφού το ελληνικό όνομά μου απορρίφθηκε. Ναι, εδώ ο επιμένων δεν «ελλη-νικά». Σχεδόν παντού θα «λατι-νικηθεί» κατά κράτος από το άναρχο γλωσσικό υβρίδιο «greeklish». Κάποιοι ­ κυρίως ξενιτεμένοι ­ δεν αποκωδικοποιούν τις ελληνικές γραμματοσειρές. Πλην ελαχίστων, ηρωικών εξαιρέσεων, αμέτρητα κανάλια ­ από επαρχιακά νυφοπάζαρα μέχρι ελληνορθόδοξες συνάξεις ­ έχουν εξοστρακίσει εκ πεποιθήσεως τη γραφή μας ως δύσχρηστη κι αναχρονιστική. «Grafw evrwpaika», ισχυρίστηκαν αρκετοί.

Ένιωσα... ξένος ανάμεσα σε χιλιάδες «xenous», «ksenoys», «jenous», «3evoys»... «ksenyxtismenes apo xtes?» ρωτάει ο Valedinos22 την aleksadra19 και τη Μadw. Η πρώτη απαντάει «tha sou po», η δεύτερη «the 8a to 3avapw re c, 3exvato» («δε θα το ξαναπώ, ρε συ, ξέχνα το»)! «Εgw pados xenichtaw apopse, U2?», προκαλεί ο Vagelhs τη zwzw19. Αυτή τον αποπαίρνει: «psi8irizo jana me Αdoni» (Αντώνης μάλλον παρά ?δωνις ο δικτυακός νυμφίος). Σύξυλοι οι άλλοι μνηστήρες: yorgos28, Νtikaprio, archaiologos, Ρaihnidiarhs, LakhsΑpoΑigalew, Viktwr, kastano3an8os4u, Κwsths, CostasΤoronto, agelofilhmevos, mpampis28, Μegalejadros, erwtiarhs, Ghiorgos, giwrgos17, ebiros32, romadikos24, adraklas, costadinos, Κwvstantinos20, fititis.



Σαν πώς φταίνε τα παιδιά; Υποχρεωμένοι σε λατινόμορφο ψευδώνυμο, ανυπεράσπιστοι, ακούσιοι ξενολόγοι, εκατοντάδες χιλιάδες Έλληνες στρατολογούν ατέλειωτες ορδές «μισθοφόρων λέξεων» που παρελαύνουν καθημερινά στις οθόνες των υπολογιστών, υπό το βλέμμα μιας πολιτείας αγουροξυπνημένης, αμήχανης, αναποτελεσματικής.

Μήπως δεν απειλήθηκα εξαιτίας της από Ναπολιτάνους τροχονόμους, έτοιμους να δωροδοκηθούν, επειδή η άδεια οδήγησης, η κάρτα της ΕΛΠΑ και το διαβατήριο, ανέγραφαν το ονοματεπώνυμό μου με διαφορετική λατινική ορθογραφία το καθένα; ­ άντε να πείσεις ότι δεν είναι πλαστά κι ότι το ελληνικό κράτος δεν ξέρει τι γράφει!

Θυμήθηκα την οδό «ΤΖΟRΤΖ», την «ΟUGΟ» και τους άθλιους «επαναμεταφραστές» τους, ελπίζοντας να μη διανύσω ποτέ οδούς «SΕΧΡΙR» και «ΜΡΕΤΟVΕΝ». Θυμήθηκα την «CΟSΜΟΚΑΡΤΑ» και μια κάρτα επιβίβασης: Η ΟLΥΜΡΙΑΚΙ SΑS ΕΥΧΕΤΑΙ ΚΑLΟ ΤΑΧΙDΙ.

Αποφασίζει «η Ολυμπιακί» ότι το άρθρο παραμένει «Η», ενώ το πρωτόκλιτο που ακολουθεί καταλήγει σε... «Ι»· και, αποδίδοντας με «Χ» αμφότερα το ξι και το χι, «εύχεται καλό ταχίδι»! Ωραίο κατευόδιο στη γλώσσα μας! Οι λόγοι της κατάπτωσής της σε ποιο μαύρο κουτί θα αναζητηθούν; Πώς ο εθνικός αερομεταφορέας, επιλήσμων του ελληνικού αλφαβήτου, θα γράψει κάποτε το ρήμα «ξεχνώ»; Με ποιαν από τις 48 λατινικές ορθογραφίες του; (γιατί τόσες... στρατολογούνται γι' αυτό το δισύλλαβο των πέντε γραμμάτων!).

Η Πολιτεία οφείλει να αποθαρρύνει έμπρακτα αυτή την ασυδοσία, αλλά και να καθορίσει κανόνες εναντίον μιας άναρχης ορθογραφίας για περιπτώσεις αναπόφευκτης χρήσης του λατινικού αλφαβήτου, το οποίο μεθαύριο, με τη «γείτονα», θα χρησιμοποιείται από το 98% των Ευρωπαίων, έναντι του 2% που θα χρησιμοποιούν το ελληνικό. Στο σύνολο της «Δύσης» η αναλογία είναι περίπου 99,3% έναντι 0,7%. Όσο η τεχνολογία δε δίνει πραγματικά ίσες ευκαιρίες, τόσο το υβρίδιο «greeklish» επιβάλλεται στα μεσαία στρώματα ­ βίαια ή ως Κίρκη ­ τρέποντας σε φυγή προς τις ξένες γλώσσες τους μορφωτικά προνομιούχους. Την ίδια στιγμή, από την Αλάσκα ώς την Καππαδοκία, από τη Σκανδιναβία ώς το Περού, οι άλλοι γράφουν στις γλώσσες και στα αλφάβητά τους, έστω κι αν η αγγλόφωνη τεχνολογία δε χολοσκάει για την επιβίωση ειδικών αλφαβητικών συμβόλων, απειλώντας ακόμα και λέξεις «εθνικής σημασίας» όπως «Εspa*a», «francais», «Κ·benhavn», «Τurkiye».

Δε βαριέσαι! Εμείς εκούσια διώξαμε τη δασεία από την «^Ελλάδα», χωρίς να πνιγούμε σε κροκοδείλια δάκρυα. Τώρα όμως;

Ας μην παραμένουμε παθητικοί μάρτυρες μιας παγκόσμιας πολιτισμικής ανακατάταξης που τείνει να πλήξει ειδικότερα τα ελληνικά, κυρίως εξαιτίας της ιδιαιτερότητας, της σπανιότητας αλλά και της αίγλης του αλφαβήτου τους. Οι επαναλαμβανόμενες διαβεβαιώσεις πως η τεχνολογία θα λύσει τα προβλήματά μας αποδεικνύονται εν πολλοίς αφερέγγυες. Το υβρίδιο «greeklish» αποτελεί πλέον πραγματικότητα: ένα μαζικό φαινόμενο με επικίνδυνες αυξητικές τάσεις. Αν η πολιτεία ­ και ο καθένας μας ­ δεν αντιδράσει δυναμικά, εκατομμύρια Έλληνες θα το έχουν ασπασθεί ως εναλλακτική γραφή μέσα σε λίγα χρόνια. Και τότε, άντε πάλι «εμφύλιος λόγος»;

«Θέμα για ταινία!» ανέκραξε ο Φώντας. Δεν το αρνήθηκα. Εξάλλου την προμηνύουν αλλοτινοί τίτλοι με αμοιβαία αλφαβητικά δάνεια: «Ρolemonta», «Λαμόρε», «^nigma est»· το τελευταίο ως «σύνθεση» ενός Ιταλού ελληνολάτρη, το δεύτερο απ' όταν ξενόφερτες λέξεις ερωτοτροπούσαν ριψοκίνδυνα με ελληνικές επιγραφές σκυλάδικων, το πρώτο από μια ελληνική μετοχή στο λατινικό αλφάβητο, φιλόξενο για τα άστεγα γκρεκάνικα της Ιταλίας. Βρες μου τίτλο, Φώντα! Και μην πεις «Requiem» χάριν... ξενοφωνίας!

Αχ, ξενολόγε Ξενοφώντα... 

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου