ΑΡΧΑΙΚΗ ΕΠΟΧΗ

ΑΡΧΑΪΚΗ ΕΠΟΧΗ 

ΑΡΧΑΪΚΗ    ΕΠΟΧΗ  ( 750 – 480 π.Χ. )

   Ονομάζεται  έτσι  συμβατικά  η  περίοδος  από  τα  μέσα  περίπου  του  8^ου  αιώνα  ως  την πρώτη  εικοσαετία  του  5^ου  αιώνα  π.Χ. γιατί  αυτή  ήταν  η  εποχή  της  προετοιμασίας  και  των  απαρχών  της  οικονομικής  πολιτικής  και  πολιτιστικής  εξέλιξης  του  ελληνικού  κόσμου.

   8^ος  αιώνας  π.Χ. : η  οικονομικοκοινωνική  κρίση  του  τέλους  της  ομηρικής  εποχής  αντιμετωπίζεται  με  2  τρόπους :

1. την  οργανωμένη  πόλη – κράτος  και
2. την  ίδρυση  αποικιών (2^ος  ελληνικός  αποικισμός).

 7^ος–6^ος  αιώνας  π.Χ. : εποχή  πνευματικών  αναζητήσεων  και  διαμόρφωσης  του  αρχαίου  ελληνικού  πολιτισμού.

Τέλος  αρχαϊκής  εποχής: οι  νικηφόροι  αγώνες  των  Ελλήνων  κατά  των  «βαρβάρων».

Συνέπειες  της  νίκης  των  Ελλήνων :

-           ενισχύθηκε  η  εθνική  συνείδηση

-          επικυρώθηκε  η  αποτελεσματικότητα  της  οργάνωσης  που  παρείχε  ο  θεσμός  της  πόλης – κράτους.

ΓΕΝΕΣΗ  ΤΗΣ  ΠΟΛΗΣ – ΚΡΑΤΟΥΣ

   Πόλη – κράτος : με   τον   όρο   δηλώνεται   η   έννοια   του   χώρου   και  συγχρόνως  η  οργανωμένη  κοινότητα  ανθρώπων  κάτω  από  μια  εξουσία.

ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ  ΣΤΟΙΧΕΙΑ  ΤΗΣ  ΠΟΛΗΣ – ΚΡΑΤΟΥΣ

Γεωγραφική  άποψη: η  πόλις  ή  άστυ =  ο  χώρος  άσκησης  της  εξουσίας, τειχισμένος  τις  περισσότερες φορές  και  η  ύπαιθρος  χώρα =  ευρύτερη  περιοχή  γύρω  από  την  πόλη  καλλιεργήσιμη, με  διάσπαρτους μικρότερους  οικισμούς  (κώμες).

Οργανωτική  άποψη: οι  πολίτες =  κάτοικοι  της  πόλης – κράτους  που  συμμετείχαν  στη  διαχείριση  των  κοινών  και  έπαιρναν  μέρος  στη  λήψη  των  αποφάσεων  και  το  πολίτευμα = ο  τρόπος  άσκησης  της  εξουσίας  και  η  συμμετοχή  σ΄ αυτήν  ή  όχι  των  πολιτών.

ΒΑΣΙΚΕΣ  ΕΠΙΔΙΩΞΕΙΣ  ΤΩΝ  ΠΟΛΙΤΩΝ – ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ  ΥΠΑΡΞΗΣ  ΤΗΣ  ΠΟΛΗΣ – ΚΡΑΤΟΥΣ

Η  ελευθερία:οι  πολίτες  αγωνίζονταν  για  την  ανεξαρτησία  τους,  υπερασπίζοντας  την  ελευθερία  της  πόλης.

Η  αυτονομία:  οι  πολίτες  συνέβαλλαν  στη  διακυβέρνηση  με  νόμους  που  είχαν  οι  ίδιοι  θεσπίσει  για,  να  επιτύχουν  την  αυτονομία  της  πόλης.

Η  αυτάρκεια:οι  πολίτες  συμμετείχαν  στην  παραγωγή,  για  να  καλύψουν  τις  ανάγκες  της  πόλης    και  να  ενισχύσουν  την  αυτάρκειά  της.

Η  ΣΗΜΑΣΙΑ  ΤΟΥ  ΘΕΣΜΟΥ  ΤΗΣ  ΠΟΛΗΣ – ΚΡΑΤΟΥΣ

Οι  βασικές  επιδιώξεις  των  πολιτών:   1.΄Ηταν  τροχοπέδη  για  την  οργάνωση  των  Ελλήνων  σε  ένα  ενιαίο  κράτος. Ο  συνεχής  αγώνας  για  την  εξασφάλιση  της  ελευθερίας, της  αυτονομίας  και  της  αυτάρκειας  οδηγούσε  σε  μια  μορφή  πατριωτισμού  με  έντονο  τοπικιστικό  πνεύμα  και  (α) τόνιζε  τις  διαφορές  μεταξύ  των  Ελλήνων, (β) προκαλούσε  συχνά  εμφύλιες  συγκρούσεις  και  (γ) δε διευκόλυνε  την  ένωσή  τους.

                                                                                         2.  Οι  επιδιώξεις  αυτές  αποτέλεσαν  τη  γενεσιουργό  δύναμη  των  επιτευγμάτων  και  της  πολιτισμικής  πορείας  των  Ελλήνων.

 Μόνο  στην  ελληνική  πόλη-κράτος   οι   έννοιες   του  «πολίτη»   και  της  «πολιτικής»    απέκτησαν  υπόσταση  και  έγιναν  πραγματικότητα. Μόνο  εκεί  οι  κάτοικοι  ανέπτυξαν  «πολιτική  δραστηριότητα»,  δηλαδή  είδαν  τη  ζωή  τους  συνδεδεμένη  με  τις  ιδέες  της  ελευθερίας, της  αυτόβουλης  δράσης  για  την  αντιμετώπιση  των  κοινών  προβλημάτων  τους  και  την                       κατοχύρωση  των  δικαιωμάτων  τους.

 Η  δημοκρατία, η  ποίηση  και  ιδιαίτερα  το  θέατρο,  η  φιλοσοφία, η  ρητορεία, η  πολεοδομία  και  η  επιστήμη  ήταν  επιτεύγματα  της  δραστηριότητας  του  ανθρώπου  μέσα  στο  πλαίσιο  της  πόλης – κράτους.

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ   ΚΑΙ   ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ   ΟΡΓΑΝΩΣΗ

 Οι  οικονομικές, κοινωνικές  και  πολιτικές  συνθήκες  των  ομηρικών  κοινωνιών (διαφορετικές  σε  κάθε  περιοχή) οδήγησαν  προοδευτικά  στην  μετεξέλιξη  των  ομηρικών  κοινοτήτων  σε  πόλεις – κράτη  με  διαφορετικό  σε  κάθε  περίπτωση  τρόπο.

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ  ΠΟΥ  ΣΥΝΤΕΛΕΣΑΝ  ΣΤΗ  ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ  ΤΩΝ

ΠΟΛΕΩΝ – ΚΡΑΤΩΝ

q       Η   αυτονόμηση  των  ομηρικών  κοινοτήτων  κατά  την  περίοδο  των  μετακινήσεων.

q       Η  μόνιμη  εγκατάσταση  στη  συνέχεια.

q       Η  χωροταξική  οργάνωση.

q       Οι  τοπικές  λατρείες  κ.ά.

Οι  πρώτες  πόλεις- κράτη  πρέπει  να  σχηματίστηκαν  στα  παράλια  της

Μικράς  Ασίας  κατά  τη  διάρκεια  του  πρώτου  αποικισμού.

ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ  ΤΩΝ  ΠΟΛΕΩΝ – ΚΡΑΤΩΝ  ΣΤΟΝ  ΕΛΛΑΔΙΚΟ  ΧΩΡΟ :

• Ανεξαρτητοποιήθηκαν  τμήματα  διαφορετικών  φύλων  και  οργανώθηκαν  μεταξύ  τους.
• Γειτονικές  κοινότητες  ενώθηκαν  σε  ενιαίο  χώρο ( συνοικισμός ) .
• Από  κώμες   αποσπάστηκαν   ομάδες  και  συγκρότησαν  δική  τους  ενιαία  διοίκηση  ( συνοικισμός ) .

ΕΔΩ ΣΗΜΕΙΩΣΕ ΤΟΥΣ ΒΑΣΙΚΟΥΣ ΟΡΟΥΣ ΤΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ> Αρχαϊκή εποχή,

Η   ΚΡΙΣΗ   ΤΟΥ   ΟΜΗΡΙΚΟΥ   ΚΟΣΜΟΥ

Η  σταδιακή  αύξηση  του  πληθυσμού  προς  τα  τέλη  του  9^ου  π.Χ.  αιώνα  επιφέρει  οικονομική  κρίση  λόγω :

ü      Των  περιορισμένων  εκτάσεων  καλλιεργήσιμης  γης

ü      Των  περιορισμένων  μέσων  εκμετάλλευσης

ü      Της  συγκέντρωσης  της  γης  σε  λίγους

ü      Της  απουσίας  εργασιακής  ειδίκευσης

ü      Της  έλλειψης  πόρων  πέρα  από  την  εκμετάλλευση  της  γης.

Περιορισμός  της  βασιλικής  εξουσίας  και  αύξηση  της  δύναμης  των  ευγενών  λόγω  της  οικονομικής  κρίσης  και  της  έλλειψης  οργανωμένου  στρατού.

v             ΕΥΓΕΝΕΙΣ: Η  δύναμή  τους  στηριζόταν  στην  κατοχή  της  γης .  Τα    ονόματα     αγαθοί , εσθλοί , άριστοι , ευπατρίδες    κ.ά.  υποδήλωναν  την  προέλευση  και  την  κοινωνική  τους  υπόσταση.  Ασχολούνταν  με  τη  σωματική  άσκηση  και  την  καλλιέρεια  του  πνεύματος. Βρίσκονταν  σε  συνεχή  πολεμική  ετοιμότητα  και  έτρεφαν  άλογα. Γι΄ αυτό  και  ονομάστηκαν ιππείς .

v             ΠΛΗΘΟΣ , ΟΧΛΟΣ , ΚΑΚΟΙ : Μεγάλος  αριθμός  μικρών  και  μεσαίων   καλλιεργητών   ή   ακτημόνων.  Στη   συνέχεια   πολλοί  ασχολήθηκαν   με  τη   βιοτεχνία, το  εμπόριο, τη  ναυτιλία    και  πλούτισαν, αλλά   δεν   εξισώθηκαν   εξαρχής   πολιτικά   με  τους  ευγενείς.

v             ΔΟΥΛΟΙ : Η  ανάπτυξη  του  θεσμού  της  δουλείας  συνδέεται  με 

την  αντίληψη  ότι  ο  πολίτης  πρέπει  να  είναι  απαλλαγμένος  από  τις  εργασίες  για  να  ασχολείται  μόνο  με  τις  υποθέσεις  της  πόλης. Ο  αριθμός  των  δούλων  αυξήθηκε  σε  άλλες  πόλεις  λόγω  των  χρεών  προς  τους  ευγενείς  (Αθήνα) και  σε  άλλες  εξαιτίας  των  κατακτητικών  πολέμων (Σπάρτη) .

           ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ   ΤΗΣ   ΚΡΙΣΗΣ

 Η  οικονομική  κρίση, αφού  δεν  ήταν  δυνατόν  να  αντιμετωπιστεί  στην  κλειστή  αγροτική  οικονομία, συνεχίστηκε  και  στα  πρώτα  στάδια  της  οργάνωσης  των  πόλεων.

 Οι  λύσεις  που  δόθηκαν  ήταν  οι  εξής :

Ø      Ανάπτυξη  της  βιοτεχνίας  και  του  εμπορίου  ( Αθήνα )

Ø      Κατακτητικοί  πόλεμοι  και  εδαφική  επέκταση  ( Σπάρτη, ΄Αργος, ΄Ηλιδα ) .

Ø      ΄Ιδρυση  αποικιών ( Κόρινθος, Μέγαρα, Χαλκίδα, Μίλητος  σε  συνδυασμό  και  με  τις  άλλες  λύσεις ) .

Ø      Τα  απομονωμένα  τμήματα  των  Ελλήνων ( Αρκάδες, Αιτωλοί, Ακαρνάνες, Ηπειρώτες )  διατήρησαν  τη  φυλετική  οργάνωση  και  δεν  ακολούθησαν  την  ίδια  οικονομική  πορεία.

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΠΗΓΗ